Cấy ghép tế bào gốc tạo máu điều trị ung thư
Bài viết bởi TS. Ngô Anh Tiến – Ngân hàng Mô Mytour
Cấy ghép tế bào gốc tạo máu là quá trình phục hồi tế bào gốc tạo máu (blood-forming stem cells) cho các bệnh nhân ung thư đã trải qua hóa trị liệu liều cao do liệu pháp này không những tiêu diệt tế bào ung thư mà còn tiêu diệt luôn cả tế bào gốc trong tủy xương.
Tế bào gốc tạo máu rất quan trọng vì khả năng biệt hóa thành các tế bào máu khác nhau như:
- Tế bào bạch cầu: Các tế bào này tạo thành hàng rào miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh truyền nhiễm.
- Tế bào hồng cầu: Các tế bào này vận chuyển oxy đi khắp cơ thể.
- Tiểu cầu: Tác nhân quan trọng của sự đông máu.
- Ưu thế khi sử dụng tế bào gốc tạo máu từ máu cuống rốn để điều trị bệnh
- Ghép tế bào gốc tạo máu và CAR-T trong ung thư huyết học
1. Các phương thức cấy ghép tế bào gốc
Trong kỹ thuật cấy ghép tế bào gốc, các tế bào gốc tạo máu khỏe mạnh được truyền vào cơ thể bệnh nhân thông qua ven tĩnh mạch. Một khi vào trong cơ thể, các tế bào gốc này sẽ di chuyển về tủy xương và thay thế các tế bào gốc đã bị phá hủy do hóa - xạ trị. Việc cây ghép có thể được diễn ra theo 3 cách:
- Cấy ghép tự thân: Tế bào gốc được phân lập từ tủy xương hoặc máu ngoại vi của chính bệnh nhân.
- Cấy ghép dị thân (cấy ghép chéo): Tế bào gốc được lấy từ một người hiến tặng bất kỳ, có thể cùng huyết thống hoặc không, miễn là đảm bảo tương thích với người được cấy ghép.
- Cấy ghép đồng nguyên: Tế bào gốc được lấy từ anh/chị em sinh đôi của bệnh nhân.
2. Cách tế bào gốc chống lại ung thư
Việc cấy ghép tế bào gốc chỉ có tác dụng trực tiếp đối với một số loại ung thư như bệnh đa u tủy hay bạch cầu thông qua hiệu ứng mảnh ghép - khối u (graft vesus tumor). Hiệu ứng này xảy ra khi có cấy ghép dị thân trên cơ thể người bệnh, các tế bào bạch cầu trong mảnh ghép sẽ tấn công bất cứ tế bào ung thư nào còn sót lại trong cơ thể bệnh nhân sau khi điều trị liều cao. Đối với các loại ung thư khác, cấy ghép tế bào gốc không có tác dụng điều trị ung thư một cách trực tiếp, song lại đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi sức khỏe của người bệnh một cách hiệu quả và bền vững.
3. Ai nên sử dụng liệu pháp cấy ghép tế bào gốc?
Liệu pháp cấy ghép tế bào gốc đang được sử dụng cho các bệnh bạch cầu, u lympho, đa u tủy hay u nguyên bào thần kinh.
4. Cấy ghép tế bào gốc mất bao lâu?
Quá trình cấy ghép tế bào gốc có thể mất vài tháng để hoàn thành. Quá trình này bắt đầu bằng việc điều trị hóa trị, xạ trị liều cao hoặc kết hợp cả hai để tiêu diệt các tế bào ung thư trong cơ thể. Bệnh nhân sẽ có một vài ngày nghỉ ngơi trước khi tiếp nhận cấy ghép tế bào gốc. Tế bào gốc sẽ được truyền vào cơ thể thông qua ven tĩnh mạch, quá trình này có thể kéo dài từ 1 đến 5 giờ.
