Trên một chiếc bàn gỗ lạnh lẽo, bàn tay mảnh mai của Đinh Đồng Giang đang cẩn thận sắp xếp từng chi tiết của mô hình xe máy từ những vật liệu tái chế. Những giọt mồ hôi nhỏ như hạt nhựa trên trán không thể làm mất đi sự tập trung của anh ấy trong quá trình hoàn thiện sản phẩm. Mặc dù bị tàn tật từ khi mới chào đời, đối mặt với tử thần từ khi chỉ mới 6 tuổi, nhưng bây giờ chàng trai này đã có thể biến những mảnh rác bỏ đi thành những tác phẩm có giá trị.
Đến với thôn Tử Nê (Bắc Ninh), chúng tôi phát hiện một ngôi nhà kỳ lạ. Không có một túi nhựa nào tại đây. Đinh Đồng Giang, sinh năm 1992 và gia đình là những người sinh sống trong căn nhà này. Anh đam mê chế tạo những sản phẩm hữu dụng từ rác thải.
Một số sản phẩm trong bộ sưu tập mô hình xe của Đinh Đồng Giang.
Từ khi sinh ra, Giang mắc chứng liệt nửa người do vấn đề về não bộ khiến tay trái và chân trái không hoạt động được. Cho đến năm 2013, anh được bệnh viện Việt Đức phẫu thuật thành công nên đã đi lại được, tuy nhiên tay trái vẫn không thể hoạt động do gần não. Giảm bớt gánh nặng bệnh tật, chàng trai cảm thấy tự tin hơn trong cuộc sống.
Đinh Đồng Giang bắt đầu phân loại rác ngay từ gia đình mình, rác hữu cơ anh sử dụng cho gà, thỏ ăn hoặc ủ làm phân bón cho cây trồng, còn rác vô cơ thì anh cẩn thận sắp xếp vào hộp rồi nghĩ ra ý tưởng tái chế. Anh chia sẻ: “Bởi vì luôn yêu thích các mẫu xe mô hình nên mình quyết định hoàn thiện một chiếc xe máy để thỏa mãn đam mê, cũng như tạo niềm vui và sở thích cho bản thân.”
Đinh Đồng Giang là một trong số ít thanh niên quan tâm đặc biệt đến vấn đề môi trường.
Chiếc mô hình xe máy đầu tiên của anh được làm từ lõi dây điện và các kim loại cũ khác. Những đoạn dây đồng được Giang uốn cong, sử dụng thêm nắp lon bia và bánh xe đồ chơi để tạo hình rồi sơn. Vì là lần đầu tiên nên mọi thứ đều còn khá mới mẻ với anh. Giang không được ai hướng dẫn mà tự mày mò nên tất cả thiết kế của sản phẩm này đến từ trí óc sáng tạo của chàng trai. Trong quá trình thực hiện, đôi khi tay phải mỏi nhừ, chàng trai trẻ phải dùng cả chân để uốn cong những phần vật liệu thô ráp. Sau một ngày làm việc cần cù, anh đã hoàn thành chiếc xe máy.
Những mẫu xe chopper do Giang thực hiện từ phế liệu bỏ đi. Chắc chắn đây cũng sẽ là những thiết kế mà những người thợ độ xe nên tham khảo.
Đinh Đồng Giang cũng chia sẻ: “Niềm đam mê với mô hình xe là điểm bắt đầu cho bộ sưu tập nhiều sản phẩm tiện ích khác từ rác thải của tôi”. Những chiếc xe của Giang được hoàn thiện với mức độ cao. Bộ sưu tập bao gồm các mẫu xe chopper - một phong cách độ xe nổi lên từ cuối những năm 1950 tại Mỹ. Chopper được xem là phong cách độ xe khó nhất trong các dòng xe độ. Tên gọi Chopper được lấy từ việc phong cách độ này sẽ “chặt bỏ” (trong tiếng Anh là Chop) đi nhiều chi tiết ban đầu của chiếc xe.
