Chảy máu mũi

Chảy máu mũi hay còn gọi là chảy máu cam là hiện tượng mà lớp niêm mạc mũi bị tổn thương do hệ thống mạch máu dày đặc và thành mạch kém đàn hồi.

Nguyên nhân

Nguyên nhân tại chỗ

1. Chấn thương cơ học như tai nạn, va đập mạnh, hoặc các lực tác động trực tiếp vào mũi thường là nguyên nhân chính gây chảy máu mũi.
2. Thay đổi áp suất khí Khi thay đổi áp suất đột ngột như khi bay cao hoặc lặn sâu, sự chênh lệch áp suất giữa bên trong và bên ngoài xoang mũi có thể gây ra hiện tượng niêm mạc mũi bị căng giãn và dẫn đến chảy máu.
3. Chấn thương do điều trị Trong quá trình điều trị các bệnh lý vùng đầu, cổ, hoặc sau điều trị, niêm mạc mũi có thể xuất hiện triệu chứng xuất huyết và viêm mũi do phù nề hoặc bong da.

Chủ yếu xảy ra ở các vấn đề liên quan đến xương sườn mũi hoặc vách ngăn lệch, làm cho niêm mạc mỏng hơn. Sự thay đổi trong lưu thông không khí có thể làm khô niêm mạc, gây nứt mạch máu và chảy máu. Những người có bệnh lý về vách ngăn mũi dễ bị khô niêm mạc và tình trạng chảy máu cam do bào mòn và bong tróc.

1. Các triệu chứng viêm trong khoang mũi như viêm xoang cấp tính, viêm mũi khô, hoặc viêm mũi co thắt thường dẫn đến chảy máu mũi, tuy nhiên lượng máu không đáng kể.
2. Các bệnh truyền nhiễm trong khoang mũi như lao, giang mai, lupus, mề đay, bạch hầu và những bệnh khác có thể làm tổn thương niêm mạc, gây viêm loét và nổi hạch, dẫn đến chảy máu mũi.

Chảy máu mũi có thể do nhiều nguyên nhân bệnh lý trong khoang mũi.

Các khối u như u mạch máu, u xơ vòm mũi họng, polyp mũi xuất huyết, và u nang ác tính trong khoang mũi và xoang có thể gây chảy máu mũi. Đặc biệt, u nang ác tính thường gây ra triệu chứng chảy máu mũi với lượng ít hoặc dịch nhầy có máu.

Thường gặp ở trẻ em, chảy máu mũi chủ yếu xảy ra ở một bên. Dị vật lâu ngày trong khoang mũi có thể làm tổn thương niêm mạc và gây chảy máu. Dị vật sống, chẳng hạn như đỉa, có thể gây ra chảy máu mũi kéo dài và với lượng lớn.

Yếu tố liên quan đến cơ thể

Các vấn đề liên quan đến máu

1. Các vấn đề giảm chức năng và cấu trúc thành mạch máu   Như chứng giãn mao mạch di truyền, thiếu vitamin C, ban xuất huyết Henoch-Schonlein, ban xuất huyết do thuốc, ban xuất huyết mạch máu do nhiễm khuẩn..vv
2. Bệnh lý rối loạn chức năng và số lượng tiểu cầu   Như xuất huyết giảm tiểu cầu tự miễn hoặc nguyên nhân gây giảm tiểu cầu thứ phát.
3. Bệnh lý rối loạn đông máu   Như các bệnh xuất huyết, thiếu vitamin K..vv
4. Tác dụng của thuốc chống đông máu quá mức   Như việc sử dụng thuốc chống đông không đúng cách, các chất chống đông và anti-fibrinogen tồn tại trong máu, các yếu tố đông máu bị tiêu hủy nhanh chóng và một số triệu chứng đông máu lẻ tẻ trong nội mạch.

Bao gồm sốt do virus, sốt xuất huyết, sốt tinh hồng nhiệt, sốt rét, sởi, thương hàn, v.v. Do sốt cao gây tổn thương mạch máu, niêm mạc mũi bị xung huyết, khô rát, áp xe dẫn đến tình trạng giãn nở mao mạch và chảy máu. Thường thì lượng máu chảy ra ít, xảy ra khi sốt, thường chảy máu ở phía trước khoang mũi.

1. Tăng huyết áp và xơ cứng động mạch  Huyết áp cao cùng với xơ cứng động mạch thường là nguyên nhân chính gây chảy máu mũi ở người lớn tuổi. Xơ cứng động mạch là yếu tố nền tảng gây ra nhiều bệnh lý khác. Khi huyết áp tăng cao, đặc biệt là do táo bón, dùng sức quá mức hoặc bị kích thích, có thể làm giãn nứt mạch máu và dẫn đến chảy máu mũi. Thêm vào đó, hắt xì hơi, ho mạnh, thở gấp hoặc xoa bóp mũi mạnh đều có thể gây ra tình trạng chảy máu mũi tái phát khó kiểm soát.
2. Tăng huyết áp tĩnh mạch  Các bệnh như khí phế thũng, bệnh tim mạch, hẹp van tim hai lá, tổn thương trung thất, tổn thương vùng cổ hoặc các vấn đề khác có thể dẫn đến tình trạng tăng huyết áp tĩnh mạch. Những bệnh nhân này thường gặp triệu chứng ứ huyết, và khi ho quá mức hoặc gặp các yếu tố liên quan khác, mạch máu có thể giãn nứt. Vị trí chảy máu thường nằm ở phần tĩnh mạch phía sau khoang mũi.

Trong thời kỳ mang thai, tiền mãn kinh, và mãn kinh, nguy cơ chảy máu mũi có thể gia tăng do mao mạch trở nên giòn hơn. Người bệnh mắc bệnh gan nặng có thể bị chảy máu mũi do rối loạn yếu tố đông máu. Nhiễm độc niệu đạo cũng có thể dẫn đến hiện tượng chảy máu mũi. Thậm chí, chảy máu mũi có thể là triệu chứng đầu tiên của bệnh thấp khớp.

Các biện pháp phòng ngừa

Các biện pháp phòng ngừa hiệu quả:

• Giữ gìn vệ sinh cá nhân tốt, thường xuyên cắt móng tay
• Tránh ngoáy mũi
• Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột
• Trong điều kiện thời tiết nóng bức hoặc lạnh giá: nên bảo vệ mũi bằng cách ở trong phòng có khí hậu ổn định, chẳng hạn như sử dụng quạt hoặc điều hòa nhiệt độ...
• Duy trì độ ẩm không khí ở mức hợp lý
• Có thể sử dụng nước muối sinh lý để rửa mũi hai lần một tuần, nhưng không nên lạm dụng quá nhiều lần.

Phương pháp sơ cứu khi chảy máu mũi

1. Để người bị chảy máu ngồi xuống, đầu hơi cúi về phía trước;
2. Sử dụng ngón tay trỏ và ngón cái bóp chặt phần mềm phía trên hai cánh mũi trong vài phút;
3. Nếu máu vẫn không ngừng chảy, dùng đá lạnh chườm vào sau gáy để giúp cầm máu nhanh hơn.
4. Nếu sau 10 phút sơ cứu mà tình trạng chảy máu không cải thiện, hãy đưa người đó đến bệnh viện ngay lập tức.

Các liên kết hữu ích

• Thông tin về chảy máu cam và cách xử lý Xem chi tiết (Lưu trữ ngày 28-05-2007 trên Wayback Machine)
• Chảy máu cam - Không nên coi thường Xem chi tiết (Lưu trữ ngày 04-05-2007 trên Wayback Machine)