Chăm sóc và phòng ngừa viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh: Hướng dẫn cho các bậc phụ huynh

Viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh không thể chữa bằng kháng sinh, mà cần quan tâm đến phương pháp chăm sóc đặc biệt. Hãy đồng hành cùng chuyên mục Góc chuyên gia của Mytour để hiểu rõ hơn về căn bệnh này qua những chia sẻ của Bác sĩ Trần Thị Huyên Thảo.

Hiểu về viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh

Viêm tiểu phế quản, hay còn gọi là viêm cuống phổi, là một trong những căn bệnh phổ biến ở trẻ dưới 1 tuổi và dễ lây lan trong những ngày đầu tiên sau khi mắc bệnh. Nguyên nhân của bệnh là do nhiễm virus trong đường hô hấp, gây viêm nhiễm và tắc nghẽn đường khí nhỏ dẫn vào phổi. Triệu chứng của bệnh thường xuất hiện ở hệ thống hô hấp và có thể lan rộng đến cơ thể.

Khái niệm về viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh

Nguyên nhân gây ra viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh

Gây ra bởi virus đường hô hấp

Virus đường hô hấp là tác nhân chính gây ra viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh. Đặc điểm của virus này là dễ lây lan và tấn công mạnh mẽ, dễ dàng lan truyền thành dịch bệnh. Cụ thể, từ 30 - 50% trường hợp mắc bệnh là do loại virus này.

Trẻ em thường có nguy cơ tái nhiễm cao vì hệ miễn dịch yếu do chưa sản sinh đủ kháng thể từ lần nhiễm bệnh trước. Khi mắc bệnh, trẻ thường xuất hiện các triệu chứng viêm, chất nhầy tích tụ và đường thở sưng phù.

Gây ra bởi Virus Adeno

Ngoài virus hợp bào hô hấp, Virus Adeno cũng là một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh mà cha mẹ cần chú ý.

Loại virus này thường tấn công vào màng nhầy của mũi và họng của trẻ để gây bệnh. Theo thống kê, khoảng 10% tổng số trường hợp mắc bệnh viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh là do nguyên nhân này.

Gây ra bởi virus cúm

Với cơ thể chưa hoàn thiện của trẻ sơ sinh, hệ miễn dịch còn yếu nên khó có thể chống lại các loại virus gây bệnh, trong đó có virus cúm. Loại virus này thường lây lan cả ở người lớn và trẻ em, nhưng biến chứng ở trẻ em thường nặng hơn, bao gồm viêm phổi, viêm mũi, viêm họng, và viêm tiểu phế quản.

Viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh có thể gây ra nguy hiểm không?

Các nguyên nhân khác

Có một số nguyên nhân phổ biến có thể dẫn đến viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh, bao gồm:

• Trẻ sinh non hoặc không được bú đầy đủ sữa mẹ dẫn đến sức đề kháng yếu.
• Trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh và thường xuyên tiếp xúc với môi trường hút thuốc lá thụ động, bụi bẩn hoặc hóa chất.
• Trẻ có hệ thống miễn dịch suy giảm hoặc yếu.
• Trẻ mắc bệnh phổi bẩm sinh.
• Trẻ bị lây nhiễm virus từ những người xung quanh.

Triệu chứng của viêm tiểu phế quản

Ban đầu, bệnh có thể bắt đầu như cảm cúm, sổ mũi, ho nhẹ, ngạt mũi trong 1 - 2 ngày. Sau đó, tình trạng tiến triển với các triệu chứng như ho nhiều hơn, khó thở, thở khò khè, làm cho việc ăn uống của trẻ trở nên khó khăn hơn, cảm giác lõm ngực/bụng khi thở, nhịp thở nhanh, và trẻ bị sốt.

Những dấu hiệu này thường nặng nhất vào ngày thứ 2 hoặc thứ 3, sau đó dần giảm. Viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh thường kéo dài từ 7 - 10 ngày. Tuy nhiên, trẻ có thể ho kéo dài từ 2 - 4 tuần trước khi hồi phục hoàn toàn.

Khi nhận thấy trẻ có các dấu hiệu như ho nhiều, khó thở, từ chối ăn hoặc ăn uống giảm hơn 50% so với bình thường, mệt mỏi, buồn ngủ hơn thường lệ, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ để kiểm tra xem liệu trẻ có mắc viêm tiểu phế quản không và nhận được hướng dẫn cụ thể từ bác sĩ.

