Buzz
1. Tổng quan về cây dành dành núi
Cây dành dành núi còn được gọi là thủy hoàng chi. Trong Đông y, nó được biết đến với tên gọi là sơn chi tử.
Đặc điểm tự nhiên
Cây dành dành núi thuộc họ nhà thiên thảo, cao khoảng 1 - 2m, cành phân nhánh nhiều, màu nâu đậm. Lá cây hình trái xoan hoặc bầu dục, mọc đối xứng, bóng mượt. Hoa mọc đơn ở đầu cành, trắng hoặc ngà, có mùi thơm dễ chịu. Quả dành dành hình trứng hoặc thuôn dài, màu vàng hoặc cam khi chín, chứa hạt dẹt bên trong. Cây ra hoa vào khoảng tháng 5 - 7 và kết quả vào tháng 8 - 10.
Cây dành dành núi vừa là nguồn dược liệu quý, vừa là loài cây cảnh đẹp
Phân bố sinh thái
Trong tự nhiên, cây dành dành núi phát triển mạnh mẽ ở mọi loại địa hình, từ núi cao đến đồng bằng, thậm chí là bờ sông, bờ suối và vùng cát ven biển. Ngoài ra, cây cũng được trồng phổ biến trong khu vườn làm cây cảnh.
Công dụng
Hầu hết mọi bộ phận của cây dành dành núi đều được sử dụng trong Đông y để điều trị bệnh, trong đó, quả là phần được ưa chuộng nhất. Tháng 7 - 9 hàng năm là thời điểm thu hoạch quả dành dành núi để chế biến thành thuốc. Quả sau khi thu hoạch được phơi khô, ngâm trong nước sôi hoặc đun sôi khoảng 30 phút trước khi lấy nhân. Cành và lá sau khi thu hoạch được rửa sạch, cắt nhỏ và phơi hoặc sấy. Khi sử dụng, dược liệu khô được rang vàng rồi sử dụng.
Thành phần hoá học
Các thành phần hoá học trong cây dành dành núi rất đa dạng, bao gồm:
- Lá chứa iridoid cerbinal.
- Hoa chứa tinh dầu và steroid.
- Quả, đặc biệt là vỏ quả, chứa axit ursolic.
- Hạt chứa các hợp chất iridoid glycosid như gardosid, shanzhi sid, geniposide,… các axit hữu cơ, các sắc tố α – crosin, α – crocetin.
Quả dành dành núi là dược liệu được ứng dụng rộng rãi trong Đông y
2. Tác dụng của cây dành dành núi
Từ phân tích trên, có thể nhận thấy cây dành dành núi chứa nhiều hoạt chất có tác dụng điều trị bệnh, bao gồm:
Kháng vi khuẩn, chống viêm
Các chất chống oxy hóa có trong cây dành dành núi có khả năng kháng khuẩn và chống viêm mạnh mẽ, giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh, đặc biệt là trong trường hợp nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng da hoặc đường ruột.
Giảm đau mệt mỏi
Các tình trạng đau mệt mỏi do chu kỳ kinh nguyệt hoặc đau đầu, đau khớp,... có thể được cải thiện bằng cách sử dụng tinh dầu hoặc uống trà từ cây dành dành núi. Bởi vì ngoài tính kháng khuẩn và chống viêm như đã đề cập, dành dành núi còn giúp tăng cường lưu thông máu, cung cấp oxy và dinh dưỡng cho các bộ phận của cơ thể.
Cải thiện trí nhớ
Các chiết xuất từ cây dành dành núi chứa geniposide và gardenoside, có khả năng kích thích tư duy và nâng cao trí nhớ. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc tập trung, mất hướng, hoặc giảm hiệu suất học tập và công việc, bạn có thể sử dụng dành dành núi để cải thiện.
Chiết xuất từ cây dành dành giúp nâng cao và cải thiện trí nhớ
Giảm căng thẳng và lo âu
Hương thơm dễ chịu từ hoa hoặc tinh dầu hoa của cây dành dành núi có khả năng làm dịu tinh thần, giảm căng thẳng và lo lắng. Đó là lý do tại sao bạn có thể sử dụng tinh dầu hoa hoặc bó hoa cây dành dành núi trong nhà hoặc không gian làm việc để tạo cảm giác thư thái và thoải mái.
Hỗ trợ trong việc điều trị vấn đề về hô hấp
Hoa của cây dành dành núi chứa nhiều tinh dầu và steroid, nên có tác dụng hỗ trợ trong việc điều trị các vấn đề liên quan đến hệ hô hấp. Cụ thể, bạn có thể sử dụng tinh dầu từ hoa để giảm triệu chứng nghẹt mũi, đau họng hoặc tắc nghẽn xoang một cách an toàn và hiệu quả.
Hỗ trợ cho hệ tiêu hóa
Axit ursolic và genipin có trong cây dành dành núi có tác dụng như chất chống oxy hóa và chất kháng vi khuẩn, giúp cải thiện một số vấn đề về tiêu hóa như viêm loét dạ dày, trào ngược axit và viêm nhiễm đường ruột do vi khuẩn.
Hỗ trợ trong quá trình giảm cân
Genipin có trong cây dành dành núi giúp kích thích sản xuất enzyme tiêu hóa chất béo, từ đó hỗ trợ quá trình giảm cân một cách tích cực. Vì vậy, nếu bạn đang tìm kiếm một phương pháp giảm cân an toàn, hãy xem xét việc sử dụng trà từ cây dành dành núi hàng ngày.
Uống trà từ cây dành dành núi có tác dụng hỗ trợ quá trình giảm cân
Cải thiện làn da
Tinh dầu từ cây dành dành núi giúp cung cấp độ ẩm cho da, giữ cho da luôn mềm mại và đàn hồi tốt. Ngoài ra, các chất chống oxy hóa và kháng viêm trong tinh dầu cũng giúp ngăn ngừa hoặc giảm triệu chứng viêm da và tổn thương do dị ứng.
Điều chỉnh đường huyết và huyết áp
Một số hợp chất trong cây dành dành núi tham gia vào việc kiểm soát lipid, glucose và insulin ở bệnh nhân tiểu đường. Đặc biệt, chiết xuất từ quả dành dành núi có hàm lượng gardenoside cao giúp hạ áp hiệu quả. Vì thế, bệnh nhân tiểu đường hoặc người tăng huyết áp có thể sử dụng dành dành núi để điều trị.
Tăng cường sinh lý
Một tác dụng khác của cây dành dành núi là tăng cường sinh lý, cải thiện chức năng tình dục ở nam giới. Cụ thể, chiết xuất từ rễ cây có tác dụng gia tăng cảm xúc và kích thích ham muốn cho phái mạnh.
Ức chế tế bào ung thư
Chiết xuất ethanol có trong quả dành dành núi có khả năng ức chế tế bào ung thư. Đây cũng là một trong những tác dụng quan trọng của cây dành dành núi trong y học hiện đại.
Trên đây là tổng hợp 11 tác dụng chữa bệnh đáng chú ý của cây dành dành núi. Nếu bạn đang cân nhắc sử dụng, hãy tham khảo và tìm kiếm ý kiến từ thầy thuốc Đông y trước khi bắt đầu sử dụng.
