Chế độ ăn uống lành mạnh (Healthy diet) là một chế độ ăn uống đặc trưng bởi sự sử dụng các loại thực phẩm lành mạnh, lành mạnh với chế độ ăn uống này là cung cấp đầy đủ dinh dưỡng như chất lỏng, chất dinh dưỡng, vitamin và năng lượng. Một lối sống lành mạnh bao gồm tập thể dục đều đặn cùng với chế độ ăn uống lành mạnh có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh như béo phì, tim mạch, bệnh tiểu đường loại 2, tăng huyết áp và ung thư.
Chế độ ăn uống
Đối với những người khỏe mạnh, chế độ ăn uống lành mạnh không phức tạp và đa dạng, bao gồm hầu hết các loại trái cây và rau quả, ít hoặc không có thực phẩm chế biến sẵn và đồ uống có đường. Yêu cầu cho một chế độ ăn uống lành mạnh có thể đáp ứng từ nhiều loại thực phẩm thực vật và một số loại động vật. Thực phẩm lành mạnh cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất và hoạt chất tự nhiên, những dưỡng chất quan trọng cho sức khỏe tổng thể.
Thực phẩm từ các nguồn thực vật lành mạnh bao gồm ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau củ, hạt có vỏ cứng, đậu, dầu thực vật, trà và cà phê. Nên tránh nước ép trái cây, nước ngọt, ngũ cốc tinh chế, mì ống, khoai tây, kẹo và đồ ngọt. Ăn chay không phải là lựa chọn lành mạnh nếu dùng quá nhiều thực phẩm chiên giòn hoặc carbonhydrat tinh chế như bánh mì trắng, cơm trắng. Ngoài ra, cần tập trung vào việc ăn nhiều trái cây và rau, chứ không phải là uống nước trái cây.
Ưu điểm
Chế độ ăn uống lành mạnh cùng với việc tập luyện đều đặn giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và duy trì sức khỏe tốt. Ăn uống lành mạnh bao gồm các thói quen ăn uống để duy trì sức khỏe cho cơ thể con người. Đây là chủ đề nghiên cứu, tuyên truyền và giáo dục của nhiều tổ chức và cộng đồng. Ăn uống lành mạnh không chỉ giúp cơ thể khỏe mạnh mà còn ngăn ngừa nhiều bệnh nguy hiểm như béo phì, bệnh tim mạch, tiểu đường, ung thư.
Mặc dù chế độ ăn uống có thể khác nhau tùy theo thể trạng và hoạt động của mỗi người, nhưng cũng có những nguyên tắc chung cho chế độ ăn uống lành mạnh. Từ hàng ngàn năm trước Công nguyên, đã có những nghiên cứu khoa học về dinh dưỡng. Vào khoảng 400 năm trước Công nguyên, Hippocrates đã từng nói: 'Hãy để thực phẩm làm thuốc và thuốc làm thực phẩm'. Mỗi năm tại Việt Nam, có khoảng 75.000 người chết vì ung thư, chủ yếu do thói quen ăn uống và ô nhiễm môi trường.
Những người ăn chế độ ăn uống từ thực vật lành mạnh có nguy cơ mắc bệnh tim thấp hơn 25%, trong khi những người ăn chế độ ăn uống không lành mạnh từ thực vật có nguy cơ cao hơn 32%. Những người ăn chế độ ăn chay ít mắc bệnh tiểu đường loại 2 gấp đôi so với những người không ăn chay. Trong nghiên cứu so sánh giữa chế độ ăn chay và không ăn chay, những người ăn chế độ ăn chay có mức đường huyết ổn định hơn và giảm cân hiệu quả hơn.