Có lẽ bệnh sĩ diện là căn bệnh trầm kha của người Việt, từ đó mà sinh ra bệnh thành tích, bệnh háo danh, bệnh hình thức và mới đây là bệnh sống ảo trên mạng. Thực ra, sống để người khác nhìn vào hay nhìn vào người khác để sống đều không hạnh phúc như nhau!
Tôi thực sự ấn tượng với cách so sánh của bạn Duc Nguyen (trong bài viết “Làm mộ to vì tức nhau tiếng gáy”, Pháp Luật TP.HCM ngày 21-3) về hai nền văn hóa Tây và ta để tự xem xét lại bản thân. Không phải mọi thứ ở phương Tây đều tốt nhưng cần phải thừa nhận rằng họ rất trân trọng tính trung thực, ít khi phô trương, giả dối như chúng ta.
Những đứa trẻ ở đó từ nhỏ đã được giáo dục phải luôn trung thực, trung thực với suy nghĩ của mình. Vì vậy, cha mẹ không được ép buộc chúng học để trở thành ai đó, để dòng họ được “nổi tiếng, phong phú”. Trái lại, nhiều đứa trẻ ở đất nước của chúng ta ngày đêm cố gắng học với những kỳ vọng từ cha mẹ. Họ phải vào đại học để làm vui lòng cha mẹ. Sau khi học xong đại học, họ lại chạy đua với các danh hiệu, kiến thức vì mong muốn của cha mẹ. Họ không thể ổn định trong công việc mà phải cố gắng để có quyền lực, mong muốn “một người làm quan làm cả dòng họ được nhớ đến”. Nhiều bậc cha mẹ gửi con đi học ở nước ngoài mong muốn con được hưởng nền giáo dục tốt nhất. Nhưng trong hệ thống giáo dục đó, họ tập trung vào việc phát triển con người hơn là “huấn luyện” con trở thành người chiến thắng với các bằng cấp cao. Vậy là cha mẹ lại cảm thấy thất vọng vì đã bỏ tiền cho con đi học ở Mỹ nhưng lại không trở thành bác sĩ, mà lại muốn trở thành diễn viên múa… Họ bị mắc kẹt trong nỗi khao khát danh vọng và vị thế để tự hào trước mọi người.
Một người trên mạng xã hội đã chia sẻ rằng không nên cướp đi tuổi thơ của con, để cho con phát triển tự nhiên. Con bạn lớn lên có thể làm bất cứ điều gì, kể cả trở thành người bán tạp hóa, miễn là trở thành người tốt. Ý kiến đó thực sự dũng cảm trong thời đại hiện nay.
Có thể cũng giống như tôi, nhiều người gặp phải nhiều vấn đề khi gia đình ép buộc vì danh dự. Tết vừa qua, tôi chọn ở lại TP.HCM, cảm thấy rất cô đơn. Giữa thành phố rộng lớn và yên bình trong ngày tết, tôi thực sự cảm thấy cô đơn. Nhưng nếu về quê, tôi cũng khó khăn.
Trước đó, tôi đã tham dự đám tang của một người ông trong dòng họ, một sự kiện được tổ chức rất hoành tráng. Mọi người đều vui mừng khi tôi ' ở Nam quay về'. Sau đó, mọi người thảo luận về việc góp tiền để sửa sang nhà thờ của họ để trở nên đẹp hơn, bởi vì 'các dòng họ khác đã xây dựng những nhà thờ rất đẹp'. Tôi đã đề xuất rằng việc này là lãng phí, nhưng tôi bị chỉ trích 'sau khi sống ở Nam một thời gian, bạn sắp mất gốc rồi'.
Một người bạn của tôi, người Việt kiều ở Mỹ, đã trở về quê hương một lần sau gần mười năm. Tuy nhiên, anh ta luôn tránh những dịp lễ vì áp lực từ việc lì xì, ít thì bị gia đình chê trách, nhiều thì tốn kém. Đôi khi anh ta cảm thấy khó khăn với danh xưng 'Việt kiều', khi bị yêu cầu đóng góp tiền để xây dựng hoặc duy trì nhà thờ của dòng họ, mặc dù không cần thiết.
Sau câu chuyện đầy lo lắng về việc tránh né quê hương, tôi đã suy nghĩ lại và quyết định năm sau sẽ không tránh né nữa. Tôi sẽ quay về quê hương và sống thật với những gì tôi muốn, nói những điều tôi cho là đúng, dù biết rằng nó có thể khó chịu với dòng họ. Tôi không thể để bản thân trở thành nạn nhân của sĩ diện, làm khổ cuộc sống của mình và truyền sang cho thế hệ sau, cho con cháu của mình...
(Nguồn: NGÔ HỒNG, Quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh)