Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Phan Ngọc Hải - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour Đà Nẵng. Bác sĩ Hải có kinh nghiệm tại Khoa Nhi sơ sinh của Bệnh viện Phụ sản Nhi Đà Nẵng và Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng. Anh chuyên khám và điều trị nhi khoa tổng quát, nhi sơ sinh và hồi sức nhi.

Viêm lưỡi bản đồ là tình trạng viêm lưỡi lành tính thường xuất hiện từ khi còn nhỏ, biểu hiện là lưỡi có những vùng đỏ trắng giống như hình bản đồ.

Bệnh viêm lưỡi bản đồ ở trẻ em là một rối loạn lành tính, tác động đến bề mặt lưỡi. Lưỡi thường phủ bởi những nhú lưỡi nhỏ li ti, có màu trắng hồng, thường ngắn, mịn và trông giống như sợi tóc. Trong trường hợp viêm lưỡi bản đồ, các vết thương trên bề mặt lưỡi không có nhú lưỡi và tạo thành một khu vực đỏ, nhăn, thường có viền bao quanh. Những tổn thương này tạo nên hình dạng giống như bản đồ và thường tự lành ở một khu vực, sau đó có thể lan sang các phần khác của lưỡi. Bệnh còn được biết đến với tên gọi viêm lưỡi di trú lành tính.

Mặc dù lưỡi bản đồ có thể gây ra sự không thoải mái và làm tăng sự nhạy cảm đối với một số chất, nhưng nó không tạo ra vấn đề sức khỏe và không có liên quan đến nhiễm trùng hay ung thư. Thường bắt đầu từ khi còn nhỏ và duy trì suốt đời.

Nguyên nhân của viêm lưỡi bản đồ hiện nay vẫn là một bí mật, không có cách nào để phòng tránh. Có những nghiên cứu chỉ ra mối liên quan giữa viêm lưỡi bản đồ và bệnh vảy nến; những người mắc bệnh vảy nến thường phải đối mặt với viêm lưỡi bản đồ.

Chẩn đoán viêm lưỡi bản đồ chủ yếu dựa trên dấu hiệu lâm sàng, đồng thời cần thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng để phân biệt với các bệnh khác.

Dấu hiệu lâm sàng bao gồm:

• Những vùng có hình dạng lạ, phẳng, màu đỏ ở đầu lưỡi hoặc rìa lưỡi.
• Những tổn thương thường thay đổi về vị trí, kích thước và hình dạng.
• 40% bệnh nhân còn phát ban nứt lưỡi. Nứt lưỡi là hiện tượng xuất hiện các rãnh sâu trên bề mặt lưỡi.
• Viêm lưỡi bản đồ có thể kéo dài từ vài tháng đến nhiều năm. Thoải mái tự lành nhưng có thể tái phát sau này.
• Khó chịu, đau hoặc cảm giác bỏng rát ở một số trường hợp, thường xuất hiện sau khi ăn các thức ăn cay, nóng, mặn hoặc chua.
• Đa số trường hợp không gây đau hoặc khó chịu, không ảnh hưởng đến vị giác, không làm ảnh hưởng đến việc ăn uống.
• Khám: những tổn thương là các vùng có ranh giới rõ, viền màu trắng ở giữa màu đỏ, nhú lưỡi bề mặt lưỡi trụi. Viền màu trắng này có thể di chuyển gần đầu lưỡi hoặc phía sau lưỡi. Hình dạng kỳ lạ giống như bản đồ.

Xét nghiệm cận lâm sàng: Thường tiến hành một số xét nghiệm để loại trừ các nguyên nhân khác như nấm:

• Soi nấm: Loại trừ nhiễm nấm candida.

Không có phương pháp điều trị cụ thể. Trong trường hợp trẻ ăn uống bình thường, không đau, không gây khó chịu, không cần phải điều trị. Tuy nhiên, cần chú ý đến thói quen ăn uống và vệ sinh răng miệng, bao gồm:

• Vệ sinh miệng bằng nước muối sinh lý để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn.
• Chăm sóc răng định kỳ 6 tháng/lần để duy trì sức khỏe nướu và răng.
• Tránh thức ăn cay, kích thích và thực phẩm có nhiều gia vị.

Đối với trẻ có triệu chứng khó chịu, đau hoặc ngứa, có thể áp dụng các biện pháp điều trị như:

• Dùng các thuốc giảm đau tại chỗ nếu trẻ đau khi ăn uống.
• Sử dụng nước súc miệng có tác dụng gây tê hoặc chất kháng histamine.
• Thuốc bôi tại chỗ để giảm viêm và đau.
• Tăng cường ăn trái cây, uống sinh tố, ăn đồ nguội lỏng để giúp vết thương lành nhanh hơn.

Viêm lưỡi bản đồ ở trẻ em là một tình trạng lành tính, có thể tái phát và không có biện pháp điều trị triệt hạng. Khi phát hiện trẻ có triệu chứng tương tự, cần đưa trẻ đến thăm bác sĩ để xác định chính xác bệnh lý, loại trừ các bệnh khác và nhận được sự chăm sóc nếu cần thiết. Trẻ em ở mọi độ tuổi đều có thể mắc bệnh viêm lưỡi bản đồ. Khoa Nhi tại hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour là nơi chuyên nghiệp để đối mặt với các vấn đề sức khỏe của trẻ, từ sơ sinh đến nhỏ. Với cơ sở vật chất và trang thiết bị hiện đại, không gian vô trùng, Mytour cam kết mang lại sự hài lòng cho bệnh nhân với:

• Đội ngũ y bác sĩ chuyên sâu trong lĩnh vực Nhi khoa với trình độ và kinh nghiệm đồng đội.
• Dịch vụ toàn diện từ khám - chữa bệnh đến các dịch vụ như Vaccine theo tiêu chuẩn quốc tế.
• Kỹ thuật hiện đại, triển khai nhiều phương pháp điều trị mới nhất.
• Chăm sóc chuyên nghiệp với không gian vui chơi dành cho trẻ.

• Khác biệt giữa viêm lưỡi bản đồ và ung thư lưỡi
• Thời gian chữa khỏi viêm lưỡi do nấm là bao lâu?
• Vết nứt nhỏ và vết loét hình tròn trên lưỡi có phải là dấu hiệu của ung thư lưỡi hay viêm lưỡi bản đồ?