Cảnh báo các dấu hiệu sinh non mẹ bầu cần chú ý đặc biệt

1. Ý nghĩa của sinh non là gì

Sinh non xảy ra khi trẻ ra đời trong khoảng từ tuần thứ 22 đến trước khi đạt tuần thứ 37. Một thai kỳ bình thường thường kéo dài khoảng 9 tháng 7 ngày (40 tuần) với 3 giai đoạn: tam cá nguyệt thứ nhất, thứ hai và thứ ba tương ứng với 3 tháng đầu, 3 tháng giữa và 3 tháng cuối.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trên toàn cầu, ước tính có khoảng 15 triệu trẻ em sinh non, chiếm khoảng 1/10 trong số các trường hợp sơ sinh. Sinh non là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây biến chứng nguy hiểm dẫn đến tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi. Một số trẻ sống sót sau sinh non nhưng phải đối mặt với nhiều di chứng nghiêm trọng suốt đời, bao gồm các di chứng về tim mạch, thần kinh, thính giác và thị giác.

Trẻ sinh non cần được chăm sóc y tế đặc biệt ngay sau khi ra đời

Có 4 mức độ sinh non như sau:

• Sinh cực non: là khi trẻ ra đời trước tuần thứ 28 của thai kỳ;

• Rất non: là khi thai nhi sinh ra trong khoảng từ tuần thứ 28 đến tuần thứ 31 và 6 ngày;

• Mức trung bình: là khi em bé ra đời từ tuần thứ 32 đến tuần thứ 33 và 6 ngày;

• Sinh non muộn: là khi mẹ lâm bồn khi thai được từ tuần thứ 34 đến tuần thứ 36 và 6 ngày.

Đa số trẻ sinh non ở mức độ vừa và nhẹ trong khoảng từ tuần thứ 32 đến 37 tuần thai, có cân nặng từ 1,5 - 2,5kg khi ra đời. Nguy cơ tử vong ở những trẻ này vẫn cao do thiếu điều kiện chăm sóc cơ bản như nuôi dưỡng bằng sữa mẹ, giữ ấm, phòng tránh nhiễm khuẩn,... Ở những quốc gia đang phát triển kém có khoảng từ 10 - 13% trẻ sinh non khi đạt mốc từ tuần thứ 28 đến tuần thứ 32, khoảng 50% số trẻ này tử vong do thiếu điều trị và chăm sóc đúng đắn.

2. Phát hiện các dấu hiệu sinh non

Trong thời kỳ mang thai, nếu mẹ bầu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau đây, hãy đi khám ngay lập tức:

• Chân tay thậm chí là mặt mũi bị sưng phù;

• Lưng đau âm ỉ;

• Gia tăng áp lực ở vùng chậu, em bé có biểu hiện đẩy người xuống phía dưới;

• Mắt mờ hoặc các vấn đề rối loạn mắt khác;

• Buồn nôn, nôn mửa hoặc tiêu chảy;

• Em bé ít cử động, thậm chí là không có tín hiệu cử động;

• Đau quặn bụng tương tự như cảm giác đau bụng kinh;

• Âm đạo có dịch tiết hoặc máu ra không bình thường;

• Cơn co tử cung: có 4 cơn co tử cung trong vòng 20 phút hoặc 8 cơn trong vòng 60 phút;

• Mở cổ tử cung ≥ 2cm hoặc xóa mỏng ≥ 80%;

• Ruptura uteri (vỡ tử cung).

3. Nguyên nhân gây sinh non ở trẻ

Có nhiều trường hợp sinh non không rõ nguyên nhân, nhưng cũng có một số yếu tố nguy cơ như sau:

• Nguyên nhân bệnh lý từ mẹ: mẹ bị nhiễm trùng đường tiết niệu, phẫu thuật vùng bụng khi mang thai, chấn thương vùng bụng, môi trường làm việc nhiều chất độc hại, tiền sử mắc bệnh về thận, tim mạch, gan hoặc từng bị tiền sản giật, sản giật, tử cung dị dạng bẩm sinh, viêm nhiễm âm đạo, đã từng đẻ non trước đó,... Trong số đó, cổ tử cung ngắn là nguyên nhân hàng đầu gây sinh non; 

