Cha mẹ cần chú ý khi trẻ đau bụng đột ngột

Đau bụng đột ngột ở trẻ có thể do nhiều nguyên nhân gây ra và liên quan đến nhiều bệnh lý nhẹ hoặc nặng. Chính vì vậy, trong chuyên mục Góc chuyên gia của Mytour, chúng tôi sẽ chia sẻ cách nhận biết, xử lý và phòng ngừa đau bụng ở trẻ một cách hiệu quả nhất trong bài viết ngày hôm nay.

Đau bụng đột ngột ở trẻ là triệu chứng của bệnh gì?

Dù đau bụng đột ngột ở trẻ em có thể nặng hay nhẹ, cha mẹ cần phải hiểu rõ nguyên nhân để có phương pháp điều trị hợp lý và triệt để nhất. Dưới đây là một số triệu chứng của các loại bệnh khi trẻ bị đau bụng đột ngột.

1. Lồng ruột

Lồng ruột là một bệnh cấp tính thường gặp ở các bé trai sơ sinh, đặc biệt là ở độ tuổi từ 3 tháng đến 2 tuổi, đặc biệt là từ 6 tháng đến 9 tháng tuổi. 

Một số dấu hiệu khi trẻ bị lồng ruột bao gồm: đau bụng, đi ngoài có máu hoặc buồn nôn. Khi được khám, có thể phát hiện búi lồng ruột và khi thăm trực tràng, có thể thấy máu dính vào găng tay.

2. Viêm ruột thừa

Viêm ruột thừa thường gây đau bụng đột ngột ở trẻ, khóc lớn, da tái xanh và mồ hôi nhiều. Các dấu hiệu của viêm ruột thừa ở trẻ em trên 2 tuổi thường tương tự như người lớn: đau bụng nhẹ ban đầu sau đó tăng dần, đau ở hố chậu phải, sốt nhẹ và buồn nôn.

Tuy nhiên, ở trẻ dưới 2 tuổi, các triệu chứng thường không rõ ràng, gây khó khăn trong việc chẩn đoán và có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như thủng ruột thừa hoặc viêm phúc mạc - ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ.

Một số dấu hiệu khi bị viêm phúc mạc: trẻ bị sốt, quấy khóc, nôn mửa, da tái xanh, chướng bụng, khi bóp bụng trẻ khóc lớn.

3. Đau bụng do giun

Giun sán ở trẻ là nguyên nhân gây đau bụng từng cơn phổ biến. Khi kiểm tra phân sẽ thấy trứng giun. Nếu siêu âm phát hiện nhiều giun đũa, có thể trẻ đang bị nhiễm giun đũa nặng.

Trẻ đau bụng quanh rốn do giun chui vào ống mật thường có các dấu hiệu sau: trẻ xoay sở, khóc to, chống đẩy và đổ nhiều mồ hôi.

Trẻ bị đau bụng từng cơn có thể do nhiễm giun gây ra

4. Ngộ độc thực phẩm

Một nguyên nhân phổ biến khác khiến trẻ đau bụng từng cơn là do ngộ độc thực phẩm ở trẻ em. Tình trạng này xảy ra khi trẻ ăn phải thức ăn nhiễm khuẩn, chưa được nấu chín kỹ hoặc ăn đồ ôi thiu,...

Một số dấu hiệu khi trẻ bị ngộ độc thực phẩm: trẻ đau bụng quanh rốn từng cơn, đi tiêu nhiều lần, phân thường có máu.

5. Táo bón

Theo thống kê, lên đến 48% trẻ bị đau bụng từng cơn là do táo bón. Một trong những nguyên nhân gây táo bón ở trẻ em là: hệ tiêu hóa chưa phát triển hoàn thiện, thiếu nước, thiếu chất xơ trong chế độ ăn uống, việc kìm nén tiêu hóa hoặc do bệnh tâm lý ở trẻ nhỏ, yếu tố môi trường,...

Dấu hiệu khi trẻ bị táo bón: bụng căng trước, chướng bụng, đau bụng từng cơn, không muốn ăn, mệt mỏi, buồn nôn, khó chịu, số lần đi cầu giảm hoặc khi đi cũng gặp khó khăn,... Đối với những trường hợp táo bón nặng, khi đi cầu có thể gây ra chảy máu hoặc thậm chí là nứt kẽ hậu môn.

Để hạn chế tình trạng trẻ bị táo bón dẫn đến đau bụng từng cơn, mẹ nên bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ vào chế độ ăn uống hàng ngày.

