Buzz
1. Tia UV là gì và phân loại
Tia UV còn được gọi là tia cực tím hoặc tia tử ngoại, viết tắt từ Ultraviolet trong tiếng Anh. Tia UV có thể đến từ mặt trời hoặc các nguồn nhân tạo như đèn thủy ngân, hồ quang,... Tia này có bước sóng ngắn hơn ánh sáng nhìn thấy nhưng dài hơn tia X.
Tia UV xuất phát từ mặt trời
Các dạng tia UV bao gồm:
Tia UVA (380 - 315 nm)
Những tia này gây lão hóa da và có ảnh hưởng gián tiếp đến các tế bào ADN của con người, thậm chí có thể gây ra bệnh ung thư da.
Tia UVB (315 - 280 nm)
Loại tia cực tím này gây ảnh hưởng trực tiếp đến các tế bào ADN, có thể dẫn đến cháy nắng hoặc thậm chí gây ung thư da.
Tia UVC (< 280 nm)
UVC là loại tia có năng lượng cao hơn, chủ yếu đến từ các nguồn nhân tạo, không gây hại cho sức khỏe con người.
2. Tác động của tia UV đối với cơ thể con người
Tùy thuộc vào bước sóng, tia UV ảnh hưởng khác nhau đến cơ thể con người. Phần lớn tác động của tia UV đều ghi nhận trên da.
Gây nám da
Nám da là hiện tượng da chuyển sang màu nâu đỏ khi tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mà không sử dụng bảo vệ. Nguyên nhân là máu được bơm vào vùng da bị tác động để chữa lành. Nếu cháy nắng kéo dài, da có thể bị tổn thương nặng và gây ra bệnh ung thư da.
Tác động của tia UV gây lão hóa da
Tia UV có thể phá hủy collagen và các mô liên kết dưới da, gây ra nếp nhăn, đồi mồi, và da mất độ đàn hồi. Da rám nắng là dấu hiệu đầu tiên của lão hóa da.
Tia UV - Nguyên nhân gây lão hóa da
Bệnh ung thư da
Bệnh ung thư da thường xuất hiện do tác động của tia cực tím. Đến 90% các trường hợp mắc bệnh ung thư da có nguồn gốc từ tia cực tím. Nếu tiếp xúc với ánh mặt trời quá lâu, tế bào biểu bì ở tầng sâu sẽ bị tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến hình thành khối u ác tính, đe dọa tính mạng.
Dấu hiệu của ung thư da
- - Da xuất hiện các mảng đóng vảy, xù xì, thô ráp.
- Có các nốt đỏ dưới da, gây đau, khó chịu.
- Các nốt ruồi xuất hiện không bình thường, mụn vàng cứng trên mí mắt.
- Da xuất hiện mảng bầm rộng mà không rõ nguyên nhân.
Ảnh hưởng đến khả năng nhìn
Mắt là cơ quan rất nhạy cảm và dễ bị tổn thương trước tác động của môi trường. Khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời quá nhiều hoặc nhìn trực tiếp vào ánh mặt trời, tác động có thể làm tổn thương tế bào mắt. Bức xạ từ tia cực tím có thể gây bỏng mắt, viêm giác mạc, gây khô mắt và thậm chí gây mù lòa.
Suy giảm thị lực do tác động của tia cực tím
Suy giảm hệ miễn dịch do tiếp xúc với ánh sáng mặt trời
Ánh nắng mặt trời chứa tia UV có khả năng thay đổi chức năng và phân bố của các tế bào bạch cầu trên cơ thể. Theo thời gian, hệ thống miễn dịch có thể bị suy giảm và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người.
Tia UV - Lợi ích
Ngoài những ảnh hưởng tiêu cực, không thể phủ nhận những lợi ích mà tia UV mang lại cho cuộc sống.
Với con người
Tia cực tiếp góp phần vào sự chắc khỏe của xương và răng nếu tác động vừa phải, vì chúng có ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp vitamin D - một thành phần không thể thiếu trong cấu trúc của xương và răng.
Đối với môi trường
Tia UV hỗ trợ làm sạch môi trường bằng cách tiêu diệt các vi khuẩn tồn tại trong môi trường tự nhiên.
Diệt khuẩn trong không khí
Ngày nay, con người sử dụng tia UV để chiếu sáng, lọc không khí trong các phòng và không gian kín. Ánh sáng UV chiếu lên trần nhà giúp diệt vi khuẩn ở phía trên, khiến chúng di chuyển dưới tác động của luồng không khí và bị tiêu diệt một cách tuần tự, giúp không khí được lọc sạch.
Diệt khuẩn trong môi trường nước
Tia UV có hiệu quả trong việc diệt khuẩn chỉ khi được áp dụng trong môi trường nước. Đèn UV được đặt dưới đáy hoặc ngầm nước để lọc sạch dòng nước chứa vi khuẩn.
Hơn nữa, tia UV còn hỗ trợ trong việc phát hiện tiền giả hoặc các tài liệu giả như hộ chiếu, thẻ tín dụng và có ứng dụng trong ngành khoa học vũ trụ.
Minh họa về việc khử trùng nước bằng tia UV
5. Biện pháp phòng ngừa tác động của tia UV
Lựa chọn trang phục
Đeo trang phục bảo hộ, chống nắng khi ra ngoài là biện pháp đơn giản và hiệu quả để bảo vệ khỏi tác động của tia UV. Chọn quần áo có màu sắc tối, dày và ít thấm nắng để giảm thiểu ảnh hưởng của tia UV. Đồng thời, đeo kính râm để bảo vệ mắt khỏi tác động của ánh nắng cũng rất quan trọng.
Thoa kem chống nắng hàng ngày
Kem chống nắng
Sử dụng kem chống nắng khi ra ngoài, ưu tiên lựa chọn kem có chỉ số SPF trên 30. Tia UV có thể gây tổn thương cho da ngay cả khi không tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời. Do đó, việc sử dụng kem chống nắng hàng ngày là quan trọng.
Tránh ánh nắng cao điểm
Tia cực tím có độ mạnh vào khoảng thời gian từ 10 - 16h. Vì vậy, hạn chế ra ngoài trong thời gian này trừ khi cần thiết.
Chăm sóc dinh dưỡng
Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung vitamin và rau củ, cung cấp đầy đủ dưỡng chất giúp nuôi dưỡng và bảo vệ làn da khỏe mạnh.
Hãy đến thăm bác sĩ và nhận tư vấn nếu bạn phát hiện dấu hiệu bất thường từ da hoặc cơ thể, giúp phát hiện và điều trị kịp thời.
Tóm lại, hãy trang bị cho mình kiến thức cơ bản về tác động của tia UV để có thể ngăn ngừa hiệu quả. Hy vọng thông tin từ bài viết đã cung cấp sẽ giúp bạn bảo vệ bản thân và gia đình khỏi những nguy cơ tiêu cực.
