Cây xương khỉ (bìm bịp) – Lợi ích, cách trồng và chăm sóc đúng cách

Cây xương khỉ hay còn gọi là bìm bịp, là một loài cây dại mọc chủ yếu ở các vùng quê. Tuy nhiên, hiện nay cây này đã được nhân giống và trồng phổ biến nhờ vào những công dụng tuyệt vời trong y học. Mytour sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các lợi ích và cách sử dụng cây xương khỉ để bảo vệ sức khỏe.

I. Tìm hiểu về cây xương khỉ

Cây xương khỉ là một loại dược liệu quý trong y học cổ truyền Việt Nam. Dưới đây là một số đặc điểm và cách nhận dạng cây xương khỉ:

Các đặc điểm nhận diện cây xương khỉ:

• Thân cây: Màu xanh, chiều cao trung bình từ 1 đến 1,5m, thường mọc thành cụm.
• Lá: Mặt lá bóng, màu xanh đậm, với các gân lá rõ rệt.
• Hoa: Màu đỏ hoặc hồng, mọc rủ xuống gần gốc cây.
• Quả: Hình chùy, cuống ngắn, bên trong có 4 hạt, thường ra quả vào mùa hè, từ tháng 4 đến tháng 7.
• Cây xương khỉ phát triển mạnh ở các khu vực đồng bằng và đặc biệt là những nơi có khí hậu ẩm ướt, như ở Việt Nam.

Cách phân biệt với cây hoàn ngọc: Một số người có thể nhầm cây xương khỉ với cây hoàn ngọc vì chúng có hình dáng tương đối giống nhau. Tuy nhiên, cây hoàn ngọc thường có lá mỏng hơn và không có mùi thơm đặc trưng như mùi gạo nếp khi cây xương khỉ được phơi khô.

Cây xương khỉ không chỉ được dùng trong việc điều trị bệnh mà còn có thể chế biến thành những món ăn bổ dưỡng. Trong y học cổ truyền, cây xương khỉ có tính hàn, vị ngọt thanh và chứa nhiều khoáng chất, vitamin có lợi cho sức khỏe.

II. Lợi ích của cây xương khỉ

Các nghiên cứu khoa học gần đây đã chứng minh rằng cây xương khỉ là nguồn cung cấp phong phú các chất flavonoid, có khả năng chống viêm và làm chậm quá trình lão hóa. Ngoài ra, cây xương khỉ còn chứa flavon, glycosid, vitamin, khoáng chất, tanin và chất xơ. Những thành phần này đã được chứng minh là có ích cho sức khỏe cả trong y học cổ truyền và y học hiện đại:

Ứng dụng trong Y Học Hiện Đại:

• Có tác dụng hỗ trợ điều trị giai đoạn đầu của bệnh ung thư. Các flavonoid có trong cây xương khỉ có khả năng chống oxy hóa mạnh, cải thiện tuần hoàn máu và ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư.
• Giúp cầm máu hiệu quả.
• Hỗ trợ làm lành vết thương nhanh chóng, giảm thiểu sẹo và điều trị các vấn đề về da.

Ứng dụng trong Y Học Cổ Truyền:

• Cải thiện sức khỏe tổng thể, cung cấp dinh dưỡng và nâng cao hệ miễn dịch.
• Điều trị các bệnh như viêm dạ dày, viêm họng và các vấn đề da liễu như vàng da, vàng mắt.
• Hỗ trợ giảm lượng đường trong máu và cholesterol trong cơ thể.
• Giúp điều trị viêm gan, tăng cường chức năng gan, làm mát gan, cải thiện tuần hoàn máu và huyết áp.
• Điều trị các bệnh lý về xương khớp như viêm khớp, đau nhức, gãy xương và loãng xương.
• Hỗ trợ điều trị ung thư, bao gồm các bệnh như u hạch, ung thư phổi và ung thư gan.
• Giảm men gan và hỗ trợ phục hồi chức năng gan sau khi bị tổn thương do độc tố hoặc rượu bia.

III. Cách sử dụng cây xương khỉ trong các bài thuốc chữa bệnh

Cây xương khỉ có tác dụng gì? Cây xương khỉ nổi bật với nhiều lợi ích cho sức khỏe, do đó thường xuyên được sử dụng trong các bài thuốc chữa bệnh cổ truyền. Dưới đây là một số bài thuốc dùng cây xương khỉ để trị bệnh:

1. Bài thuốc hỗ trợ điều trị viêm gan, xơ gan, vàng da

Người mắc các vấn đề về gan như viêm gan, xơ gan, vàng da có thể tham khảo các phương pháp điều trị dưới đây:

• Phương pháp 1: Lấy 30g cây bìm bịp, 20g râu ngô, 15g trần bì, 10g sâm đại hành và 15g lá vọng cách. Cho tất cả vào 1,5 lít nước, đun sôi rồi hãm cho đến khi còn 800ml. Chia nhỏ và uống trong ngày.
• Phương pháp 2: Dùng 30g cây bìm bịp, 15g sâm đại hành, 20g râu ngô, 12g lá vọng cách, 12g lá quao và 10g trần bì. Đun sôi tất cả với 1,5 lít nước trong khoảng 30 phút, để nguội rồi uống dần trong ngày.

2. Bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư giai đoạn đầu

Flavonoid trong cây xương khỉ có khả năng hỗ trợ kiểm soát sự phát triển của tế bào ung thư và làm giảm các tác dụng phụ khi điều trị ung thư bằng phương pháp xạ trị.

• Phương pháp 1: Lấy 10 lá xương khỉ tươi, nhai thật kỹ trước khi nuốt. Thực hiện 5 lần mỗi ngày và duy trì trong 3 tháng để giảm cảm giác đau nhức. Nếu tình trạng bệnh nặng, có thể tăng lên 15 lá mỗi lần và sử dụng 6 lần mỗi ngày.

• Phương pháp 2: Cách này giúp ngăn ngừa sự tái phát và lan rộng của ung thư. Cách thực hiện: Lấy 20g hoa đu đủ đực, 30g cây xạ đen và 30g lá xương khỉ. Đun hỗn hợp với 1,5 lít nước cho đến khi còn 1 lít, sau đó ngừng đun. Chia dung dịch ra và uống nhiều lần trong ngày.

3. Bài thuốc hỗ trợ điều trị ho

Lá cây xương khỉ có tác dụng kháng khuẩn mạnh, giúp ngăn ngừa và loại bỏ virus gây bệnh viêm đường hô hấp. Những người bị ho không đờm, ngứa cổ, mệt mỏi, và đau đầu có thể dùng 8 lá xương khỉ mỗi lần, 3 lần mỗi ngày, cách nhau một giờ. Phương pháp này sẽ giúp giảm nhanh các triệu chứng một cách hiệu quả.

4. Bài thuốc hỗ trợ điều trị chứng đau dạ dày

Để giảm bớt các triệu chứng của bệnh đau dạ dày, bạn có thể thử phương pháp sau: Lấy từ 3 đến 8 lá cây xương khỉ, rửa sạch và nhai cùng với một chút muối tinh trước bữa ăn. Thực hiện 2 lần mỗi ngày và duy trì thói quen này để làm dịu những cơn đau và cảm giác khó chịu trong dạ dày.

5. Bài thuốc hỗ trợ điều trị tiểu buốt, tiểu rắt, ra máu

Đối với những người gặp phải tình trạng tiểu buốt, tiểu rắt, hoặc có máu trong nước tiểu, có thể áp dụng phương pháp dân gian sử dụng lá cây xương khỉ. Theo kinh nghiệm, việc nhai 9 lá tươi mỗi lần và thực hiện 3 lần mỗi ngày trong một tháng có thể giúp làm giảm các triệu chứng này một cách hiệu quả.

6. Bài thuốc hỗ trợ điều trị phong thấp

Lấy 30g thân cây xương khỉ, kết hợp với 20g lá gối hạc, 20g rễ tầm gửi dâu và 20g thân cây cổ trâu. Đổ tất cả vào 1,5 lít nước, đun sôi. Khi nước còn khoảng 800ml, tắt bếp và để nguội. Sau đó, chia thành 2-3 lần uống trong ngày để cảm nhận sự cải thiện trong việc điều trị phong thấp.

7. Bài thuốc hỗ trợ điều trị đau nhức xương, thoái hoá cột sống

Đối với những người gặp phải tình trạng đau nhức xương do thoái hoá cột sống hoặc gai cột sống, có thể áp dụng công thức sau: Lấy 80g lá bìm bịp, 50g hành tây và 50g lá ngải cứu, xay nhuyễn rồi đun nóng với giấm. Sau đó, dùng hỗn hợp này đắp lên vùng đau cột sống và giữ qua đêm, tốt nhất là trước khi đi ngủ. Duy trì liên tục trong 10-15 ngày để giảm đau hiệu quả.

8. Bài thuốc hỗ trợ điều trị bong gân

Chuẩn bị các nguyên liệu sau: 80g cây bìm bịp, 50g sâm đại hành và 50g ngải cứu. Đun hỗn hợp dược liệu cùng với giấm, sau đó dùng nó đắp lên vùng bị bong gân và băng lại bằng gạc trong khoảng 5 đến 6 tiếng. Duy trì việc này liên tục trong 5-10 ngày để đạt hiệu quả điều trị tối ưu.

