Chăm sóc trẻ sau khi tiêm phòng - phụ huynh cần làm gì?

1. Biểu hiện phản ứng của trẻ sau khi tiêm phòng

Mặc dù việc tiêm phòng có thể gây ra một số phản ứng không mong muốn, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, không ai có thể phủ nhận được lợi ích mà vắc xin mang lại trong việc phòng ngừa bệnh tật. Do đó, phụ huynh cần quan sát sát sao để nhận biết các dấu hiệu dưới đây và thực hiện biện pháp chăm sóc trẻ sau khi tiêm phòng:

Sốt:

Trẻ phát sốt là hiện tượng thường gặp sau khi được tiêm chủng. Lúc này, nhiệt độ cơ thể của trẻ có thể tăng lên cao hơn so với bình thường. Thông thường, sốt chỉ kéo dài trong khoảng thời gian từ 24 đến 72 giờ sau khi tiêm và sẽ tự giảm đi. Do đó, bố mẹ không cần quá lo lắng, nhưng cần theo dõi sát sao tình trạng nhiệt độ của trẻ. Nếu nhiệt độ dưới 38 độ C, bố mẹ có thể sử dụng các biện pháp như đặt miếng dán, chườm ấm, mặc quần áo rộng rãi để tạo điều kiện thoát nhiệt tốt hơn, đồng thời đảm bảo trẻ uống đủ nước hoặc dung dịch điện giải. Nếu nhiệt độ trên 38 độ C, cần kiểm tra nhiệt độ và sử dụng thuốc hạ sốt khi cần thiết.

Đặc biệt, khi trẻ sốt cao hơn 39 độ C và có các triệu chứng như: khóc nức nở không ngừng, da tái nhợt,... thì bố mẹ cần ngay lập tức đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để nhận được sự chăm sóc kịp thời, tránh nguy cơ đến tính mạng.

Trẻ phát sốt sau khi tiêm chủng là một hiện tượng phổ biến.

Rối loạn tiêu hóa:

Triệu chứng rối loạn tiêu hóa thường xảy ra sau khi trẻ tiêm vắc xin Rotavirus. Trẻ có thể đi ngoài nhiều lần và phân có dạng lỏng hơn so với bình thường. Tình trạng này thường tự khắc phục sau vài ngày. Do đó, bố mẹ không nên sử dụng thuốc cầm máu tiêu chảy hoặc men tiêu hóa.

Tuy nhiên, trẻ vẫn cần được chăm sóc, bổ sung nước và điện giải trong thời gian có biểu hiện tiêu hóa không bình thường. Nếu trẻ bị sốt cao hơn 38,5 độ C và có dấu hiệu mất nước, nôn mửa hoặc đi ngoài nhiều lần, bố mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế kiểm tra.

Triệu chứng giả cúm:

Hắt hơi, sổ mũi, đau đầu,... là các triệu chứng thường xuất hiện ở trẻ ngay sau khi tiêm phòng cúm. Nếu trẻ có tình trạng chảy nước mũi, bố mẹ có thể sử dụng nước muối sinh lý để rửa mũi. Trong một số trường hợp, trẻ có thể trở nên ủ rũ và không muốn ăn. Sau khoảng 1 - 2 ngày, triệu chứng giả cúm thường sẽ giảm đi và sức khỏe trẻ sẽ trở lại bình thường.

Tuy nhiên, bố mẹ nên theo dõi sát trẻ để phát hiện các dấu hiệu bất thường khác có thể xảy ra.

Khi trẻ có triệu chứng chảy nhiều dịch mũi, bố mẹ có thể sử dụng nước muối sinh lý để làm sạch.

Sưng đau tại chỗ tiêm:

Bố mẹ có thể nhận ra, tại vị trí tiêm của trẻ sẽ có hiện tượng sưng, đỏ, đau hoặc cứng. Điều này là bình thường và sẽ tự lành sau vài ngày. Do đó, bố mẹ không cần phải xử lý, và cũng không cần đặt đá lên vùng tiêm hoặc sử dụng các biện pháp như chanh, khoai tây,...

Nếu trẻ quấy khóc vì sưng đau, bố mẹ có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ về việc sử dụng các loại thuốc giảm đau như Paracetamol,... Ngoài ra, đối với trẻ có bệnh lý về máu hoặc giảm tiểu cầu, vùng tiêm có thể bị tím. Để khắc phục tình trạng này, trước khi tiêm phòng, bác sĩ có thể truyền tiểu cầu hoặc các yếu tố đông máu khác.

Đặc biệt, sau khi tiêm phòng bệnh lao (BCG), tại vết tiêm trên da sẽ xuất hiện nốt mụn nhỏ sau khoảng 30 phút, sau đó biến mất. Trong vòng 2 tuần tiếp theo, vùng này sẽ hình thành vết loét, sau đó tự lành và để lại sẹo lớn có kích thước khoảng 5cm. Điều này cho thấy trẻ đã phát triển miễn dịch với bệnh, bố mẹ có thể yên tâm.

