Cao su (từ tiếng Pháp caoutchouc /kautʃu/) là một loại vật liệu polyme nổi bật với độ bền cao và khả năng đàn hồi vượt trội.
Cao su có thể là tự nhiên (được chiết xuất từ mủ cây cao su) hoặc tổng hợp. Chất liệu này có tính ổn định khi thay đổi nhiệt độ, chống nhiệt, cách điện, không hòa tan trong nước nhưng hòa tan trong một số dung môi hữu cơ. Cao su thường được sử dụng để chế tạo lốp xe, bóng, bao cao su,...
Về lịch sử
Cao su là một loại nhựa có độ đàn hồi, được chiết xuất từ mủ của một số cây thuộc khu vực Châu Mỹ hoặc Châu Phi.
Vào năm 1876, nhà thám hiểm người Anh Henry Wickham đã lén lút đưa khoảng 70.000 hạt cao su từ Brasil về Anh. Từ những hạt giống này, mặc dù chỉ có 2.600 cây được trồng thành công, nhưng đã đủ để phát triển cây cao su tại các thuộc địa của Anh sau này.
Danh mục các loại cao su
Cao su tự nhiên
Cao su tự nhiên chủ yếu được chế biến từ mủ cây cao su, trong khi cao su tổng hợp được sản xuất từ than đá hoặc dầu mỏ.
Cao su tổng hợp
- Cao su izopren (Polyisoprene)
- Cao su butadien (Polybutadiene)
- Cao su styren butadien (Styrene butadiene)
- Cao su nitril butadien (Nitrile butadiene)
- Cao su butyl (Butyl rubber)
- Cao su clopren (Chloroprene)
- Cao su fluor (Fluoro rubber)
- Cao su silicon (Silicone rubber)
Tình hình tại Việt Nam
Việt Nam hiện đứng thứ năm thế giới về sản lượng cao su thiên nhiên và đứng thứ tư về xuất khẩu loại cao su này, sau Thái Lan, Indonesia và Malaysia.
Tính đến năm 2012, diện tích trồng cao su của Việt Nam dự kiến đạt khoảng 850.000 ha, chiếm khoảng 7% tổng diện tích cao su toàn cầu. Xuất khẩu cao su dự đoán sẽ đạt gần 1 triệu tấn, đưa Việt Nam lên vị trí thứ tư thế giới về xuất khẩu cao su thiên nhiên.
Dựa vào quy hoạch phát triển ngành cao su của chính phủ, dự kiến đến năm 2015 và tầm nhìn đến năm 2020, Việt Nam sẽ duy trì diện tích 800.000 ha và sản lượng 1,2 triệu tấn cao su thiên nhiên hàng năm. Trong đó, 30% sẽ được dành cho ngành chế biến trong nước và 70% còn lại sẽ xuất khẩu.
Theo báo cáo của Hiệp hội Cao su Việt Nam (VRA), sản lượng cao su của Việt Nam trong năm 2023 dự đoán đạt khoảng 1,2 triệu tấn, tăng 10% so với năm 2022. Trong đó, sản lượng xuất khẩu ước tính đạt 1,1 triệu tấn, tăng 9% so với năm 2022.
Ngành xuất khẩu cao su của Việt Nam đang mở rộng ra các thị trường quốc tế, với sự hỗ trợ truyền thông từ Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tại các quốc gia như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Ấn Độ.
Tại Trung Quốc
Tại Trung Quốc, hạt từ quả cây cao su thường được ép lấy dầu để sử dụng trong nấu ăn. Trong quá trình sản xuất mủ cao su, hạt cao su thường không được thu gom và thương mại hóa. Dù hạt cao su chứa nhiều chất dinh dưỡng, nhưng cũng có glycoside cyanogenic, có thể giải phóng axit prussic khi có sự hiện diện của các enzym hoặc trong môi trường hơi chua. Dầu từ hạt cao su cũng có giá trị thương mại. Đến nay, phần lớn hạt cao su vẫn bị lãng phí và rất ít được sử dụng cho việc nhân giống cây giống. Dầu hạt cao su có các đặc tính tương tự như dầu hạt lanh và dầu đậu nành nổi tiếng. Nó cũng có thể được sử dụng trong ngành sơn như một loại dầu bán tinh, trong sản xuất xà phòng, vải sơn và nhựa alkyd; trong y học như dầu chống sốt rét và trong kỹ thuật như chất kết dính cốt lõi cho phiến đá, và phần bánh còn lại sau khi chiết xuất dầu được dùng làm phân bón và thức ăn cho gia súc và gia cầm.