Buzz
Châu Phi, nằm chủ yếu ở phía nam của Trái Đất, có khí hậu nóng quanh năm do vị trí địa lý đặc biệt. Thực vật ở châu lục này cũng rất đa dạng và đặc trưng, hãy cùng Mytour khám phá.
1. Vị trí địa lý của Châu Phi.
- Châu Phi giáp với biển Địa Trung Hải và Biển Đỏ, cũng như tiếp giáp với hai đại dương là Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương.
- Châu Phi kéo dài từ vĩ độ 37°20'B đến 34°52'N. Phần lớn lãnh thổ nằm giữa hai chí tuyến, tương đối đối xứng quanh xích đạo. Châu lục này có hình dạng khối, với đường bờ biển ít bị chia cắt và rất ít vịnh biển hoặc bán đảo lớn. Đa phần diện tích nằm giữa chí tuyến Bắc và chí tuyến Nam, vì vậy khí hậu ở đây nóng quanh năm. Cấu trúc chính của châu lục chạy theo hai hướng chính: tây - đông (ở bán cầu Bắc) và bắc - nam (ở các bán đảo phía nam), khiến Châu Phi giống như sự kết hợp của hai phần vuông góc với nhau.
- Địa hình Châu Phi khá đơn giản, chủ yếu là một khối cao nguyên lớn với độ cao trung bình khoảng 750 m. Trên cao nguyên có nhiều sơn nguyên và bồn địa thấp. Phần đông của lục địa bị nâng cao mạnh, dẫn đến nứt vỡ đá và tạo ra nhiều thung lũng sâu, hồ hẹp và dài. Châu Phi thiếu núi cao và đồng bằng thấp.
- Châu Phi có nguồn khoáng sản cực kỳ phong phú, chiếm 90% lượng cobalt, 90% platin, 50% vàng, 98% crom, 70% tatan, 64% mangan và một phần ba lượng urani toàn cầu. Cộng hòa Dân chủ Công nắm giữ 70% lượng coltan thế giới, trong khi Guinea là quốc gia xuất khẩu bô xít lớn nhất. Châu lục này cũng có trữ lượng dầu mỏ và khí đốt đáng kể.
- Châu Phi là châu lục đông dân thứ hai trên thế giới (sau châu Á) và lớn thứ ba về diện tích (sau châu Á và châu Mỹ). Với diện tích khoảng 29.661.703 km² (không tính đảo) và 30.221.532 km² (bao gồm cả đảo), chiếm khoảng 19% diện tích đất liền của Trái Đất. Tính đến năm 2021, với 1.384.087.771 người sống ở 54 quốc gia, Châu Phi chiếm khoảng 17,52% dân số toàn cầu.
- Khí hậu ở Châu Phi rất đa dạng, bao gồm khí hậu xích đạo, nhiệt đới ẩm, nhiệt đới gió mùa, khí hậu nửa khô hạn (bán hoang mạc và thảo nguyên), khí hậu hoang mạc (siêu khô hạn và khô hạn) và khí hậu cận nhiệt đới cao nguyên. Khí hậu ôn đới chỉ xuất hiện hiếm hoi ở những khu vực cao và ven biển. Thay đổi khí hậu ở Châu Phi chủ yếu do lượng mưa hơn là nhiệt độ, thường xuyên ở mức cao. Các sa mạc ở đây là những nơi khô nhất và nắng nhất do sự hiện diện của các khối khí khô, nóng. Châu Phi giữ nhiều kỷ lục về nhiệt độ, bao gồm khu vực nóng nhất quanh năm, mùa hè nóng nhất và thời gian nắng dài nhất. Với vị trí nằm ở các vĩ độ xích đạo và cận nhiệt đới, lục địa này có nhiều kiểu khí hậu khác nhau. Khí hậu nóng và ẩm là phổ biến, nhưng phần lớn phía bắc lại khô cằn và nóng. Chỉ có các khu vực ven bắc và cực nam có khí hậu Địa Trung Hải. Đường xích đạo và các chí tuyến chia cắt lục địa, làm cho Châu Phi trở thành vùng nhiệt đới nhất, với khí hậu khô nóng dễ bị tổn thương bởi biến đổi khí hậu.
2. Cây nào được trồng nhiều nhất ở Châu Phi? Giải thích lý do đằng sau.
Trước khi trả lời câu hỏi về loại cây trồng phổ biến nhất ở Châu Phi, chúng ta nên xem xét các ngành kinh tế của lục địa này để hiểu lý do tại sao cây công nghiệp lại được trồng nhiều.
* Nông nghiệp:
- Trong ngành trồng trọt, các cây trồng chủ yếu ở Châu Phi là các loại cây công nghiệp như ca cao, cà phê, cọ dầu, lạc, cao su, bông, thuốc lá, chè, và nhiều loại khác.
+ Các loại cây công nghiệp được trồng với mục đích chuyên biệt để xuất khẩu.
+ Cây lương thực chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ, kỹ thuật còn lạc hậu, không đủ cung cấp nhu cầu.
Phân bố:
+ Các loại cây công nghiệp như cà phê, cọ dầu, và ca cao chủ yếu được trồng ở vùng duyên hải phía bắc, vịnh Guinea, và khu vực phía đông châu lục.
