Cần phải tiêm vắc xin phòng phế cầu và tiêm như thế nào?

1. Có nên tiêm vắc xin phòng phế cầu? 

Trong các loại vắc xin phế cầu hiện nay trên thế giới, vắc xin Synflorix được sử dụng phổ biến nhất. Synflorix có nguồn gốc từ Bỉ, có khả năng phòng ngừa 10 chủng phế cầu khuẩn thường gặp nhất, dễ gây nhiễm nhất cho trẻ từ 6 tuần đến 5 tuổi. Ngoài ra, còn vắc xin Prevenar 13 giúp phòng ngừa 13 chủng phế cầu khuẩn và Pneumo 23 giúp phòng ngừa 23 chủng phế cầu khuẩn.

Có nhiều loại chủng phế cầu khuẩn khác nhau có thể xâm nhập vào cơ thể trẻ, gây nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm màng não, viêm tai giữa, nhiễm trùng máu,… 

Vấn đề viêm tai giữa

Vi khuẩn phế cầu có thể lan từ vùng viêm mũi họng qua ống nhĩ vào tai, gây viêm và tích tụ dịch trong tai. Viêm tai giữa ở trẻ nếu không được chữa trị kịp thời có thể dẫn đến thủng màng nhĩ, làm gián đoạn chuỗi xương con, gây việc tiêu xương,…

Tình hình viêm màng não

Vi khuẩn phế cầu gây viêm màng não thường bắt nguồn từ niêm mạc hầu họng, loại vi khuẩn này dễ lây lan cho trẻ qua đường hô hấp.

Bệnh viêm phổi

Phế cầu khuẩn thường là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm phổi ở trẻ dưới 5 tuổi. Vi khuẩn này có thể tồn tại ở vùng họng của người bị bệnh, cũng như người khỏe mạnh. Chúng lan truyền vào môi trường và lây nhiễm cho trẻ khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện,…

Vi khuẩn phế cầu không gây ra nguy hiểm lớn đối với người lớn, nhưng đối với trẻ em, đặc biệt là những trẻ có sức đề kháng yếu, chúng có thể dễ dàng bị nhiễm khuẩn đường hô hấp, viêm phổi,…

Nhiều trẻ nhỏ phải chịu cảnh viêm phổi do mắc phế cầu khuẩn

Vi khuẩn phế cầu khi xâm nhập máu trẻ có thể gây sốc nhiễm trùng nguy hiểm, đặc biệt khi kết hợp với các bệnh lý khác.

Những biến chứng nguy hiểm này có thể xảy ra bất kỳ lúc nào, nếu trẻ mắc phải vi khuẩn phế cầu, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn có thể gây di chứng và đe dọa tính mạng.

Vì vậy, cha mẹ cần tiêm vắc xin phòng phế cầu cho trẻ để tạo sự miễn dịch tự nhiên, bảo vệ sức khỏe tốt cho bé. Vắc xin phòng phế cầu Synflorix nên được tiêm cho trẻ từ 6 tuần đến 5 tuổi. Điểm tiêm thích hợp là vào bắp đùi phía trước ở trẻ nhỏ hoặc cơ bắp ở cánh tay ở trẻ lớn.

2. Lịch tiêm vắc xin phòng phế cầu cho trẻ em

Vắc xin phòng phế cầu phổ biến Synflorix được tiêm theo lịch 3 mũi.

Đối với trẻ sơ sinh và nhỏ từ 6 tuần đến 6 tháng tuổi, có thể áp dụng 2 lịch trình tiêm như sau:

Lịch trình 3+1

Lịch trình này được khuyến nghị để tạo ra hiệu quả miễn dịch chống phế cầu tốt nhất cho trẻ. Mũi tiêm đầu tiên khi trẻ 6 tuần tuổi, mũi tiêm thứ hai cách mũi 1 ít nhất 1 tháng, mũi tiêm thứ ba cách mũi 2 ít nhất 1 tháng.