Bên cạnh đó, anh cũng sáng tạo nhiều mô hình dựa trên thiết kế của các chiếc xe Vespa cổ. Những tác phẩm này chủ yếu được chàng trai trẻ tạo ra từ xốp, nắp chai với sự tỉ mỉ tối đa. Trên thị trường xe máy hiện nay, các mẫu Vespa cổ thường có giá dao động từ vài chục triệu đến cả tỷ đồng tùy thuộc vào nguồn gốc và mức độ bảo tồn. Thương hiệu Ý thường được ưa chuộng vì sự lịch lãm và thiết kế mang đậm phong cách châu Âu. Dưới bàn tay tài hoa của Đinh Đồng Giang, những phiên bản nhỏ bé này vẫn giữ được vẻ đẹp thẩm mỹ của dòng xe này.
Những mẫu đồ chơi mô phỏng Vespa cổ đẹp mắt.
Động lực để Giang tạo ra những sản phẩm tinh xảo như vậy chính là mẹ của anh. Bà là người có vai trò quan trọng trong cuộc chiến với căn bệnh của Giang. Đã qua mười bốn năm kể từ khi bà ra đi mãi mãi, nhưng những lời động viên 'Con ơi, cố lên! Cố lên!' trong mỗi buổi tập vẫn vang vọng trong tâm trí anh. Kỷ niệm mà Giang không bao giờ quên là lúc được mẹ cõng ra đồng. Những khoảnh khắc đó khiến anh hạnh phúc biết bao. Cậu bé thuở ấy say mê ngắm nhìn cây cỏ và dòng sông suối hàng giờ mà không biết chán. Trong những lúc đó, Giang quên đi nỗi đau của căn bệnh. Đặc biệt khi khát, anh được mẹ múc nước từ sông bằng lá sen rồi uống trực tiếp. Vị ngọt của thiên nhiên vẫn còn trên đầu lưỡi Giang đến tận bây giờ.
Chia sẻ với chúng tôi, anh thổn thức: 'Những kỷ niệm tươi đẹp ấy không bao giờ quay trở lại được. Thật đáng tiếc là thế hệ sau này có thể sẽ không được trải nghiệm niềm vui ấy. Thậm chí, người nông dân ra đồng cũng phải mang theo nước từ nhà để uống. Nguồn nước hiện nay quá ô nhiễm vì nước thải và rác thải.'
Các chi tiết trên xe được thực hiện đơn giản từ các vật liệu tái chế. Nhưng khi kết hợp với nhau, chúng tạo nên một giá trị nghệ thuật đáng trân trọng.
Vào thời điểm đó, niềm đam mê này chỉ là sở thích giải trí mỗi khi rảnh rỗi. Tuy nhiên, năm 2016, miền Trung chịu thiệt hại nặng nề do lũ lụt. Với tinh thần trách nhiệm, ngọn lửa giảm thiểu rác thải trong anh bùng cháy, anh quyết định công việc này là nghiêm túc và cần phải cố gắng hàng ngày. Giang tin rằng ô nhiễm môi trường là một nguyên nhân quan trọng dẫn đến biến đổi khí hậu. Từ đó, hàng loạt mô hình xe tái chế cùng nhiều vật dụng khác đã ra đời.
Thành tựu của Giang nhận được nhiều lời khen ngợi từ cộng đồng, đặc biệt là từ những người yêu môi trường và xe cổ. Thậm chí, nhiều người đã đề xuất hỗ trợ máy móc để giúp anh hoàn thành sản phẩm nhanh chóng hơn. Nhưng Giang đã từ chối. Chàng trai giải thích: “Không phải ai cũng có thể sở hữu máy móc để tái chế rác thải. Nhưng mình muốn truyền cảm hứng yêu thiên nhiên cho mọi người. Do đó, sản phẩm thủ công của mình là động lực để mỗi người có thể bắt đầu làm ngay bây giờ”.