9. Bài thuốc hỗ trợ điều trị trĩ

Nghiền nát từ 7 đến 10g lá xương khỉ rồi thoa lên vùng hậu môn hai lần mỗi ngày. Thực hiện đều đặn trong vòng 10 ngày, bạn sẽ thấy hiệu quả rõ rệt trong việc cải thiện tình trạng.

10. Bài thuốc hỗ trợ điều trị cảm cúm

Một phương pháp đơn giản giúp giảm sốt và đau nhức là sử dụng 8 lá bìm bịp mỗi giờ. Cách làm này được thực hiện bằng cách ăn trực tiếp lá cây xương khỉ. Bạn cũng có thể chế biến lá xương khỉ thành cháo, thêm một ít gừng và hạt tiêu, giúp cơ thể hồi phục nhanh chóng từ các triệu chứng cảm cúm.

11. Bài thuốc hỗ trợ cầm máu

Cây xương khỉ được sử dụng trong y học dân gian với khả năng hỗ trợ cầm máu. Cách thực hiện đơn giản là lấy vài lá xương khỉ, rửa sạch, rắc một ít muối và nhai sống, sau đó đắp lên vết thương để giúp cầm máu nhanh chóng.

12. Bài thuốc hỗ trợ điều trị lở loét, sẹo lồi, hạn chế mụn

Dùng một nắm lá xương khỉ tươi, rửa sạch và giã nát, sau đó đắp trực tiếp lên vùng da bị tổn thương như sẹo, mụn hoặc vết loét. Áp dụng đều đặn hai lần mỗi tuần trong khoảng 2 tháng sẽ giúp cải thiện rõ rệt tình trạng da, mang lại làn da mịn màng và đều màu hơn.

IV. Cách trồng và chăm sóc cây xương khỉ

Cây xương khỉ là loại cây dại, vì vậy việc trồng và chăm sóc chúng rất đơn giản. Bạn có thể dễ dàng gieo hạt hoặc trồng cây xương khỉ ngay tại khuôn viên nhà mình.

1. Cách chọn giống

Giống cây xương khỉ có thể tìm thấy tại các nhà vườn hoặc mua qua các trang web chuyên cung cấp cây cảnh. Ngoài ra, bạn cũng có thể xin giống từ những khu vực có cây mọc tự nhiên hoặc từ người dân địa phương.

Khi chọn giống, cần lưu ý chọn những cây hoặc cành giống khỏe mạnh, xanh tươi và có khả năng sinh trưởng tốt. Nếu trồng từ hạt, hãy chọn những hạt to, đầy đặn và lấy từ những cây mẹ phát triển mạnh.

2. Cách trồng

Có hai phương pháp phổ biến để trồng cây xương khỉ: trồng bằng cành hoặc trồng từ hạt.

• Trồng cây xương khỉ từ cành

Khi bắt đầu trồng cây xương khỉ, bạn cần chọn những cây giống khỏe mạnh, không có dấu hiệu của bệnh hoặc bị côn trùng tấn công. Sử dụng dao chuyên dụng để cắt cành cây theo một góc nghiêng, đảm bảo không làm tổn thương cành.

Sau khi cắt cành, bạn cần loại bỏ lá già và cắm cành cây vào đất theo góc đã chuẩn bị. Để cây phát triển tốt, cần tưới đủ nước cho đất và dùng các thanh gỗ làm hàng rào bảo vệ cây trong những ngày đầu sau khi trồng.

• Trồng cây xương khỉ bằng hạt

Chọn hạt giống từ những cây xương khỉ khỏe mạnh, sau đó ngâm hạt trong nước ấm khoảng 4-5 giờ. Tiến hành đào hố và đặt hạt vào, rồi lấp đất lên trên. Sau khi cây đã lớn và cao từ 25 đến 35cm, bạn có thể chuyển cây vào chậu để tiếp tục trồng.

3. Cách chăm sóc

Cây xương khỉ phát triển rất mạnh mẽ và không yêu cầu quá nhiều công chăm sóc. Tuy nhiên, cần đảm bảo cung cấp đủ nước, đặc biệt trong thời gian khô hạn, để cây luôn xanh tốt. Bổ sung phân hữu cơ và phân đạm sẽ giúp cây phát triển khỏe mạnh, nhưng cần tránh lạm dụng để không làm hại cây vì dư thừa dinh dưỡng.

Cây xương khỉ nổi bật với nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe. Tuy nhiên, giống như bất kỳ phương pháp điều trị nào khác, việc sử dụng cây xương khỉ cũng cần được thực hiện một cách thận trọng, tuân thủ các hướng dẫn và khuyến cáo. Người dùng nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế trước khi sử dụng cây xương khỉ vào mục đích điều trị.