Bố mẹ có thể nhận ra, ngay tại vị trí tiêm của trẻ có thể bị sưng, đỏ, đau hoặc cứng

Tuy nhiên, nếu đồng thời có sự phình to của hạch cổ, hạch nách hoặc hạch dưới xương đòn trái và xuất hiện nốt mủ sưng có đường kính lớn hơn 1cm, thì bố mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra.

Nổi phát ban:

Nổi phát ban trên toàn cơ thể có thể xảy ra sau khi trẻ tiêm vắc xin sởi, quai bị và Rubella. Đồng thời, tại vị trí tiêm phòng thủy đậu cũng có thể xuất hiện các mụn nước gây sưng, đau. Các triệu chứng này sẽ tự biến mất sau khoảng 1 - 2 ngày.

Áp xe:

Khi thấy chỗ tiêm có dịch chảy ra hoặc sờ vào cảm thấy đau, điều này cho thấy bé có nguy cơ bị viêm nhiễm. Nguyên nhân có thể là kim tiêm không đảm bảo vệ sinh hoặc kỹ thuật tiêm không đúng. Để khắc phục, bạn nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để thăm khám và đánh giá tình trạng. Sau đó, bác sĩ sẽ chỉ định cho trẻ sử dụng kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn.

Ngoài các triệu chứng đã đề cập, trẻ cũng có thể gặp phải sốc phản vệ, co giật ngay sau khi tiêm chủng. Mặc dù phản ứng này hiếm khi xảy ra, nhưng bố mẹ không nên xem nhẹ.

2. Chăm sóc trẻ sau khi tiêm chủng, bố mẹ nên làm gì?

Sau khi tiêm, cha mẹ cần chăm sóc con kỹ lưỡng để đảm bảo sức khỏe. Dưới đây là những biện pháp quan trọng mà cha mẹ nên tuân thủ:

Theo dõi tình hình sức khỏe sau tiêm vắc xin:

Sau khi tiêm, bạn cần theo dõi sức khỏe của bé tại nhà trong 30 phút đầu. Nếu không có dấu hiệu gì bất thường, bạn có thể đưa bé về nhà và tiếp tục quan sát trong 72 giờ tiếp theo. Do đó, hãy thảo luận với bác sĩ về những biểu hiện thường gặp sau khi tiêm vắc xin.

Hãy thảo luận với bác sĩ về những biểu hiện thường gặp sau khi tiêm vắc xin

Để giảm thiểu các biểu hiện nguy hiểm, trước khi tiêm bạn nên mang sổ tiêm phòng và thông tin sức khỏe của trẻ đến và thông tin này sẽ giúp bác sĩ đưa ra quyết định có tiêm hay không.

Nếu bé có các dấu hiệu lạ như nôn mửa, khó thở, khóc nhiều hoặc không tỉnh táo,… cha mẹ cần thông báo ngay cho bác sĩ để được tư vấn kịp thời.

Theo dõi tình hình sức khỏe tại nhà:

Sau khi tiêm, cha mẹ nên quan sát bé ít nhất từ 24 - 72 giờ về:

• Nhiệt độ cơ thể, có sốt hay không.

• Tần suất hô hấp.

• Tình trạng ăn uống và tiêu hóa.

• Sưng đau ở chỗ tiêm.

• Có phát ban hoặc không trên toàn cơ thể.

Sau khi tiêm vắc xin, cha mẹ nên quan sát bé ít nhất từ 24 - 48 giờ về thân nhiệt,...

Đồng thời, cha mẹ cần thực hiện các biện pháp chăm sóc sau khi tiêm vắc xin như sau:

• Đảm bảo bé ăn uống đầy đủ và đúng tư thế. Tránh bé ăn nằm để tránh nguy cơ sặc. Ngoài ra, nên cho bé uống nhiều nước và bú sữa hơn.

• Chú ý không để bé chạm vào vùng tiêm, đồng thời tránh việc ép vùng tiêm khi ôm hoặc đặt bất kỳ vật gì lên đó, tránh gây nhiễm trùng.

• Chọn quần áo mát mẻ, hút ẩm nhanh cho bé trong mùa hè và giữ ấm trong mùa đông.

• Theo dõi và quan sát bé thường xuyên, đặc biệt là vào ban đêm.

• Khi bé sốt, cha mẹ nên sử dụng nhiệt kế để theo dõi nhiệt độ cơ thể, đồng thời hãy mở rộng quần áo, chườm ấm và sử dụng thuốc hạ sốt, giảm đau theo hướng dẫn của bác sĩ.

Hy vọng sau khi đọc bài viết, cha mẹ đã hiểu rõ các biểu hiện thường gặp và các phản ứng nguy hiểm khi tiêm vắc xin. Chăm sóc trẻ sau khi tiêm vắc xin là một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng giúp cha mẹ phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường, từ đó đưa ra biện pháp xử lý kịp thời. Để bảo vệ bé khỏi các bệnh truyền nhiễm, cha mẹ nên tuân thủ lịch tiêm phòng đầy đủ và đúng lịch trình cho con yêu của mình.