Chăm sóc dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai - Cách ăn uống khoa học

Chế độ dinh dưỡng đầy đủ sẽ giúp thai kỳ khỏe mạnh và thoải mái hơn cho mẹ.

Việc cung cấp đầy đủ dinh dưỡng giúp mẹ có năng lượng và giảm nguy cơ mắc các vấn đề như thiếu máu, ốm nghén, táo bón. Ngoài ra, chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng cung cấp đủ chất cho thai nhi. Hãy tìm hiểu thêm về chế độ dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai cùng Mytour!

Tác động của chế độ dinh dưỡng đến bà bầu như thế nào?

Chế độ dinh dưỡng không đủ có thể gây ra các vấn đề liên quan đến thai kỳ. Ví dụ:

• Trẻ ra đời thiếu cân, suy dinh dưỡng
• Thiếu chất dinh dưỡng ở thai nhi khi còn trong bụng mẹ
• Trẻ ra đời mắc bệnh hoặc dị tật bẩm sinh
• Những biến chứng trong thai kỳ
• Sinh non
• Sảy thai
• Bệnh mãn tính xuất hiện trong cuộc sống của trẻ sau này
• Mẹ hoặc bé mất trong quá trình sinh, mặc dù là trường hợp hiếm

Mẹ cần cung cấp đầy đủ dinh dưỡng khi mang thai. Ảnh: canva

Để có một thai kỳ khỏe mạnh và sự phát triển tốt của bé, mẹ cần tuân thủ chế độ ăn uống đầy đủ và các hướng dẫn của bác sĩ về tăng cân. Dưới đây là những điều mẹ cần biết về chế độ dinh dưỡng khi mang thai, kèm theo những lời khuyên để duy trì sức khỏe.

Bài viết khác: 13 loại thực phẩm tốt cho phụ nữ mang thai và thai nhi mà mẹ không nên bỏ qua

Chăm sóc phụ nữ mang thai trong thời kỳ thai nghén

Trong quá trình mang thai, việc chăm sóc sức khỏe tiền sản sớm và thường xuyên là rất quan trọng để theo dõi tình trạng dinh dưỡng, tăng cân và tổng thể sức khỏe của bà bầu. Bác sĩ sẽ tư vấn và đưa ra những lời khuyên về chế độ ăn uống phù hợp. Bà bầu có thể thực hiện theo hướng dẫn để đạt được cân nặng lý tưởng trong thời kỳ thai nghén. Với việc thăm khám thai sớm, bác sĩ cũng có thể theo dõi tình trạng sức khỏe của bà mẹ nhằm phòng ngừa các vấn đề có thể ảnh hưởng đến dinh dưỡng.

Các yếu tố có thể ảnh hưởng đến sức khỏe dinh dưỡng của bà bầu bao gồm:

• Tuổi của bà bầu
• Cân nặng trước khi mang thai
• Tình trạng sức khỏe trước khi mang thai
• Tình hình tài chính gia đình
• Số lần mang thai
• Bà mẹ hút thuốc
• Uống rượu
• Sử dụng chất gây nghiện
• Bệnh tiểu đường 
• Huyết áp cao
• Bệnh thận
• Bệnh tim
• Bệnh truyền nhiễm như HIV
• Trầm cảm 
• Cảm giác ốm nghén

Một trong những nguyên nhân trực tiếp ảnh hưởng đến dinh dưỡng của bà bầu chính là tình trạng nghén.

Tình trạng nghén rất phổ biến khi mang thai, đặc biệt là trong ba tháng đầu tiên. Nếu có biểu hiện buồn nôn và nôn nhẹ thì ảnh hưởng đến chế độ dinh dưỡng không nhiều. Tuy nhiên, đối với khoảng 2% phụ nữ mang thai, buồn nôn và nôn có thể trở nên nghiêm trọng, các bác sĩ chẩn đoán đây là trường hợp nôn nghén nặng.