• Điều kiện chăm sóc khó khăn, đời sống kinh tế thấp, thai phụ không được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, khi mang bầu vẫn phải lao động nặng nhọc hoặc độ tuổi sinh sản cũng ảnh hưởng tới sức khỏe thai sản, ví dụ như người mẹ mang thai khi còn quá trẻ (dưới 20 tuổi) hoặc tuổi đã lớn (trên 35);

• Do bất thường từ thai nhi: sinh non có thể là do có rau tiền đạo, đa thai, vỡ ối sớm, nhiễm trùng ối, rau bong non hoặc đa ối.

Các mẹ cần nhận biết các dấu hiệu sinh non để được cấp cứu kịp thời

4. Các biến chứng nguy hiểm của sinh non 

Do trẻ sinh non khi chưa sẵn sàng về mặt thể chất, các cơ quan vẫn chưa đủ thời gian để phát triển toàn diện nên khi rời khỏi bụng mẹ, trẻ có nguy cơ cao phải đối mặt với các vấn đề về sức khỏe. Chính vì thế, ngay từ khi chào đời, trẻ sinh non cần được hỗ trợ kịp thời về mặt y tế. Phụ thuộc vào thời điểm bé sinh ra là ở tuần thai thứ bao nhiêu, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Những biến chứng trẻ sinh non có thể gặp phải bao gồm:

• Rối loạn thân nhiệt;

• Thiếu máu;

• Vàng da sơ sinh;

• Bệnh tim mạch bẩm sinh;

• Các vấn đề liên quan đến hô hấp;

• Nhiễm trùng sơ sinh;

• Bệnh về đường tiêu hóa. 

Sau khi vượt qua giai đoạn khó khăn lúc mới chào đời, trẻ vẫn có thể đối mặt với các di chứng nghiêm trọng như:

• Chậm phát triển ngôn ngữ;

• Khó khăn trong tư duy và học tập;

• Mắc bệnh lý nha khoa;

• Có vấn đề về vận động và tăng trưởng;

• Ảnh hưởng đến thị giác và thính giác.

5. Các biện pháp giúp phòng tránh nguy cơ sinh non 

Bên cạnh việc nhận biết dấu hiệu sinh non, các mẹ bầu cũng cần được trang bị kiến thức về các biện pháp phòng ngừa sinh non. Thực tế, việc này cũng đầy thách thức do nguyên nhân phức tạp, nhưng có những biện pháp giúp giảm thiểu rủi ro như:

• Trước khi mang thai: chuẩn bị đầy đủ kiến thức về sức khỏe sinh sản, tránh các tác động lớn vào tử cung. Hạn chế số lần mang thai và nếu làm việc gặp nhiều áp lực hoặc phải di chuyển nhiều, cần nghỉ ngơi hợp lý. Cung cấp đủ chất dinh dưỡng qua chế độ ăn uống;

• Trong thai kỳ: tránh xa thuốc lá, rượu, tăng cường vitamin, giảm căng thẳng, điều trị thai định kỳ. Ở những thai phụ có nguy cơ sinh non trước tuần thứ 34, có thể sử dụng corticoid. Corticoid được sử dụng để kích thích sự phát triển phổi và sản xuất chất surfactant giúp phổi hoạt động tốt hơn, ngăn ngừa xẹp phế nang. Tuy nhiên, chất này chỉ sản xuất từ tuần thứ 26 trở đi, nên ở tuần thai 24, 25 phổi chưa hoàn thiện.

Trẻ sinh non có thể đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe sau này, vì vậy trong thai kỳ, các mẹ cần cẩn thận

Hy vọng rằng thông qua bài viết này, các mẹ bầu đã hiểu được các dấu hiệu và biện pháp phòng tránh sinh non trong thai kỳ

Việc thăm khám thai định kỳ là điều rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe của mẹ và thai nhi. Bệnh viện Mytour là một trong những địa chỉ uy tín mà nhiều bà mẹ lựa chọn để thăm khám. Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, chúng tôi cam kết mang đến cho bạn những dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt nhất.