Triệu chứng thường gặp ở trẻ mắc viêm tiểu phế quản là ho và khó thở

Phương pháp điều trị viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh

Cách điều trị hiệu quả nhất thường là chăm sóc trẻ đúng cách khi mắc bệnh, vì thuốc kháng sinh không có hiệu quả đối với virus gây bệnh.

Bố mẹ nên thực hiện các biện pháp sau khi chăm sóc trẻ sơ sinh mắc viêm tiểu phế quản:

• Đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi đủ để không mất sức vì hoạt động.
• Cho trẻ ăn thức ăn loãng, mềm mại, chậm rãi và chia nhỏ để tránh nguy cơ hóc hoặc khó thở khi ăn.
• Bổ sung đủ nước để tránh mất nước và giúp pha loãng đàm.
• Không tự ý sử dụng thuốc kháng sinh và các loại thuốc khác khi không có hướng dẫn của bác sĩ.
• Giữ cho môi trường trong nhà thông thoáng, sạch sẽ, tránh xa khói thuốc lá vì có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh của trẻ.
• Quan sát sự thay đổi của trẻ trong việc thở, ho và ăn uống. Nếu thấy trẻ thở nhanh hoặc không đều, thay đổi màu da mặt khi trẻ ho, mặt trở nên xanh tái hoặc trắng, da trở nên nhợt nhạt, vã mồ hôi, không thể ăn uống bình thường do hoặc khò khè, nên đưa trẻ đến phòng cấp cứu của bệnh viện gần nhất để được giúp đỡ.

Biện pháp phòng tránh viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh

Viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh thường được gây ra bởi vi khuẩn và virus. Do đó, bố mẹ có thể thực hiện một số biện pháp sau để ngăn ngừa bệnh viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh:

• Tránh tiếp xúc trẻ sơ sinh với những người mắc bệnh đường hô hấp hoặc cảm lạnh.
• Rửa tay thường xuyên và sử dụng xịt khử khuẩn khi tiếp xúc với trẻ.
• Tránh cho trẻ mút tay hoặc ngậm đồ vật, vì đó là môi trường sống của nhiều loại virus.
• Vệ sinh vật dụng và không gian sống thường xuyên để giảm nguy cơ mắc bệnh viêm tiểu phế quản.
• Giữ ấm cho trẻ trong mùa đông và bổ sung vitamin C, kẽm để tăng cường hệ miễn dịch.
• Đảm bảo trẻ được bú sữa đầy đủ và uống đủ nước mỗi ngày.
• Giữ môi trường sống sạch sẽ, tránh khói bụi, hóa chất và thuốc lá.
• Duy trì độ ẩm trong phòng và vệ sinh máy tạo ẩm thường xuyên.
• Người lớn cần đeo khẩu trang khi bị bệnh và che miệng, mũi bằng khăn giấy khi hoặc hắt hơi.
• Tiêm phòng đúng lịch và đầy đủ theo khuyến cáo từ bác sĩ.
• Nếu trẻ có hệ miễn dịch yếu, cần tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng thuốc palivizumab (Synagis) để hạn chế nguy cơ nhiễm RSV.

Khi nào nên đưa trẻ đến bệnh viện?

Biến chứng nghiêm trọng của viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh có thể dẫn đến ngưng thở hoặc suy hô hấp nghiêm trọng, đòi hỏi sự hỗ trợ từ máy thở. Bố mẹ nên chú ý và đưa ngay trẻ đến bệnh viện nếu trẻ có những biểu hiện sau:

• Dấu hiệu thở yếu, mệt mỏi, cảm giác mệt mỏi kèm theo tiếng khò khè từ cổ họng.
• Nhịp thở nhanh hơn 60 lần/phút.
• Thở gấp gáp, xương sườn lún sâu mỗi khi hít vào.
• Thở nhanh khi bé bú.
• Bú ít và không hứng thú.
• Trẻ mệt mỏi, da xanh xao, môi và móng tái nhợt.
• Cơ thể mất nước: miệng khô tróc, khóc không có nước mắt hoặc đi tiểu ít hơn.

Lời nhắn từ Mytour

Hy vọng những thông tin Mytour cung cấp sẽ giúp bố mẹ hiểu rõ hơn về cơ chế gây bệnh và cách phản ứng với viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh để có biện pháp chăm sóc và hỗ trợ đúng khi con mắc phải căn bệnh này.

Đặng Hiếu tổng hợp từ Facebook của bác sĩ Trần Thị Huyên Thảo