Chăm sóc trẻ bị kiết lỵ: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

1. Triệu chứng của trẻ bị kiết lỵ là gì?

Đầu tiên cần nhận biết rằng, kiết lỵ là loại bệnh nhiễm trùng đường ruột có triệu chứng chính là phân có máu. Phân lỏng thường chứa máu và chất nhầy, do đó việc bổ sung nước và điều trị tiêu chảy kịp thời là rất quan trọng để tránh các biến chứng nguy hiểm.

Trẻ em thường dễ mắc bệnh kiết lỵ

Ngoài ra, tùy thuộc vào loại vi khuẩn gây ra bệnh mà triệu chứng của kiết lỵ ở trẻ có thể khác nhau. Hai dạng bệnh kiết lỵ phổ biến nhất ở trẻ thường xuất hiện các triệu chứng sau:

Lỵ trực khuẩn

Trong dạng bệnh này, trẻ thường có biểu hiện sốt cao liên tục và đau bụng kéo dài. Ngoài ra, có tình trạng tiêu chảy nhẹ liên tục, phân lỏng và khó kiểm soát.

Kiết lỵ Amip

Trẻ mắc phải bệnh kiết lỵ thường phải chịu đựng những cơn đau quặn bụng đặc trưng, kèm theo đó là tình trạng đi ngoài nhiều lần. Trong phân của trẻ có thể có mặt dịch nhầy và máu, đặc biệt là sau những lần đi đại tiện. Có thể có hoặc không xuất hiện biểu hiện sốt, và khi có, thường chỉ là sốt nhẹ.

Kiết lỵ thường gây ra tình trạng tiêu chảy nghiêm trọng ở trẻ

Dù ở dạng nào, kiết lỵ ở trẻ kéo dài càng khiến trẻ cảm thấy mệt mỏi và mất nước. Ban đầu, các triệu chứng tiêu hóa do kiết lỵ có thể khiến trẻ khóc lóc, sau đó cơ thể mệt mỏi có thể khiến trẻ yếu đuối. Cần chú ý nếu có biểu hiện đau bụng đột ngột, đau nghiêm trọng xuất hiện, có thể là dấu hiệu của các biến chứng như thủng ruột, viêm ruột thừa, tắc nghẽn ruột, hoặc xuất huyết tiêu hóa.

2. Nguyên nhân gây kiết lỵ ở trẻ

Tác nhân gây ra kiết lỵ ở trẻ là các loại vi khuẩn gây rối loạn tiêu hóa và tổn thương cho đường ruột, như: E.Coli thể động lực, Salmonella, Shigella, Campylobacter,… Những vi khuẩn này thường có trong thức ăn, nước uống hoặc đồ ăn không đảm bảo vệ sinh và an toàn thực phẩm.

Ngoài nguồn thực phẩm mà trẻ ăn và tiếp xúc không đảm bảo, kiết lỵ cũng có thể xuất hiện ở trẻ chưa tuân thủ vệ sinh cá nhân, không rửa tay sạch sẽ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh đúng cách. Hơn nữa, hệ miễn dịch cơ thể nói chung và đường ruột của trẻ chưa hoàn thiện nên nguy cơ bị rối loạn, tổn thương do vi khuẩn cũng cao hơn. Vì thế mà trẻ em dễ mắc kiết lỵ và nhiều hơn so với người lớn dù có thể dùng chung một nguồn thực phẩm.

Trẻ mắc kiết lỵ do nhiễm vi khuẩn từ thực phẩm hoặc môi trường

Dù ít phổ biến, nhưng vi khuẩn gây bệnh kiết lỵ cũng có thể đến từ các loại thú cưng nuôi trong nhà như mèo, chó. Chúng ăn và truyền vi khuẩn này, sau đó bài tiết qua phân nhưng không được làm sạch kỹ. Điều này có thể gây nhiễm bệnh kiết lỵ và các vấn đề về rối loạn tiêu hóa khác.