Tiêm liều nhắc lại ít nhất 6 tháng sau liều thứ ba, tiêm theo chỉ dẫn của bác sĩ. Với trẻ sinh non, có thể áp dụng lịch trình vắc xin phòng phế cầu 3+1 khi trẻ 2 tháng tuổi.

Lịch trình tiêm vắc xin Synflorix chuẩn bao gồm 4 mũi

Lịch trình 2+1

Lịch trình này thay thế cho lịch trình tiêm 3+1, với mũi đầu tiên tiêm khi trẻ 6 tuần tuổi. Mũi thứ 2 tiêm cách mũi 1 ít nhất 2 tháng, và tiêm liều nhắc lại ít nhất 6 tháng sau mũi thứ 2.

Đối với trẻ từ 7 - 11 tháng tuổi, chưa được tiêm mũi vắc xin phòng phế cầu Synflorix trước đó, có thể áp dụng lịch trình 2+1. Liều đầu tiên tiêm vào thời điểm quy định, liều thứ 2 tiêm cách liều 1 ít nhất 1 tháng. Tiêm liều nhắc lại khi trẻ đủ 1 tuổi, cách liều thứ 2 ít nhất 2 tháng.

Với trẻ từ 1 - 5 tuổi, chưa được tiêm mũi vắc xin phòng phế cầu Synflorix trước đó, tiêm 2 mũi, cách nhau ít nhất 2 tháng.

3. Chú ý khi tiêm vắc xin phòng phế cầu cho trẻ

Vắc xin phòng phế cầu cho trẻ em đang được sử dụng tại Việt Nam là vắc xin Synflorix, có sẵn tại các trung tâm tiêm chủng hoặc trong chương trình tiêm chủng.

Cần chú ý khi tiêm vắc xin cho trẻ có hệ miễn dịch suy giảm

Cha mẹ cần chú ý đến những trường hợp trẻ sau đây cần thận trọng khi tiêm vắc xin phòng phế cầu:

• Trẻ có tiểu cầu thấp, rối loạn đông máu, có nguy cơ chảy máu sau khi tiêm vào bắp.

• Trẻ có nguy cơ mắc bệnh phế cầu khuẩn cao như: suy/cắt lách, nhiễm HIV, hồng cầu hình liềm, suy giảm miễn dịch, bệnh mạn tính,… nên tiêm vắc xin phòng phế cầu khi dưới 2 tuổi.

• Trẻ có suy giảm miễn dịch hoặc đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.

• Trẻ sinh non dưới 28 tuần tuổi, cần theo dõi cẩn thận trong 48 - 72 giờ sau khi tiêm, tránh nguy cơ suy hô hấp hoặc ngừng thở tiềm ẩn.

Đối với những trường hợp sau đây, không nên tiêm vắc xin phòng phế cầu:

• Trẻ dị ứng với thành phần của vắc xin.

• Trẻ có sốt đột ngột hoặc mắc bệnh lý cấp tính.

• Vắc xin phòng phế cầu được xem xét là an toàn cho trẻ nhỏ, ít gây tác dụng phụ và phản ứng bất thường. Một số tác dụng phụ sau tiêm vắc xin cầu khuẩn thường gặp là đau, sưng, đỏ tại chỗ tiêm, mất cảm giác thèm ăn, sốt. 

Trẻ có thể bị sốt nhẹ sau khi tiêm vắc xin

Khi có những dấu hiệu lạ như: tụ máu tại chỗ tiêm, tiêu chảy, nôn, quấy khóc không lý do, nổi ban, chảy máu và sưng tại vị trí tiêm, sốt trên 40 độ, dấu hiệu dị ứng,… Cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất ngay để được chăm sóc và can thiệp kịp thời.

Vi khuẩn phế cầu rất đe dọa đến sức khỏe và phát triển của trẻ, vì vậy cha mẹ không nên bỏ qua việc đưa trẻ đi tiêm phòng. Tiêm phòng vắc xin phế cầu hiện đang được thực hiện tại các trung tâm tiêm chủng và bệnh viện. Hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế, thực hiện tiêm phòng theo lịch trình để bảo vệ trẻ tốt nhất.