Cầu vượt hoặc nút giao thông khác mức

Cầu vượt (tiếng Anh: interchange) trong giao thông đường bộ là loại nút giao cho phép các dòng xe không giao nhau trực tiếp bằng cách phân tầng. Thiết kế cầu vượt thường sử dụng cầu vượt và các làn chuyển tiếp.

Có các loại cầu vượt gồm bốn chiều, ba chiều, hai chiều và một chiều.

Thuật ngữ

Cầu vượt đường cao tốc

Một loại nút giao thông kết nối đường cao tốc với các tuyến đường khác, công trình hoặc trạm dừng nghỉ. Những nút giao thường được đánh số theo thứ tự hoặc theo khoảng cách từ điểm đầu của tuyến đường.

Hiệp hội Quan chức Giao thông và Xa lộ Tiểu bang Mỹ (AASHTO) mô tả nút giao thông là 'hệ thống đường kết nối với nhau qua nhiều tầng, cho phép di chuyển giữa các đường hoặc cao tốc ở các cấp độ khác nhau.'

Nút giao kết hợp hệ thống

Một nút giao nối liền nhiều đường cao tốc.

Cầu vượt dịch vụ

Một nút giao kết nối đường cao tốc với các đường phụ như đường chính hoặc đường gom.

Trong cầu vượt dịch vụ, đường cao tốc là tuyến chính, trong khi các đường phụ thường là những tuyến thấp hơn với các nút giao đồng mức hoặc bùng binh, có thể nằm dưới hoặc vượt qua đường cao tốc.

Nút giao hoàn chỉnh

Một nút giao cho phép tất cả các hướng di chuyển giữa các đường cao tốc đều có thể thực hiện được.

Nút giao chưa hoàn chỉnh

Một giao lộ thiếu ít nhất một hướng di chuyển giữa các tuyến cao tốc.

Đường nối cao tốc

Một đoạn đường ngắn giúp các phương tiện vào hoặc ra khỏi đường cao tốc.

Phương tiện vào đường cao tốc qua đoạn đường nối vào, trong khi phương tiện rời khỏi qua đoạn đường nối ra.

Đường nối định hướng

Một đoạn đường uốn cong theo hướng di chuyển mong muốn, chẳng hạn như đoạn đường rẽ trái ra từ bên trái của đường (lối ra bên trái).

Đường nối bán định hướng

Đoạn đường nối thoát ra theo hướng ngược lại với hướng mong muốn trước khi rẽ về đúng hướng. Thường thì các đoạn đường nối bán định hướng cho phép rẽ trái từ bên phải thay vì từ bên trái.

Đan xen

Tình trạng không lý tưởng khi phương tiện vào và ra khỏi đường cao tốc phải cắt ngang đường trong một khoảng cách hạn chế.

Lịch sử

Khái niệm về đường cao tốc có kiểm soát ra vào bắt đầu phát triển vào những năm 1920 và 1930 tại Ý, Đức, Mỹ và Canada. Ban đầu, những con đường này có các nút giao đồng mức dọc theo chiều dài của chúng. Các nút giao được thiết kế để kết nối các đường cao tốc mới với các đường phố đông đúc. Đường Bronx River Parkway và Long Island Motor Parkway là những tuyến đường đầu tiên có cầu vượt. Kỹ sư Arthur Hale của bang Maryland đã sáng chế nút giao thông dạng hoa thị vào ngày 24 tháng 5 năm 1915, mặc dù mô hình này chỉ thực sự được xây dựng vào ngày 15 tháng 12 năm 1929 tại Woodbridge, New Jersey, kết nối Tuyến New Jersey 25 và Tuyến New Jersey 4 (hiện nay là Tuyến Hoa Kỳ 1/9 và Tuyến New Jersey 35). Thiết kế này được thực hiện bởi công ty kỹ thuật Rudolph và Delano ở Philadelphia, dựa trên một thiết kế đăng trên tạp chí Argentina.

Nút giao kết hợp hệ thống

Nút giao thông lập thể bốn chiều

• Sách 'Nút giao thông' của Nguyễn Xuân Vinh, xuất bản bởi Nhà xuất bản Giao thông Vận tải năm 1999.
• Sách 'Nút giao thông trên đường ô tô' của Đồng Bá Chương và Nguyễn Quang Đạo, xuất bản bởi Nhà xuất bản Giáo dục năm 2000.