3. Cách chăm sóc trẻ bị kiết lỵ như thế nào?

Thường thì việc xác định trẻ bị kiết lỵ dựa vào các dấu hiệu bệnh, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị một cách tốt nhất. Ngoài ra, để chăm sóc trẻ bị kiết lỵ tốt hơn và giảm triệu chứng cũng như nhanh chóng phục hồi sức khỏe, cần chú ý đến những điểm sau.

3.1. Chế độ ăn phù hợp cho trẻ bị kiết lỵ

Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc trẻ bị kiết lỵ và các vấn đề về tiêu hóa khác. Đầu tiên, cha mẹ cần đảm bảo trẻ đủ nước và Oresol để ngăn ngừa mất nước và mất cân bằng điện giải. Uống nhiều nước lọc có thể khó khăn đối với trẻ, vì vậy cần đa dạng hóa các loại nước uống như nước lọc, nước dừa, nước muối loãng, nước ép trái cây, nước gạo rang, nước Oresol,…

Vì tiêu chảy, trẻ bị kiết lỵ thường rất mệt mỏi và triệu chứng tiêu hóa thường làm trẻ trở nên lười biếng, không muốn ăn. Vì vậy, cần khuyến khích trẻ ăn nhiều hơn bằng cách chọn những thực phẩm dễ ăn, dễ nuốt và dễ hấp thụ như cháo, súp, canh,… Các loại cháo phù hợp và dễ tiêu hóa cho trẻ bị kiết lỵ bao gồm: cháo hạt sen, cháo gạo rang, cháo thịt băm,… 

Trẻ mắc kiết lỵ nên ăn thực phẩm dễ tiêu hóa, giàu dinh dưỡng

Ngoài ra, chế độ dinh dưỡng của trẻ cần đảm bảo đủ và cân bằng giữa 4 nhóm chất: Tinh bột, protein, vitamin, chất xơ,… Mặc dù trẻ thường có thể không muốn ăn, nhưng nếu ăn uống đầy đủ, cơ thể mới phục hồi nhanh chóng và các triệu chứng kiết lỵ cũng sẽ dần biến mất.

Không nên ép buộc trẻ ăn quá nhiều mà nên tôn trọng khả năng ăn của trẻ, có thể chia nhỏ khẩu phần và khích lệ trẻ ăn hơn. Việc bổ sung vi khuẩn probiotic cũng giúp hỗ trợ tiêu hóa của trẻ trong thời gian bị bệnh và sau này.

3.2. Trẻ bị kiết lỵ có nên uống sữa không?

Sữa là một nguồn thực phẩm giàu và đa dạng dinh dưỡng, rất tốt cho sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên, nhiều cha mẹ có lo lắng, trẻ mắc kiết lỵ uống sữa có thể làm trầm trọng hơn tình trạng tiêu chảy cũng như các biến chứng bệnh. 

Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến nghị rằng, trẻ mắc kiết lỵ vẫn cần nạp đủ khẩu phần sữa hàng ngày phù hợp với độ tuổi và sự phát triển. Việc cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng và lợi khuẩn từ sữa sẽ giúp củng cố hệ miễn dịch và tăng cường khả năng chống chọi với bệnh. 

Sữa lạnh có thể gây khó chịu cho trẻ, vì vậy cần hâm nóng trước khi cho trẻ uống.

3.3. Điều cần lưu ý khi chăm sóc trẻ mắc kiết lỵ

Khi trẻ mắc kiết lỵ, cha mẹ hoặc người chăm sóc cần chú ý đến một số vấn đề sau:

• Hạ sốt cho trẻ bằng thuốc dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, tránh sốt quá cao gây co giật.

• Rửa tay sạch sẽ cho trẻ cũng như bản thân trước và sau khi giúp trẻ đi vệ sinh.

• Không tự ý sử dụng thuốc chống tiêu chảy.

• Mang trẻ đến bệnh viện nếu tiêu chảy kéo dài không có phản ứng với điều trị.