Buzz
Với tác phẩm Cây khế, tác giả (mới 2023), sách Kết nối tri thức cung cấp thông tin chi tiết về nội dung chính, cấu trúc, tóm tắt, giá trị nghệ thuật và giá trị nội dung của tác phẩm.
Tác giả và tác phẩm: Cây khế - Ngữ văn lớp 6 Kết nối tri thức
I. Thể loại truyện cổ tích
1. Định nghĩa:
- Truyện cổ tích là dạng truyện dân gian có tính chất hư cấu, kỳ ảo, kể về số phận và cuộc đời của các nhân vật trong một cách giản dị. Truyện cổ tích thường thể hiện quan niệm đạo đức, lẽ phải và mơ ước về một cuộc sống tốt đẹp hơn.
2. Các đặc điểm của truyện cổ tích
- Truyện cổ tích thường mang trong mình những bài học về xung đột trong gia đình và xã hội, phản ánh số phận của các cá nhân và thể hiện khát vọng thay đổi số phận của bản thân.
Ví dụ: Trong câu chuyện Tấm Cám, xung đột giữa Tấm và hai mẹ con Cám phản ánh sự khao khát công bằng và hạnh phúc của nhân dân.
- Nhân vật trong truyện cổ tích thường đại diện cho các loại người khác nhau trong xã hội, thường được phân thành hai phe: nhân vật chính diện (tốt lành) và nhân vật phản diện (xấu xa).
Ví dụ: Trong Tấm Cám, Tấm được coi là nhân vật chính diện, trong khi Cám và mẹ kế của Tấm là nhân vật phản diện.
- Trong truyện cổ tích, các sự kiện thường được mô tả với tính chất phi thực tế, kỳ bí.
Ví dụ: Trong câu chuyện Tấm Cám, việc ông Bụt xuất hiện và giúp đỡ Tấm được xem là một chi tiết kỳ bí và phi thực tế.
- Các sự kiện thường được kể theo trật tự thời gian tuyến tính, làm nổi bật mối quan hệ nhân quả giữa chúng.
Ví dụ: Trong câu chuyện Tấm Cám, các sự kiện chính diễn ra theo trình tự thời gian như sau:
Giới thiệu câu chuyện → Chuyện xúc tép → Chuyện cá bống → Chuyện dự hội → Chuyện thử hài → Tấm cưới vua → Chuyện Tấm về giỗ cha bị mẹ con Cám hại → Những lần biến hình của Tấm → Chuyện Tấm - quả thị và bà lão → Chuyện Tấm gặp lại vua nhờ trầu têm cánh phượng → Tấm trở về và trừng trị mẹ con Cám.
- Trong lời kể của truyện cổ tích thường bắt đầu với không gian, thời gian không cụ thể. Tùy thuộc vào hoàn cảnh, người kể chuyện có thể thay đổi một số chi tiết trong lời kể, tạo ra nhiều phiên bản khác nhau của cùng một câu chuyện.
Ví dụ: Ngày xưa kia, có hai chị em ruột, Tấm và Cám, sống cùng nhau dưới mái ấm của cha. Sau khi mất mẹ, Tấm phải chịu đựng sự dày vò từ mẹ kế và Cám. Trong khi đó, Cám được sống trong sự sung sướng và không gặp phải bất kỳ khó khăn nào. (Tấm Cám)
II. Khám phá tóm tắt về tác phẩm
1. Thể loại: Truyện cổ tích
2. Nguyên bản và ngữ cảnh sáng tạo:
+ Theo sách Văn học dân gian của Bùi Mạnh Nhị (chủ biên), NXB Giáo dục, 2008, trang 209-211.
