(Tổ Quốc) - Bồn địa Nam Cực–Aitken của Mặt Trăng đang thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu với một ‘vật thể’ kỳ lạ nằm dưới lòng đất, được phát hiện lần đầu vào năm 2019.
Trên bề mặt của Mặt Trăng tồn tại một trong những hố va chạm lớn nhất trong Hệ Mặt Trời. Với đường kính 2.500 km và độ sâu từ 6,2 đến 8,2 km, nó còn được biết đến với cái tên Bồn Địa Nam Cực–Aitken, nằm ở mặt phía xa của Mặt Trăng.
Khu vực này đang là tâm điểm của nhiều nghiên cứu vũ trụ, với tàu con thoi đổ bộ Mặt Trăng đầu tiên của Ấn Độ sẽ chọn nơi này làm điểm hạ cánh. Đồng thời, sứ mệnh Artemis 3 của NASA cũng coi địa điểm này là một trong những địa điểm tiềm năng để phi hành gia hạ cánh trong sứ mệnh khám phá Mặt Trăng.
Bồn địa Nam Cực–Aitken có thể giúp hiểu rõ hơn về cấu trúc bên trong của Mặt Trăng cũng như nghiên cứu lịch sử của nó. Đây cũng là một 'phòng thí nghiệm' tốt nhất để nghiên cứu về tác động mạnh mẽ lên bề mặt của một hành tinh đá.
Thực tế, Bồn địa Nam Cực–Aitken còn thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu vì một ‘vật thể’ lạ mắt ẩn sâu dưới lòng đất của nó, được các nhà khoa học phát hiện lần đầu vào năm 2019.
Các nhà nghiên cứu hành tinh đã phát hiện một cấu trúc có trọng lượng khoảng 2,18 tỷ tỷ kg và dài hơn 300 km (186 dặm) dưới lòng đất. Họ nghi ngờ rằng nó có thể chứa các kim loại từ thiên thạch va chạm với bề mặt Mặt Trăng, tạo ra hố va chạm.
Khối kim loại ẩn dưới miệng hố va chạm lớn nhất trong Hệ Mặt Trời, bồn địa Nam Cực–Aitken của Mặt Trăng (màu xanh đậm). Ảnh: NASA
'Hãy tưởng tượng, bạn lấy một lượng kim loại lớn gấp 5 lần Đảo Lớn của Hawaii và chôn nó dưới lòng đất. Đó là khối lượng gần như bất ngờ mà chúng tôi phát hiện được”, chuyên gia Peter B. James từ Đại học Baylor cho biết.
Nhóm đã sử dụng dữ liệu từ các tàu thăm dò thuộc sứ mệnh GRAIL của NASA, với mục tiêu đo lường những thay đổi nhỏ nhất trong trường hấp dẫn của Mặt Trăng. Những quan sát này có thể được sử dụng để nghiên cứu thành phần bên trong của vệ tinh tự nhiên của chúng ta. Kết quả là, khối lượng mà họ đo được đủ lớn để kéo toàn bộ đáy của hố chạm có đường kính khoảng 2.500 km xuống sâu gần một km (hơn một nửa dặm).
“Khi kết hợp dữ liệu từ sứ mệnh GRAIL với dữ liệu địa hình Mặt Trăng từ Tàu quỹ đạo Trinh sát Mặt Trăng, chúng tôi đã phát hiện một khối lượng vật chất lớn bất ngờ nằm sâu hàng trăm dặm dưới lòng đất của hố chạm Nam Cực-Aitken.
'Một trong những giải thích về khối lượng bất thường này là kim loại từ thiên thạch hình thành miệng hố chạm này vẫn nằm trong lớp phủ của Mặt Trăng.'
Nhóm nghiên cứu đã tiến hành các mô phỏng trên máy tính để giải thích sự bất thường này. Có khả năng, khi thiên thạch va chạm vào Mặt Trăng khoảng 4 tỷ năm trước, nó vẫn nằm trong lớp phủ thay vì chìm vào lõi. Một giải thích khác tập trung vào sự đóng băng của Mặt Trăng, gợi ý rằng nồng độ oxit dày đặc có thể đã hình thành khi đại dương magma nguội đi và lắng xuống.
Tuy nhiên, Bồn Địa Nam Cực–Aitken không phải là phần duy nhất của Mặt Trăng ẩn chứa các cấu trúc khổng lồ gây tò mò dưới lòng đất của nó. Các nhà thiên văn học đã công bố việc phát hiện ra một khối tỏa nhiệt khổng lồ dưới miệng núi lửa Compton và Belkovich ở phía xa của Mặt Trăng vào tháng trước.
Tham khảo IFL Science