Đối với tác giả và tác phẩm Cây tre Việt Nam trong môn Ngữ văn lớp 6, cuốn sách Kết nối tri thức cung cấp đầy đủ thông tin quan trọng nhất về tác phẩm, bao gồm cấu trúc, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, và cấu trúc dàn ý...
Tác giả và tác phẩm: Cây tre Việt Nam - Môn Ngữ văn lớp 6 - Mối liên kết tri thức
I. Tác giả
- Thép Mới (1925-1991), tên thật là Hà Văn Lộc.
- Sinh ra ở Nam Định nhưng quê gốc ở quận Tây Hồ, Hà Nội.
- Sáng tác đa dạng: từ báo chí, bút kí đến thuyết minh phim.
- Tác phẩm của tác giả mang đậm tinh thần yêu nước của nhân dân, được truyền cảm hứng bằng những câu chuyện trữ tình.
- Các tác phẩm chính bao gồm: Cây tre Việt Nam, Kháng chiến sau lũy tre trên đồng lúa, Trung thu độc lập, ...
II. Tìm hiểu khái quát về tác phẩm
1. Thể loại: Thể kí với đặc điểm của tùy bút.
2. Nguồn gốc và bối cảnh sáng tác:
- Được sáng tác vào năm 1955.
- Là một đánh giá về bộ phim tài liệu “Cây tre Việt Nam” của các nhà làm phim Ba Lan, sau khi cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân Việt Nam kết thúc với chiến thắng.
3. Phương pháp diễn đạt: Thuyết minh, tranh luận, mô tả, biểu đạt cảm xúc
Cây tre là một người bạn đồng hành thân thiết của người nông dân Việt Nam. Tre (cũng như các loài cây thuộc họ tre) hiện diện khắp mọi nơi trên đất nước. Với vẻ đẹp giản dị và những phẩm chất đáng quý, tre đã gắn bó sâu đậm với cuộc sống hàng ngày, lao động sản xuất và cuộc chiến bảo vệ quê hương, đất nước của con người Việt Nam. Tre là đồng minh trung thành, đi cùng dân tộc trên con đường tiến tới tương lai.
5. Cấu trúc:
Bao gồm 3 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến “chí khí như người”: Giới thiệu tổng quan về cây tre Việt Nam.
+ Phần 2: Tiếp theo đến “Tiếng sáo diều tre cao vút mãi.”: Sự gắn bó của tre trong sản xuất, chiến đấu và cuộc sống của người Việt Nam.
+ Phần 3: Phần còn lại: Cây tre được coi là biểu tượng của tâm hồn và phẩm chất của người Việt Nam.
6. Giá trị về nội dung:
+ Cây tre là một người bạn thân thiết và lâu đời của người nông dân và nhân dân Việt Nam. Với vẻ đẹp giản dị và những phẩm chất quý báu, cây tre đã trở thành biểu tượng đặc trưng của đất nước và dân tộc Việt Nam.
7. Giá trị về nghệ thuật:
+ Nhiều chi tiết và hình ảnh được chọn lọc.
+ Sử dụng phép tu từ như nhân hóa, so sánh, điệp ngữ…
+ Lời văn đầy cảm xúc và mạch lạc.
III. Chi tiết về tác phẩm
1. Giới thiệu tổng quan về cây tre
- Là người bạn đồng hành của nông dân và nhân dân Việt Nam
- Đặc điểm của cây tre:
+ Tre sinh sống và mọc xanh tốt ở mọi nơi
+ Dáng vẻ của tre đẹp mắt, màu sắc tươi mới
+ Tre phát triển mạnh mẽ, chắc chắn, vững bền
→ Nghệ thuật biến cây tre thành nhân vật
→ Tre mang lại sự thanh cao, giản dị, và tinh thần chí khí như con người
2. Mối gắn bó giữa cây tre và con người trong công việc sản xuất và chiến đấu
- Trong công việc sản xuất:
+ Tre che chở cho làng quê, xóm hẻm, thôn xóm
+ Dưới bóng cây tre, con người bảo vệ và phát triển văn hóa cội nguồn từ lâu đời, xây dựng nhà cửa, mở ruộng, khai hoang
+ Tre là bàn tay đắc lực của người nông dân
+ Tre gian truân với con người: cối xay tre quay chăm chỉ
+ Tre là người bạn thân thiết, gắn bó với cuộc sống hàng ngày
+ Tre nối kết những tình cảm gắn bó với quê hương
+ Tre là niềm vui của tuổi thơ và của người cao tuổi
+ Tre trung thành
- Trong cuộc chiến: tre là mọi thứ, là vũ khí – tre được sử dụng trong xe tăng, trong đại bác, tre bảo vệ làng, bảo vệ đất nước, tre hy sinh để bảo vệ con người
→ Tre gắn bó, thân thiết với cuộc sống của con người
3. Vị thế của cây tre trong tương lai của đất nước
- Trong quá trình đất nước tiến vào công nghiệp hóa, cây tre vẫn giữ nguyên vị trí của mình: là nguồn bóng mát, là người mang lại âm nhạc tâm hồn,...
- Cây tre mang những phẩm chất của người hiền lành, là biểu tượng cao quý của dân tộc Việt Nam.