Chỉ số bilirubin trong máu trẻ mới sinh là tiêu chí đánh giá tình trạng vàng da của em bé. Kết hợp với tuổi, sức khỏe và triệu chứng lâm sàng, bác sĩ sẽ chọn liệu pháp điều trị phù hợp. Hãy cùng khám phá nguyên nhân và hậu quả khi chỉ số bilirubin tăng cao ở trẻ sơ sinh qua bài viết dưới đây.

Khi tế bào hồng cầu phá vỡ, hemoglobin sẽ tạo thành bilirubin, sắc tố màu vàng được đào thải qua ruột. Trẻ sơ sinh có lượng tế bào hồng cầu nhiều, gan chưa hoàn thiện, khiến bilirubin không đào thải và gây vàng da. Chỉ số bilirubin bình thường: Dưới 10mg/dl ở trẻ sơ sinh và 0,3 - 1,2 mg/dl ở trẻ trên 1 tháng tuổi. Chỉ số bilirubin thường tăng sau sinh và giảm dần theo thời gian. Bác sĩ sẽ điều trị dựa trên định lượng bilirubin và nguy cơ mắc bệnh.

Nguyên nhân chỉ số bilirubin cao ở trẻ sơ sinh gồm:

• Do sinh lý: Hiện tượng vàng da thoáng qua, thường gặp ở trẻ sinh non hoặc khỏe mạnh. Nồng độ bilirubin có thể tăng lên đến 18 mg/dl sau 3 - 4 ngày tuổi và giảm dần mà không cần điều trị.
• Do bệnh lý: Chỉ số bilirubin cao do bệnh lý khiến trẻ vàng da trong 24 giờ đầu tiên sau sinh và kéo dài hơn 2 tuần. Xét nghiệm thấy nồng độ bilirubin toàn phần cao hơn 18 mg/dL, vàng da nặng, kèm theo các triệu chứng như bỏ bú, mệt mỏi. Bệnh lý gồm viêm gan sơ sinh, ứ mật, nhiễm khuẩn huyết sơ sinh.

Hậu quả của tăng bilirubin tùy thuộc vào nguyên nhân. Trong một số trường hợp, dù có mức độ bilirubin cao nhưng trẻ vẫn an toàn. Tuy nhiên, khi chỉ số bilirubin tăng vượt ngưỡng nhất định, có thể gây hậu quả nghiêm trọng. Ngưỡng này phụ thuộc vào tuổi, tình trạng sức khỏe và trạng thái sinh non của trẻ, cụ thể như sau:

• Trẻ đủ tháng và khỏe mạnh: Khi bilirubin trong máu cao hơn 18 mg/dL (308 μmol/L).
• Trẻ sinh non, bị nhiễm trùng máu, thân nhiệt thấp, tụt oxy máu: Không có ngưỡng an toàn, mức tăng bilirubin càng cao, nguy cơ độc hại càng lớn.

Hậu quả của chỉ số bilirubin tăng bao gồm:

• Nhiễm độc thần kinh: Đây là hậu quả chính, có thể dẫn đến viêm não cấp tính, bại não, suy giảm chức năng vận động và nhận thức.
• Vàng da nhân não: Hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, bilirubin tấn công vào não và lắng đọng trong nhân và hạch đáy của não.

Đối với tăng bilirubin sinh lý, trẻ chỉ cần theo dõi không cần điều trị. Triệu chứng vàng da sẽ tự giảm sau 2 tuần khi gan phát triển và trẻ bú sữa đầy đủ. Nhưng nếu bilirubin quá cao, cần điều trị để tránh tổn thương não. Ở trẻ sinh non và sức khỏe kém, điều trị tùy thuộc vào độ tuổi và triệu chứng. Điều trị chỉ số bilirubin cao ở trẻ sơ sinh bao gồm chiếu đèn và truyền máu.

4.1 Chiếu đèn

Phương pháp sử dụng đèn quang trị liệu, ánh sáng màu xanh dương phân hủy bilirubin dưới da. Đối với trẻ sinh non từ 35 tuần, chỉ định khi bilirubin trên 12 mg/dL, càng cao thì chiếu đèn lâu hơn. Trẻ non dưới 35 tuần có ngưỡng thấp hơn. Chiếu đèn được sử dụng dự phòng cho trẻ có nguy cơ tán huyết, hộp sọ to, bệnh tình nặng, với ngưỡng cụ thể.

Chú ý, khi ánh sáng chiếu đèn để điều trị chỉ số bilirubin cao ở trẻ sơ sinh, trẻ cần mở áo quần nhưng phải che kín mắt và cơ quan sinh dục. Trẻ nên được xoay trở thường xuyên để tiếp xúc ánh sáng đèn. Sau 3 giờ chiếu đèn, trẻ có thể được đưa ra ngoài để thay tã hoặc cho trẻ bú mẹ. Chiếu đèn là phương pháp chính để giảm vàng da do tăng bilirubin ở trẻ sơ sinh vì hầu hết trẻ đáp ứng tốt.

4.2 Truyền máu

Phương pháp truyền máu loại bỏ bilirubin nhanh chóng ở trẻ sơ sinh bị vàng da do chỉ số bilirubin cao, thường áp dụng khi bilirubin máu quá mức nguy hiểm cho sức khỏe của trẻ (thường xảy ra ở trẻ bị tan máu miễn dịch). Quyết định truyền máu được đưa ra khi bilirubin ≥ 20mg/dL trong 24 - 48 giờ hoặc ≥ 25mg/dL sau 48 giờ, hoặc khi chiếu đèn không hiệu quả. Đối với trẻ sinh non, ngưỡng bilirubin để truyền máu sẽ thay đổi tùy vào tuần tuổi.

Tùy thuộc vào nguyên nhân làm chỉ số bilirubin tăng, bác sĩ sẽ đánh giá nguy hiểm và chọn phương pháp điều trị phù hợp để giảm nồng độ bilirubin.

Để đặt lịch khám tại Viện, Quý khách vui lòng gọi HOTLINE hoặc đặt lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Sử dụng ứng dụng MyMytour để quản lý lịch hẹn mọi lúc, mọi nơi.