Cây gai và những ứng dụng trong điều trị bệnh

1. Một số đặc điểm của cây gai

Cây gai còn được biết đến với các tên gọi khác như tầm ma hoặc trữ ma, là loại cây bản địa của Đông Á, được tìm thấy ở nhiều quốc gia như Triều Tiên, Ấn Độ, Việt Nam, Trung Quốc,...

Thường xuất hiện ở nhiều quốc gia trong châu Á, cây gai là loài thực vật bản địa

Điểm đặc biệt của chúng bao gồm:

• Cây sống lâu năm, có thể cao từ 1 đến 2 mét. 

• Lá có hình tim hoặc tròn, mép răng cưa, mọc xen kẽ và có lông bạc ở phía dưới, còn cuống thì có lông mềm màu đỏ.

• Hoa thường mọc thành đám dày đặc giữa các lá, phân biệt rõ ràng giữa hoa đực và hoa cái.

• Quả thường xuất hiện dưới dạng quả bế.

Từ xa xưa, ở nhiều nơi, cây gai thường được sử dụng để lấy sợi. Ngoài ra, lá của chúng cũng có thể được sử dụng làm nguyên liệu để làm bánh và cùng với rễ, chúng có thể được sử dụng trong y học. Thường thì, lá và rễ có thể được thu hoạch bất cứ lúc nào trong năm, nhưng thời điểm tốt nhất là mùa thu và đông. Chúng có thể được sử dụng ở cả dạng tươi và khô.

2. Những đặc điểm đặc biệt của cây gai

Dựa trên các nghiên cứu, có thể thấy rằng chúng chứa nhiều chất có ích cho sức khỏe như: protein, chất béo, vitamin K, chất xơ, carbohydrates,...

Đặc biệt, rễ của chúng có chứa nhiều loại axit như: axit chlorogenic, caffeic, axit protocatechuic, quinic, apigenin,… Ngoài ra, chúng cũng có chứa một lượng lớn flavonoid rutin, có tác dụng tốt trong việc chống oxy hóa và ngăn chặn các tác nhân gây hại. Hạt cũng có nhiều axit tự do và chất béo.

Axit chlorogenic có trong rễ được xác nhận có tác dụng diệt nấm và ức chế vi khuẩn. Chúng cũng có khả năng chống oxy hóa cao hơn cả vitamin E lên tới 10 lần, có thể giúp chống xơ vữa động mạch, huyết áp cao, và nhồi máu cơ tim.

Rễ được sử dụng phổ biến vì chứa nhiều chất có lợi cho sức khỏe

Về phương diện y học truyền thống, loại cây này được biết đến với tính hàn, ngọt và không độc. Khi sử dụng làm thuốc, chúng có thể kích thích sự tiết mật, thông tiểu, và giải độc. Rễ cây cũng có tác dụng trong việc tán ứ, chỉ huyết, cân bằng lượng máu, từ đó giúp giải độc, bảo vệ thai nhi, và điều trị rụng tóc,...

Lá cây cũng có thể hỗ trợ trong việc chữa đau sưng hậu môn hoặc xuất huyết do chấn thương, nôn mửa, tiểu tiện có máu,...

3. Một số bài thuốc phổ biến từ cây gai

Như đã nói trước đó, do là một loại cây phổ biến, dễ tìm thấy trong cuộc sống hàng ngày và không gây độc hại nên cây gai đã được ứng dụng rộng rãi, trở thành một loại thuốc phổ biến với nhiều tác dụng.

Bài thuốc giúp dưỡng huyết, thanh nhiệt, và bảo vệ thai nhi

Thực hiện qua một trong các phương pháp sau:

• Phương pháp 1: Sử dụng 30g rễ gai phơi khô, sắc với 600ml nước. Đun sôi đến khi nước còn lại khoảng 200ml, sau đó uống trong vòng 2 đến 3 ngày, mỗi ngày 3 lần.