6. Viêm loét dạ dày

Viêm loét dạ dày hay viêm niêm mạc dạ dày thường do nhiều nguyên nhân gây ra như: vi khuẩn H.pylori, sử dụng thuốc giảm đau không steroid, căng thẳng khi bị ép ăn, áp lực học tập, tiêu thụ nhiều thực phẩm cay nóng,... 

Viêm loét dạ dày thường gây ra những cơn co thắt dạ dày thường xuyên, làm trẻ đau bụng từng cơn và xuất hiện một số triệu chứng khác như: đầy hơi, chướng bụng, buồn nôn,...

7. Nhiễm khuẩn đường ruột

Nhiễm khuẩn đường ruột thường do vi khuẩn tụ cầu, vi khuẩn Shigella, E.coli, Salmonella,... gây ra thông qua việc tiếp xúc hoặc tiêu thụ thức ăn thâm nhập vào đường tiêu hóa.

Trẻ đau bụng từng cơn, cảm giác co thắt kéo dài, chướng bụng,... thường là dấu hiệu của việc trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột. Các triệu chứng khác bao gồm: sốt, mất khẩu, biếng ăn, buồn nôn, giảm cân, phát triển chậm.

8. Hội chứng ruột kích thích

Đây là bệnh rối loạn chức năng đại tràng gây đau bụng từng cơn ở trẻ. Ngoài ra, còn xuất hiện một số dấu hiệu khác như: đầy hơi, chướng bụng, táo bón, tiêu chảy ở trẻ hay nhạy cảm với thức ăn nhưng không gây tổn thương vật lý ở hệ tiêu hóa.

9. Nhiễm trùng đường tiểu

Nhiễm trùng đường tiểu thường xảy ra nhiều ở bé gái hơn bé trai. Khi bị nhiễm trùng đường tiểu, trẻ đau bụng từng cơn ở khu vực trên xương mu, đi tiểu đau, tiểu són nhiều lần, mỗi lần tiểu ra rất ít hoặc đau vùng hông khi đi tiểu.

10. Rối loạn tiêu hóa

Rối loạn tiêu hóa do nhiều nguyên nhân như: sử dụng kháng sinh gây mất cân bằng hệ vi khuẩn, sử dụng thuốc liên tục và không đúng cách trong thời gian dài,... gây ra tình trạng tiêu chảy nặng hơn.

Hoặc do chế độ ăn uống không đảm bảo vệ sinh, sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc cũng dễ gây ra trẻ đau bụng từng cơn, tiêu chảy hoặc nhiễm khuẩn đường ruột.

Phân biệt các cơn đau bụng ở trẻ

Đầu tiên, cha mẹ cần phân biệt các cơn đau bụng ở trẻ đang ở mức độ nào, ở vị trí nào, từ đó mới có thể tìm ra phương pháp xử lý kịp thời và hiệu quả nhất. Có 4 loại đau bụng ở trẻ như sau:

• Đau toàn bụng: là cơn đau lan tỏa khắp bụng của trẻ mà không hẳn là tập trung ở một điểm cụ thể. Đây là triệu chứng khi trẻ nhiễm virus, đầy hơi, khó tiêu hoặc táo bón.
• Đau bụng ở một vị trí: là cơn đau tập trung vào một vị trí cụ thể trên bụng. Đây là dấu hiệu trẻ gặp vấn đề liên quan đến: ruột thừa, túi mật, dạ dày, xoắn ruột, buồng trứng hoặc tinh hoàn.
• Đau bụng co thắt: là tình trạng đau quanh rốn, trẻ đau bụng từng cơn vài phút rồi hết, sau đó lại đau vài phút, tạo thành một chu kỳ lặp đi lặp lại.

Loại đau bụng này thường đi kèm với triệu chứng đầy hơi, chướng bụng và tiêu chảy nhẹ nhàng.

• Đau bụng dữ dội: là những cơn đau từng đợt, thường đau đột ngột rồi kết thúc, khiến trẻ khó chịu và khóc nhiều. Loại đau này cho thấy trẻ có thể đang gặp phải các vấn đề nghiêm trọng như: tắc ruột, lồng ruột,...

Nếu trẻ còn quá nhỏ, chưa biết nói để diễn đạt 4 dấu hiệu đau như trên, cha mẹ có thể nhận biết trẻ đau bụng từng cơn qua các biểu hiện như: quấy khóc, ăn ít, bỏ bú hoặc bú ít, khó chịu, hoặc co chân về bụng,...

Cách xử trí khi trẻ bị đau bụng từng cơn

Khi trẻ bị tiêu chảy hoặc nôn do đau bụng, cha mẹ cần bổ sung đủ nước lọc cho trẻ cùng với các loại thực phẩm như: nước oresol, cháo, cháo muối, nước gạo rang, nước cơm,... để tránh cơ thể mất nước. 