Trường hợp nôn nghén nặng có thể dẫn đến mất nước và giảm cân. Phụ nữ mang thai gặp chứng này thường được điều trị tại bệnh viện bằng cách truyền dịch và thuốc. Với liệu pháp đúng, các bác sĩ có thể bảo vệ sức khỏe dinh dưỡng của mẹ mà không gây tổn thương cho thai nhi. Nhưng nếu không được điều trị, tình trạng buồn nôn và nôn nhiều có thể gây nguy hại cho cả mẹ và thai nhi.

Bài viết liên quan: Chế độ ăn và thực đơn cho phụ nữ mang thai

Thông tin cần biết về cân nặng khi mang thai

Cân nặng trước và trong thai kỳ ảnh hưởng đến:

• Sự phát triển của em bé
• Sức khỏe của mẹ khi mang thai 
• Quá trình chuyển dạ và sinh nở
• Cân nặng sơ sinh của trẻ
• Sức khỏe lâu dài của trẻ 

Theo khuyến nghị của bác sĩ, mẹ cần tăng cân bao nhiêu dựa trên cân nặng lúc mang thai. Các nguyên tắc tổng quát là:

• Phụ nữ trung bình nên tăng từ 11 – 15kg
• Phụ nữ nhẹ cân nên tăng khoảng 12 – 18kg
• Phụ nữ thừa cân nên cố gắng giữ mức tăng cân trong khoảng 6 – 10kg.
• Phụ nữ béo phì chỉ nên tăng khoảng 4 – 9kg.

Trung bình, phụ nữ khỏe mạnh sẽ tăng khoảng 2 – 3kg trong ba tháng đầu tiên, sau đó khoảng 0.2 – 0.4kg mỗi tuần cho đến cuối thai kỳ.

Ăn uống đúng cách và đảm bảo cân nặng rất quan trọng cho bà bầu. Ảnh: canva

Trong trường hợp như người mẹ thiếu cân trước khi mang thai hoặc không tăng đủ cân trong thai kỳ có thể gây ra sinh con nhẹ cân hoặc sinh non. Trẻ sơ sinh nhẹ cân có nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe như bệnh tim, huyết áp cao và tiểu đường. 

Ngược lại, mẹ thừa cân trước khi mang thai hoặc tăng cân quá nhiều trong thai kỳ cũng có thể gặp phải vấn đề. Các biến chứng của béo phì và tăng cân quá mức bao gồm: 

• Huyết áp cao
• Tiểu đường thai kỳ
• Tiền sản giật
• Chuyển dạ sinh non
• Phải sinh mổ
• Các vấn đề sức khỏe cho mẹ và bé kéo dài sau khi mang thai

Trẻ sinh ra từ những bà mẹ béo phì có nhiều khả năng đối mặt với chứng béo phì ở trẻ em và các bệnh mãn tính đi kèm với nó.

Bài viết liên quan: Mẹ bầu tăng cân như thế nào là hợp lý

Chế độ dinh dưỡng phù hợp cho mẹ bầu

Một phụ nữ khỏe mạnh, có cân nặng trung bình cần nạp khoảng 300 calo mỗi ngày khi mang thai. Tuy nhiên, hãy chọn loại calo phù hợp. Mẹ nên cố gắng ăn nhiều loại và đa dạng các nhóm thực phẩm. Đặc biệt là những thực phẩm như:

• Thịt nạc 
• Hải sản
• Rau
• Trái cây tươi
• Các loại ngũ cốc yến mạch
• Sản phẩm từ sữa
• Quả và hạt
• Chất béo lành mạnh

Chú ý bổ sung vitamin và khoáng chất

Một chế độ ăn uống cân đối và lành mạnh sẽ giúp cung cấp đầy đủ vitamin và khoáng chất quan trọng cho cả mẹ và thai nhi. Đặc biệt, một số chất như:

• Axit folic: Axit folic (hoặc folate tự nhiên) là một loại vitamin B. Nó giúp ngăn ngừa các khuyết tật ống thần kinh như tật nứt đốt sống cũng như các biến chứng khác trong thai kỳ. Bánh mì và ngũ cốc thường được bổ sung axit folic, trong khi folate tự nhiên có trong đậu gà, rau bina, bơ, bông cải xanh và đậu lăng. 
• Axit docosahexaenoic (DHA): DHA là một axit béo omega-3 quan trọng đối với sự phát triển trí não và mắt của bé. Mẹ có thể nhận được DHA từ các loại cá như cá hồi, cá ngừ, cá bơn hoặc từ trứng và thực phẩm được tăng cường DHA.
• Sắt: Cơ thể sử dụng sắt để tạo ra các tế bào hồng cầu. Trong thai kỳ, mẹ cần bổ sung sắt để ngăn ngừa thiếu máu và cung cấp máu khỏe mạnh cho thai nhi. Thịt, gan, cá, đậu, rau lá xanh, ngũ cốc nguyên hạt và hạt là những thực phẩm giàu sắt. Bác sĩ cũng có thể kê đơn bổ sung sắt nếu xét nghiệm máu cho thấy mức độ sắt thấp trong cơ thể. 
• Canxi: Canxi là chất cần thiết cho sự phát triển xương và răng của bé. Canxi cũng là một chất dinh dưỡng quan trọng cho tim và hệ thần kinh. Mẹ có thể cung cấp canxi cho bà bầu thông qua sữa và các sản phẩm tăng cường canxi. Nếu cần, mẹ cần uống bổ sung canxi nếu không đảm bảo được lượng canxi cần thiết hàng ngày từ chế độ ăn uống.
• Vitamin D: Vitamin D kết hợp với canxi giúp xây dựng hệ xương và răng chắc khỏe cho thai nhi. Vitamin D cũng quan trọng cho da và mắt. Mẹ có thể nhận được vitamin D từ việc tiếp xúc với ánh sáng mặt trời hoặc thông qua sữa và các sản phẩm chứa vitamin D.
• Vitamin tổng hợp: Dù chú trọng vào chế độ ăn uống, mẹ có thể không đảm bảo cung cấp đủ tất cả các chất dinh dưỡng mà bác sĩ khuyến nghị. Do đó, vitamin tổng hợp là lựa chọn phụ trợ tốt. Vitamin tổng hợp cung cấp canxi, axit folic, vitamin C và các vitamin, khoáng chất khác,... Tuy nhiên, vitamin tổng hợp không thể thay thế cho chế độ ăn uống đầy đủ. Kết hợp với các loại thực phẩm lành mạnh, vitamin tổng hợp sẽ đảm bảo mẹ và bé nhận đủ chất dinh dưỡng cần thiết.

Chế độ dinh dưỡng phù hợp bao gồm nhiều loại thực phẩm để đảm bảo cân bằng dinh dưỡng. Ảnh: canva

Bổ sung nước và chất lỏng

Mẹ và thai nhi luôn cần được bổ sung đủ nước đúng lúc và đầy đủ. Mẹ nên uống khoảng 8 đến 10 cốc nước hoặc các loại chất lỏng khác mỗi ngày để cơ thể luôn đủ nước và khỏe mạnh. Nếu tập thể dục hoặc thời tiết nóng, mẹ có thể cần nhiều nước hơn. Có nhiều loại đồ uống mà mẹ có thể lựa chọn để đáp ứng nhu cầu hàng ngày như: 

• Nước lọc
• Sữa
• Nước trái cây
• Trà
• Canh

Mong rằng những thông tin trên đã giúp mẹ hiểu rõ hơn về chế độ dinh dưỡng trong thai kỳ. Hãy điều chỉnh và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để có một thai kỳ an toàn và khỏe mạnh nhé!

Thu Phương tổng hợp từ verywellfamily