• Phương pháp 2: Sắc 30g rễ gai phơi khô và 30g sinh địa với nước, sau đó nấu với gạo nếp thành cháo, thêm gia vị và ăn nhiều lần trong ngày.

• Phương pháp 3: Sử dụng 50g rễ gai tươi nấu lấy nước, sau đó thêm 100g gạo nếp và 10 quả hồng táo vào, nấu chín thành cháo. Sau đó, thêm gia vị và ăn trong ngày.

Cây này mang lại nhiều lợi ích cho phụ nữ mang thai

Chữa sa tử cung

Dùng 30g rễ gai khô pha với 600ml nước và nấu lên. Sau đó, sử dụng nước này để uống trong ngày. Có thể sử dụng liên tục nhiều lần trong khoảng từ 3 đến 4 ngày.

Giải quyết tình trạng đau bụng hoặc xuất huyết, nguy cơ sảy thai khi mang thai

Kết hợp giữa 48g rễ gai tươi, 12g tía tô, và 12g lá ngải cứu để sắc nước uống.

Chữa trị động thai và đau bụng

Dùng 4g rễ gai và 4g cành tía tô phơi khô qua đêm. Sau đó, sắc với 400ml nước cho đến khi còn khoảng 100ml và dùng nước này để uống.

Dừng chảy máu ở các vết thương hở

Sử dụng lá gai tươi làm nguyên liệu. Sau khi rửa sạch lá, đặt lên vết thương và buộc cố định sau khi giã nát.

Ngăn chặn tình trạng rụng tóc

Có thể sắc lá khô hoặc tươi thành nước và uống hàng ngày.

Chữa trị mụn sưng, mủ, viêm, và đau

Rửa sạch lá vông vang và lá gai, sau đó để ráo. Giã nát và đắp lên vùng da bị mụn. Sau khoảng 1 đến 2 ngày, bạn sẽ thấy các triệu chứng giảm đi đáng kể.

Chữa trị phong thấp và đau nhức khớp

Sử dụng 50g rễ gai khô ngâm vào 1 lít rượu trong 7 ngày. Sau đó, dùng rượu này để uống. Lưu ý: mỗi lần chỉ uống khoảng 10ml và uống hai lần mỗi ngày.

4. Lưu ý khi sử dụng cây gai để chữa bệnh

Cây gai thường được sử dụng theo các cách như trên để chữa bệnh. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, cần chú ý đến những điểm sau:

• Khi còn tươi, lá gai có thể gây ngứa do có lông, nhưng nếu được nấu chín như một loại rau, chúng sẽ không gây ngứa nữa.

• Vì tính hàn, người có thể trạng hư hàn nên tránh dùng. Hơn nữa, không nên sử dụng cây gai trong thời gian dài.

• Mặc dù không chứa chất độc, nhưng để sử dụng cây gai cần được thầy thuốc chỉ định. Việc tự tìm kiếm thông tin và áp dụng có thể mang lại một số rủi ro như: nhầm lẫn với loại cây có hình dáng, đặc điểm tương tự; mua phải cây không đảm bảo chất lượng, bị phun thuốc, tẩm chất bảo quản, chống mốc gây hại cho sức khỏe.

• Đặc biệt, các phương pháp điều trị đều có thể chỉ hiệu quả đối với một số trường hợp và đối tượng. Do đó, khi đã kết thúc thời gian điều trị, cần ngưng và tham khảo ý kiến của bác sĩ.

• Thường xuyên kiểm tra sức khỏe và phát hiện dấu hiệu bất thường để có biện pháp khắc phục kịp thời.

Mọi phương pháp điều trị đều cần được chỉ định bởi bác sĩ

Cây gai chứa nhiều thành phần có lợi cho sức khỏe và thường được sử dụng trong điều trị và chăm sóc sức khỏe, nhưng không nên sử dụng một cách tự ý.