Cây lưỡi rắn là gì và tác dụng của nó trong y học?

Trong y học cổ truyền, cây lưỡi rắn thường được dùng để làm mát, giải độc, chữa vết thương và cải thiện sức khỏe. Hãy cùng khám phá về loài cây này trong bài viết dưới đây!

Cây lưỡi rắn là một loại cây cỏ mọc hoang, phổ biến khắp nơi ở Việt Nam, đặc biệt là ở những vùng có độ ẩm và mát mẻ. Nó còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe và được sử dụng trong nhiều bài thuốc dân gian.

Cây lưỡi rắn là gì?

Nguồn gốc và ý nghĩa của cây lưỡi rắn

Cây lưỡi rắn có tên khoa học là Hedyotis corymbosa (L.) Lam. Thuộc họ Rubiaceae (Cà phê), loài cây này còn được biết đến với nhiều tên khác nhau như đơn dòng, vương thái tô, nọc sởi, xà thiệt thảo, cóc mẳn, xà thiệt có cuống,...

Loài cây này thường mọc chủ yếu ở các nước có khí hậu nhiệt đới như Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Việt Nam, Indonesia, Lào,...

Toàn bộ cây lưỡi rắn có thể được sử dụng trong y học, thường được thu hái vào mùa hè, khi cây đã ra hoa và sau đó để tươi hoặc phơi khô để sử dụng dần.

Đặc điểm và phân loại của cây lưỡi rắn

Cây lưỡi rắn là loài cây cỏ, thân nhỏ, mềm, yếu, nhẵn, phân thành nhiều nhánh, thường cao khoảng 10 - 25 cm và thường mọc hoang ở các bờ ruộng, hai bên đường đi hoặc trên sườn núi.

Thân cây có tiết diện vuông, màu nâu nhạt hoặc xanh tím, tròn ở gốc, phần rễ của cây lưỡi rắn thường có ít rễ và có củ.

Hoa mọc thành cụm xim mang 2 - 4 hoa ở nách lá, đôi khi mọc ở ngọn cành thuộc loại hoa lưỡng tính thường có màu trắng hoặc tím nhạt.

Tác dụng y học của cây lưỡi rắn

Tác dụng dược lý của cây lưỡi rắn

Trong y học cổ truyền, cây lưỡi rắn có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi niệu và hoạt huyết, ức chế sự phát triển của các khối u, hỗ trợ trù u bướu. Trong y học hiện đại, cây lưỡi rắn có thể khống chế sự phát triển của ung thư đại tràng. Ở Trung Quốc, nó được sử dụng để điều trị viêm phổi, sốt cao, kinh phong, đau dạ dày và cả việc điều trị các vết rắn độc cắn, mề đay, sưng vú, mụn nhọt, gãy xương, té ngã, lở loét dạ dày.

Tác dụng bảo vệ gan

Theo một nghiên cứu Ấn Độ, thành phần methanolic trong cây lưỡi rắn có tác dụng bảo vệ gan và lợi mật. Nghiên cứu tại Trung Quốc cũng cho thấy nó có khả năng khống chế sự phát triển của ung thư đại tràng, ung thư gan, ức chế sự phát triển của các khối u và các bệnh lý gan mật.

Gợi ý bài thuốc sử dụng cây lưỡi rắn

Cây lưỡi rắn thường được sử dụng trong các bài thuốc uống và đắp ngoài da. Liều lượng có thể lên đến 160g mỗi ngày khi uống và không có giới hạn về liều lượng khi đắp ngoài da. Dưới đây là một số cách kết hợp của cây lưỡi rắn với các vị thuốc khác để điều trị bệnh.

• Chữa độc do rắn cắn: Sử dụng 60g cây lưỡi rắn sắc với 20ml rượu, sau đó chia thành 3 lần uống. Phần bã của thuốc có thể đắp lên vết thương bị cắn.
• Chữa bệnh viêm gan, vàng da: Rửa sạch và sắc lấy nước uống trong ngày hỗn hợp gồm 40g cây lưỡi rắn + 40g hạ khô thảo + 16g cam thảo.
• Chữa tiểu rắt, tiểu buốt, bệnh viêm đường tiết niệu: Sử dụng 40g cây lưỡi rắn + 40g dã hoa cúc + 40g kim ngân hoa + 20g thạch vi sắt uống mỗi ngày thay cho trà.
• Chữa viêm amidan cấp: Sắc lấy nước dùng hỗn hợp 12g cây lưỡi rắn và 12g xa tiền thảo.
• Chữa chứng ho do viêm phổi: Sắc lấy nước dùng hỗn hợp 40g bạch hoa xà thiệt thảo + 8g trần bì.
• Chữa viêm nhiễm cổ tử cung: Lắc lấy nước dùng hỗn hợp 30g bạch hoa xà thiệt thảo + 30g bạch anh + 30g nhất chi hoàng hoa + 15g quán chúng.

Cách trồng và chăm sóc cây lưỡi rắn

Cây lưỡi rắn là loài cây ưa sáng và nơi ẩm, thường mọc thành cụm trên các bãi đất hoang, ruộng cao, vườn ẩm. Loài cây sống được trên nhiều loại đất, phát triển nhanh vào mùa hè và sẽ tàn lụi vào những ngày đông. Sau khi thu hái có thể đem rửa sạch, phơi khô hoặc sao vàng.

Cách trồng cây lưỡi rắn tại nhà

• Chọn giống cây: Chọn giống cây lưỡi rắn to, bụ bẫm, đều và không bị sâu bệnh.
• Cách trồng cây: Bạn có thể giâm cành hoặc gieo hạt, nhưng phương pháp gieo hạt thường được ưu tiên. Trước khi gieo trồng, ngâm hạt giống với nước ấm khoảng 20-30 phút, sau đó gieo hạt giống đã được trộn với cát.

Loài cây này có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau, chỉ cần xử lý đất để tránh sâu bệnh, sau đó lên luống, tạo lỗ và gieo hạt là cây sẽ phát triển nhanh chóng.

Cách chăm sóc cây lưỡi rắn

Sau khi trồng, nên thường xuyên tưới nước để đất luôn đủ ẩm, không quá nhiều để tránh gây ngập úng cho cây.

Ngoài ra, bạn có thể bón phân cho cây thường xuyên để cây phát triển tốt. Mỗi ha trồng cây cần bón lót từ 10 – 15 tấn phân chuồng, 400-500kg phân NPK trộn lẫn với đất.

Sau khi thu hoạch, cây lưỡi rắn cần được rửa sạch để dùng tươi hoặc phơi khô và bảo quản trong túi zip để đảm bảo chất lượng của thuốc trong thời gian dài.

Lưu ý khi trồng và chăm sóc cây lưỡi rắn

Sau khi gieo hạt, bạn cần phủ lớp đất mỏng lên các luống đã gieo. Hãy tránh gieo hạt ở mật độ quá dày để tránh làm cho hạt khó nảy mầm.

7 hình ảnh đẹp về cây lưỡi rắn

Ở đây là một số thông tin về cây lưỡi rắn và những ưu điểm của nó đối với sức khỏe. Hãy tiếp tục theo dõi Mytour để khám phá thêm nhiều bài viết thú vị khác nhé!

Khám phá và mua sắm loại trái cây bạn thích tại Mytour ngay hôm nay: