Cảnh báo về 'máy tính- não người' của tỷ phú Elon Musk có khả năng bị tấn công và kiểm soát bởi bên thứ ba

TPO - Dự án đưa máy tính vào trong não người tại Neuralink của tỷ phú Elon Musk có thể thay đổi cuộc sống của một số người, nhưng cũng gây ra nhiều vấn đề về đạo đức.

Việc đưa máy tính vào não người ban đầu có vẻ như là một trí tưởng tượng khoa học, nhưng giờ đây nó đang trở thành hiện thực qua dự án của Neuralink do tỷ phú Elon Musk khởi xướng. Các nhóm nghiên cứu và thương mại đang thử nghiệm các thiết bị 'máy tính- não người' để hỗ trợ người khuyết tật tự chủ hơn, nhưng dự án này đang gây ra cuộc tranh luận về an toàn, đạo đức và công nghệ thần kinh.

Vào tháng 1 năm 2024, tỷ phú Elon Musk đã thông báo rằng họ đã cấy con chip đầu tiên vào não người.

Chip não người

Thiết bị N1 của Neuralink, có kích thước như một đồng xu, được thiết kế để cho phép người bệnh thực hiện các hành động chỉ bằng cách tập trung vào chúng mà không cần phải di chuyển cơ thể.

Các đối tượng trong nghiên cứu của công ty đã trải qua phẫu thuật để cài đặt thiết bị vào khu vực não điều khiển chuyển động. Chip ghi lại và xử lý hoạt động điện của não người, sau đó truyền dữ liệu này đến một thiết bị bên ngoài như điện thoại hoặc máy tính.

Thiết bị bên ngoài 'giải mã' hoạt động của não của bệnh nhân, học cách kết nối các mẫu nhất định với mục tiêu của bệnh nhân: ví dụ như di chuyển con trỏ máy tính trên màn hình. Theo thời gian, phần mềm có thể nhận biết mô hình kích hoạt thần kinh liên tục xảy ra trong khi người dùng tưởng tượng về nhiệm vụ đó và sau đó thực hiện.

Thử nghiệm hiện tại của Neuralink tập trung vào việc giúp những người mắc bệnh liệt chân tay điều khiển máy tính hoặc điện thoại thông minh. Thiết bị máy tính- não người, thường được gọi là BCI, cũng có thể được sử dụng để điều khiển các thiết bị như xe lăn.

Các thiết bị không xâm lấn được đặt bên ngoài đầu của con người đã được sử dụng trong các thử nghiệm lâm sàng trong một khoảng thời gian dài, tuy nhiên, chúng vẫn chưa nhận được sự chấp thuận của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) để phát triển thương mại.

Có những thiết bị máy tính- não người khác, tương tự như của Neuralink, được cấy ghép hoàn toàn và không dây. Tuy nhiên, bộ cấy N1 kết hợp nhiều công nghệ hơn trong một thiết bị duy nhất. Nó có thể nhắm mục tiêu vào từng tế bào thần kinh, ghi lại từ hàng nghìn vị trí trong não và sạc lại cục pin nhỏ không dây. Đây là những tiến bộ quan trọng có thể tạo ra kết quả tốt hơn.

Tại sao Neuralink bị chỉ trích?

Neuralink đã nhận được sự chấp thuận của FDA cho các thử nghiệm trên người vào tháng 5/2023. Elon Musk đã công bố thử nghiệm trên người đầu tiên của công ty trên nền tảng truyền thông xã hội X vào tháng 1 năm 2024.

Tuy nhiên, thông tin về thiết bị cấy ghép còn rất ít, chỉ có một số tài liệu tuyển dụng các đối tượng thử nghiệm.

Khi nghiên cứu khoa học được tài trợ bởi các cơ quan chính phủ hoặc các nhóm từ thiện, mục tiêu của họ là thúc đẩy lợi ích công cộng. Trái lại, Neuralink là một mô hình cổ phần tư nhân ngày càng phổ biến trong khoa học, tuy nhiên, họ cũng cố gắng tối đa hóa lợi nhuận, điều này có thể xung đột với lợi ích tốt nhất của bệnh nhân.

Thử nghiệm của Neuralink nêu ra những vấn đề đạo đức nào?

Khi thiết bị 'máy tính- não người' được sử dụng để giúp bệnh nhân khuyết tật hoạt động tự chủ hơn, như việc giúp họ giao tiếp hoặc di chuyển, điều này có thể cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của họ. Đặc biệt, nó giúp họ phục hồi ý thức về quyền tự quyết hoặc quyền tự chủ — một trong những nguyên tắc chính của y đức.

Tuy nhiên, những can thiệp y tế có ý định tốt cũng có thể gây ra hậu quả không mong muốn. Với BCI, các nhà khoa học và nhà đạo đức đặc biệt lo lắng về khả năng đánh cắp danh tính, hack mật khẩu và tống tiền. Dựa vào cách thiết bị truy cập vào suy nghĩ của người dùng, cũng có nguy cơ quyền tự chủ bị thao túng bởi bên thứ ba.

Ngoài những lỗi và rủi ro về quyền riêng tư, các nhà khoa học cũng lo ngại về những tác động tiềm ẩn của việc cấy ghép thiết bị như Neuralink, vì các thành phần của nó không dễ dàng thay thế sau khi cấy ghép.

Hiện tại, các thử nghiệm của Neuralink tập trung vào bệnh nhân liệt. Tuy nhiên, Elon Musk cho biết mục tiêu cuối cùng của ông là giúp nhân loại — kể cả những người khỏe mạnh — 'theo kịp' với trí tuệ nhân tạo.