+ Các loại cây ăn quả cận nhiệt như cam, chanh, nho, và ô liu chủ yếu được trồng ở các khu vực cực bắc và cực nam của lục địa, nơi có môi trường Địa Trung Hải.
+ Cây lương thực như lúa mì, ngô, kê và lúa gạo chủ yếu được trồng ở các khu vực ven Địa Trung Hải, Cộng hòa Nam Phi, Ai Cập và châu thổ sông Nin. Tuy nhiên, cây lương thực chỉ chiếm một phần nhỏ trong ngành trồng trọt. Hình thức canh tác nương rẫy còn phổ biến với kỹ thuật canh tác lạc hậu, thiếu phân bón và phụ thuộc vào sức người. Năng suất lương thực không đủ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng. Các cây lương thực chính bao gồm kê, lúa mì, lúa gạo và ngô.
Ngành chăn nuôi ở đây còn kém phát triển, chủ yếu dựa vào hình thức chăn thả; thường diễn ra ở thảo nguyên hoặc bán hoang mạc, với các vật nuôi phổ biến như cừu và dê.
* Ngành công nghiệp:
+ Ngành công nghiệp phát triển chậm, chỉ đóng góp 2% vào sản lượng công nghiệp toàn cầu. Một số ngành công nghiệp chính bao gồm khai thác khoáng sản, lắp ráp, luyện kim màu và hóa chất.
+ Một số quốc gia có nền công nghiệp phát triển hơn bao gồm Cộng hòa Nam Phi, Libya, Algeria và Ai Cập.
- Các loại cây công nghiệp nhiệt đới như ca cao, cà phê, cọ dầu, lạc, cao su, bông, thuốc lá, chè, và nhiều loại khác được trồng chủ yếu trong các đồn điền, thường thuộc sở hữu của nước ngoài và phát triển theo hướng chuyên môn hóa với quy mô lớn nhằm phục vụ xuất khẩu.
- Cây công nghiệp là loại cây phổ biến nhất ở châu Phi, bao gồm ca cao, cà phê, cọ dầu, lạc, cao su, bông, thuốc lá và chè. Chúng chủ yếu được trồng ở các vùng duyên hải phía Bắc, vịnh Guinea và phía đông châu lục, tập trung vào việc xuất khẩu.
Sơ đồ nông nghiệp ở châu Phi
* Môi trường tự nhiên có ảnh hưởng gì đến ngành trồng trọt ở châu Phi?
Ở châu Phi, các môi trường tự nhiên phân bổ đối xứng quanh Xích đạo, ảnh hưởng lớn đến sự phân bố và canh tác cây trồng. Châu Phi có bốn loại môi trường chính: xích đạo ẩm, nhiệt đới ẩm, hoang mạc và địa trung hải, cụ thể như sau:
- Môi trường xích đạo ẩm: Bao gồm bồn địa Congo và khu vực duyên hải phía bắc vịnh Guinea, với lượng mưa dồi dào và nhiệt độ cao quanh năm, lý tưởng cho việc trồng các cây công nghiệp nhiệt đới như ca cao, cà phê, cọ dầu,...
- Hai môi trường nhiệt đới: Với lượng mưa hạn chế và nhiệt độ cao, nằm ở phía Bắc và phía Nam xích đạo, thường trồng các loại cây ăn quả nhiệt đới như cam, chanh, ô liu,...
- Hai môi trường hoang mạc: Khắc nghiệt với lượng mưa rất ít và chênh lệch nhiệt độ ngày đêm lớn, bao gồm hoang mạc Sahara ở phía Bắc, và hoang mạc Kalahari cùng Namib ở phía Nam,...
- Hai môi trường địa trung hải: Nằm ở phần cực Bắc và cực Nam của châu Phi, có mùa đông mát mẻ với mưa và mùa hè nóng bức, khô hạn.
* Những nguyên nhân chính khiến cây công nghiệp trở thành loại cây phổ biến nhất ở châu Phi là:
- Khí hậu châu Phi nóng bức, với nhiệt độ trung bình hàng năm vượt quá 20°C, tạo điều kiện ổn định cho sự phát triển của cây công nghiệp.
- Lượng mưa ở châu Phi khá ít và giảm dần khi di chuyển ra hai chí tuyến Bắc và Nam, tạo ra các hoang mạc rộng lớn, trong đó hoang mạc Sahara là lớn nhất thế giới.
- Trình độ kỹ thuật canh tác cây lương thực còn nhiều hạn chế.
- Chính sách của các quốc gia ưu tiên xuất khẩu sản phẩm từ cây công nghiệp.
- Địa hình không thuận lợi cho việc trồng cây lương thực cùng với sự phát triển hạn chế của ngành công nghiệp là nguyên nhân chính.
- Sự phân bố dân cư không đồng đều, chủ yếu tập trung ở khu vực nông thôn, phù hợp với nhu cầu lao động trong ngành nông nghiệp, phụ thuộc nhiều vào đặc điểm môi trường tự nhiên.
Vì những yếu tố như địa hình, khí hậu, trình độ kỹ thuật canh tác và chính sách của các chính phủ châu Phi, cây công nghiệp trở thành loại cây chủ yếu, được trồng phổ biến nhất trên lục địa này.