3. Phương thức diễn đạt: Tự sự
4. Người kể chuyện:
5. Tóm tắt:
Có một gia đình có hai anh em, sau khi cha mẹ qua đời, họ để lại cho hai anh em một ít gia tài. Anh trai với vợ hãm hại em trai chỉ để lại cho em một túp lều cũ kỹ, trước nhà có một cây khế ngọt. Vợ chồng em trai tích cực làm ăn và chăm sóc cây khế cẩn thận. Khi mùa khế chín, có một con chim lạ đến ăn trái khế. Vợ em trai than vãn, con chim lạ ngay lập tức đề nghị em trai để túi ba gang để chim có thể trả ơn. Con chim đưa em trai ra đảo và tìm thấy vàng, từ đó gia đình em trai trở nên giàu có nhất trong khu vực. Anh trai nghe tin và tham lam, đến đòi lại cả túp lều và cây khế bằng cách đổi lại tất cả tài sản của mình. Khi mùa khế lại đến, con chim đại bàng xuất hiện và cũng muốn trả ơn. Anh trai vì lòng tham đã mang theo túi to để nhận thêm vàng. Trên đường về, túi vàng quá nặng, anh ta đã rơi xuống biển và chết.
6. Cấu trúc:
Bao gồm 3 phần:
+ Phần 1 (Từ đầu đến lại với em nữa): Giới thiệu về nhân vật em trai và cách chia tài sản của hai anh em.
+ Phần 2 (Tiếp tục trở nên giàu có): Câu chuyện về việc cây khế trả vàng cho em trai.
+ Phần 3 (Phần còn lại): Âm mưu của anh trai và sự trừng phạt.
7. Giá trị nội dung:
+ Truyện Cây khế mang thông điệp về lòng biết ơn và trả ơn, niềm tin vào sự hiền lành sẽ gặp phúc và may mắn cho mọi người.
8. Giá trị nghệ thuật:
+ Sử dụng thể loại truyện cổ tích với các chi tiết phong phú, kỳ diệu.
III. Khám phá chi tiết về tác phẩm
1. Cốt truyện
Hai vợ chồng anh
- Kể từ khi có vợ, anh trở nên lười biếng, giao hết mọi việc cho vợ chồng em.
- Sợ rằng em trai sẽ tranh giành công việc, anh quyết định chia cho họ một gian nhà và một cây khế. Phần còn lại là ruộng đất, anh ngồi hưởng sung sướng với vợ.
- Anh lo sợ việc tranh chấp, nên anh quyết định chia cho em trai một căn nhà lụp xụp cùng một cây khế. Còn lại, anh giữ lại ruộng đất và sống thoải mái với vợ.
- Coi em là kẻ ngốc nghếch, không chịu nghe lời em.
- Thức khuya, dậy sớm, nỗ lực làm việc chăm chỉ.
- Bị phân chia tài sản không công bằng nhưng không than trách.
- Quanh năm chăm sóc cây khế để thu hoạch và bán để kiếm tiền.
Trong chuyện ăn khế và trả vàng
- Chỉ ngồi chờ ăn và khi chim đến, vội vàng nắm bắt.
- Hai vợ chồng cố gắng bó túi to gấp ba lần, như một chiếc túi lớn. Rơi vào trạng thái phấn khích, họ lục tung tất cả những góc khuất của hang động để lấy vàng. Khi túi đã đầy, họ còn dùng áo và quần để chứa thêm vàng trước khi rời khỏi hang.
- May mắn nhặt được ít vàng, kim cương rồi tự bay về.
- Sẵn lòng chia sẻ câu chuyện và trả lại cây khế cho người anh.
Kết cục
Người anh bị sóng cuốn đi cùng túi vàng và báu vật.
Hai vợ chồng trở nên giàu có.
Tính cách phẩm chất
Tham lam, ích kỉ.
Lương thiện, thật thà, tốt bụng.
2. Ý nghĩa câu chuyện
+ Lên án những kẻ tham lam, ích kỉ.
+ Khen ngợi những người hiền lành, chăm chỉ, nhân hậu.
+ Mong muốn của nhân dân về sự công bằng và giàu có.
