Cầu trục

Cầu trục (tiếng Anh: overhead crane) là thiết bị dùng để thực hiện các thao tác nâng-hạ-di chuyển hàng hóa trong khu vực nhà xưởng. Thiết bị này rất tiện lợi và hiệu quả trong việc bốc xếp hàng hóa, với khả năng nâng từ 1 đến 500 tấn và thường được vận hành bằng động cơ điện, vì thế nó được ứng dụng rộng rãi trong các nhà máy công nghiệp.

Phân loại

Hiện tại, cầu trục được phân loại theo các tiêu chí sau:

Phân loại theo công dụng

• Cầu trục đa năng: Thường được trang bị móc treo để thực hiện các công việc xếp dỡ, di chuyển, lắp ráp, và bảo trì máy móc
• Cầu trục chuyên dụng: Được sử dụng chủ yếu trong ngành luyện kim với thiết bị chuyên biệt và yêu cầu làm việc rất nặng

Phân loại theo cách dẫn động

• Cầu trục dẫn động bằng tay: Các cơ cấu được vận hành thông qua hệ thống tời kéo tay (như đĩa xích kéo tay...)
• Cầu trục dẫn động bằng điện: Các cơ cấu được điều khiển bởi động cơ điện (như Palăng...)

Phân loại theo kiểu dáng kết cấu dầm

• Cầu trục dầm đơn: Dầm của cầu trục một dầm thường có dạng dầm chữ I hoặc dầm tổ hợp, với các dầm thép tăng cứng. Cầu trục dầm đơn thường sử dụng pa lăng điện chạy dọc theo dầm chữ I nhờ cơ cấu di chuyển pa lăng.
• Cầu trục dầm đôi: Còn được biết đến là cầu trục với 2 dầm
• Cầu trục dầm kép: Bao gồm các loại dầm hộp và dầm giàn không gian
• Cầu trục dầm hộp
• Cầu trục dầm giàn

Phân loại theo cách dầm cầu đặt lên đường ray di chuyển của cầu trục

• Cầu trục tựa: Dầm cầu trục được đặt trực tiếp lên đường ray
• Cầu trục treo: Dầm cầu trục được treo trên đường ray

Phân loại theo cách bố trí cơ cấu di chuyển của cầu trục

• Cầu trục dẫn động riêng: Các cơ cấu di chuyển được dẫn động độc lập
• Cầu trục dẫn động chung: Các cơ cấu di chuyển được dẫn động chung
• Thêm vào đó, theo nguồn dẫn, có hai loại: dẫn động bằng tay và dẫn động bằng máy

Phân loại theo phạm vi sử dụng

Hiện nay, có nhiều cách phân loại dựa trên mục đích sử dụng cầu trục, bao gồm:

• Cầu trục cảng: Được thiết kế để nâng hàng hóa có trọng lượng lớn
• Cầu trục phòng nổ: Dùng cho các cơ sở công nghiệp như nhà máy khí, hầm lò than,...
• Cầu trục thủy điện: Hỗ trợ trong quá trình lắp đặt, sửa chữa và thay thế tua-bin tại các trạm nguồn, nhà máy thủy điện,...
• Cầu trục luyện kim: Được sử dụng trong các phân xưởng luyện kim với nhiệt độ rất cao
• Cầu trục gầu ngoạm: Trang bị móc cẩu dạng gầu ngoạm để xử lý vật liệu rời như than, cát,...
• Cầu trục mâm từ: Sử dụng các cụm nam châm điện để nâng và di chuyển thép tấm,...

Các cơ cấu chính của cầu trục

Cơ cấu nâng hạ

Các loại pa lăng thường được sử dụng gồm có:

• Pa lăng xích kéo tay
• Pa lăng xích điện

• Pa lăng cáp điện 1 dầm
• Pa lăng cáp điện 2 dầm

Hệ thống di chuyển

Thường sử dụng cụm bánh xe di chuyển được vận hành bởi động cơ điện

Hộp điện điều khiển

Gồm các thiết bị điện đóng cắt như Contactor, aptomat,...

Hệ thống cấp điện cho pa lăng dạng sâu đo bao gồm dây điện treo trên các cụm con lăn, các con lăn này di chuyển trên máng thép hình chữ C.

Hiện nay, thường sử dụng hệ thống thanh dẫn điện dạng ray chạy dọc theo nhà xưởng. Để cung cấp điện cho cầu trục, sử dụng bộ chổi lấy điện bằng than chì tiếp xúc với các thanh ray này.

Chú giải

Các liên kết bên ngoài

(tiếng Việt)

• Cầu trục trong Từ điển bách khoa Việt Nam

(tiếng Anh)

• Overhead traveling crane tại Encyclopædia Britannica (tiếng Anh)