Sau khi đi vào mạch máu, các tế bào gốc sẽ di chuyển về tủy xương, “làm tổ” tại đây để bắt đầu quá trình sản sinh ra các tế bào máu mới. Khi đó, bệnh nhân sẽ bắt đầu giai đoạn phục hồi. Thời gian phục hồi hoàn toàn có thể từ vài tháng đối với cấy ghép tự thân và 1 đến 2 năm đối với cấy ghép dị sinh hoặc cộng sinh do hệ miễn dịch cần thời gian dài hơn để khôi phục.
5. Tác động của cấy ghép tế bào gốc đối với cơ thể
Cấy ghép tế bào gốc tác động khác nhau tùy thuộc vào một số điều kiện nhất định:
- Loại cấy ghép;
- Liều lượng điều trị trước khi cấy ghép và phản ứng của cơ thể;
- Loại ung thư;
- Mức độ tiến triển của bệnh ung thư;
- Tình trạng sức khỏe trước khi cấy ghép.
Tuy nhiên, trong trường hợp cấy ghép dị thân, có thể xuất hiện vấn đề nghiêm trọng là bệnh ghép vật chủ (host vesus graft disease). Bệnh này có thể xảy ra khi các tế bào bạch cầu từ người hiến tặng nhận định tế bào trong cơ thể người bệnh là ngoại lai và tấn công chúng. Vấn đề này có thể gây tổn thương cho da, gan, ruột và nhiều cơ quan khác. Nó có thể xảy ra vài tuần sau khi cấy ghép hoặc cả một khoảng thời gian lâu hơn. Bệnh mảnh ghép so với vật chủ có thể được điều trị bằng steroid hoặc các loại thuốc khác ức chế hệ thống miễn dịch, hoặc có thể được phòng tránh hiệu quả nếu mẫu ghép đạt được độ tương thích kháng nguyên bạch cầu người (HLA) cao.
6. Nguồn cung tế bào gốc
Nguồn tế bào gốc đóng vai trò quan trọng trong điều trị cho người bệnh. Việc sử dụng tế bào gốc tự thân hoặc từ người cùng huyết thống giúp giảm thiểu rủi ro đào thải mẫu ghép và tác dụng phụ đối với cơ thể người bệnh. Do đó, mọi người nên hiểu rõ và chuẩn bị bảo hiểm sinh học cho tương lai bằng cách lưu trữ tế bào gốc tại các ngân hàng sinh học. Tế bào gốc có thể thu được từ các nguồn an toàn và hiệu quả như máu cuống rốn, mô dây rốn. Đây là những tế bào gốc non trẻ, khỏe mạnh, chưa chịu ảnh hưởng của môi trường và tuổi tác. Khi được lưu trữ và bảo quản đúng cách, chúng sẽ trở thành công cụ quý báu trong điều trị nhiều bệnh nặng cho bản thân hoặc người thân. Theo sự phát triển của công nghệ y học, danh mục các bệnh có thể được điều trị bằng cấy ghép tế bào gốc và các ứng dụng khác của tế bào gốc sẽ ngày càng mở rộng.
Tại Việt Nam, bạn có thể lựa chọn lưu trữ tế bào gốc tại Ngân hàng Mô Mytour. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour là đơn vị hàng đầu nghiên cứu và triển khai công nghệ điều trị ung thư bằng cấy ghép tế bào gốc từ năm 2015, với trang thiết bị hiện đại như máy thu hoạch tế bào gốc, máy dòng chảy tế bào học, máy giải trình tự thế hệ gen tiếp theo, cùng các thiết bị chẩn đoán như MRI, CT, PET/CT và SPECT/CT. Nhờ đó, Mytour cung cấp liệu pháp cấy ghép tế bào gốc chất lượng cao cho bệnh nhân trong nước, giúp họ tiếp cận phương pháp này mà không cần phải đi nước ngoài, tiết kiệm thời gian và chi phí.
Khách hàng có thể đến Mytour Times City để thăm khám hoặc liên hệ hotline 0243 9743 556 để được hỗ trợ.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyMytour để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Tài liệu tham khảo: https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/types/stem-cell-transplant