Lưu ý không nên cho trẻ ăn hoặc uống quá nhiều cùng một lúc, thay vào đó nên từ từ từng chút một. Điều này giúp cơ thể dễ dàng hấp thu vì lúc này hệ tiêu hóa của trẻ đang khá yếu.

Khi trẻ bị đau bụng từng cơn, nên ưu tiên cho trẻ ăn các món dạng lỏng để dễ tiêu hóa như: cháo, súp,... Đợi khi trẻ khỏe lại mới cho ăn bình thường và ăn nhiều hơn. 

Cháo tươi SG Food Baby vị cá hồi, cải bó xôi gói 240g

Bên cạnh đó, trẻ bị đau bụng từng cơn cần tránh các loại thực phẩm khó tiêu, dễ gây kích ứng dạ dày như:

• Nước có chứa cafein như: cà phê, nước tăng lực,...
• Các loại nước ngọt có ga
• Trái cây: cam, quýt, bưởi, chanh,...
• Sữa hay các sản phẩm từ sữa
• Đồ ăn chiên xào chứa nhiều dầu mỡ như: gà rán, cá viên chiên,...
• Các loại thực phẩm nhiều chất béo.

Cha mẹ tuyệt đối không nên tự ý cho trẻ uống thuốc giảm đau hay thuốc tiêu chảy khi không có chỉ định của bác sĩ. Nếu trẻ đau bụng từng cơn kéo dài, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám ngay lập tức để kịp thời chữa trị.

Khi nào nên đưa trẻ đến bác sĩ?

Để tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra khi trẻ bị đau bụng từng cơn, cha mẹ cần theo dõi thường xuyên để đưa trẻ đến bác sĩ đúng lúc. Dưới đây là một số dấu hiệu cho thấy cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay:

• Trẻ đau bụng dữ dội hoặc đau khu trú tại một vị trí nhất định.
• Cơn đau ngày càng tăng và đau hơn 24 tiếng.
• Trẻ bị đau bụng từng cơn ở bụng dưới bên phải - dấu hiệu của viêm ruột thừa.
• Khi chạm vào bụng cứng hoặc sưng lên.
• Ấn bụng thấy bụng mềm và trẻ bị đau.
• Trẻ đau bụng kèm sốt không rõ nguyên nhân.
• Trẻ bị nôn liên tục kèm tiêu chảy.
• Co chấn thương ở bụng trong thời gian gần.

Cách phòng tránh đau bụng từng cơn ở trẻ

Để phòng tránh trẻ đau bụng từng cơn, cha mẹ cần xây dựng cho trẻ một thói quen ăn uống, sinh hoạt điều độ và khoa học, cụ thể như:

• Tập thể dục buổi sáng, vận động thường xuyên. Cha mẹ có thể áp dụng các bài tập yoga cho trẻ mầm non.
• Ngủ sớm trước 9h tối và ngủ đủ giấc (8 tiếng)
• Uống đủ nước mỗi ngày.
• Chia thành nhiều bữa ăn nhỏ trong ngày, không nên một bữa quá no hoặc quá nhiều.
• Ăn đúng giờ, đúng bữa.
• Tập cho trẻ thói quen ăn uống khoa học: ăn chậm, nhai kỹ, không vừa ăn vừa chơi và không nằm hay vận động mạnh sau khi ăn.
• Đảm bảo dinh dưỡng cân bằng, đầy đủ các nhóm chất đặc biệt là bổ sung nhiều chất xơ.
• Cho trẻ ăn nhiều rau củ quả và trái cây.
• Bổ sung thêm thực phẩm chứa nhiều lợi khuẩn.
• Hạn chế tối đa các thức ăn nhiều chất béo, chiên xào dầu mỡ.
• Hạn chế các đồ uống có ga.
• Tẩy giun cho trẻ định kỳ khi đủ 1 tuổi.

Siro Biogaia Protectics Baby Drops bổ sung lợi khuẩn 5 ml

Đôi lời từ Mytour

Trẻ đau bụng từng cơn là một trong những vấn đề phổ biến ở trẻ nhỏ. Vì vậy, cha mẹ cần quan tâm đến việc phòng ngừa và chăm sóc. Hãy thiết lập cho trẻ một chế độ ăn uống và lối sống khoa học, hợp lý.

Thông tin trong bài viết của Mytour/Vũ Trụ Bỉm Sữa không thay thế được việc chẩn đoán và điều trị y khoa.

Mai Thu tổng hợp