Phân tích hoàn cảnh và mục đích viết của Bình Ngô đại cáo. Cách nhận biết Bình Ngô đại cáo là một văn bản nghị luận dựa trên những dấu hiệu nào?
Nội dung chính
Văn bản tuyên bố về việc chiến thắng quân Minh và khẳng định độc lập chủ quyền của đất nước Đại Việt. |
Trước khi đọc
Tên những tác phẩm văn học Việt Nam liên quan đến sự kiện quan trọng, thể hiện lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc là gì? Hãy đưa ra tên và tác giả của chúng.
Phương pháp giải:
Nêu quan điểm cá nhân về các tác phẩm văn học Việt Nam liên quan đến sự kiện quan trọng, thể hiện lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc.
Lời giải chi tiết:
Một số tác phẩm văn học Việt Nam liên quan đến sự kiện quan trọng, thể hiện lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc: Thiên đô chiếu (Lý Thái Tổ), Dụ chư tì tướng hịch văn (Trần Quốc Tuấn), Nam quốc sơn hà (Lý Thường Kiệt), ...
Đọc văn bản
Câu 1 (trang 34, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)
Đề bài: Nguyễn Trãi nêu quan điểm về nhân nghĩa ở đầu Bình Ngô đại cáo với mục đích gì?
Phương pháp giải:
- Tập trung vào phần đầu văn bản.
- Chú ý ý nghĩa của quan điểm nhân nghĩa của Nguyễn Trãi.
- Hiểu rõ mục tiêu của việc nêu quan điểm này.
Lời giải chi tiết:
Việc Nguyễn Trãi nêu quan điểm về nhân nghĩa ở đầu Bình Ngô đại cáo nhằm đưa ra quan điểm cá nhân về khái niệm 'nhân nghĩa' dựa trên triết lí gốc của Nho giáo. Đồng thời, làm nền tảng cho toàn bộ văn bản, giúp người đọc hiểu rõ rằng cuộc khởi nghĩa Lam Sơn là một cuộc khởi nghĩa chính trị, có mục tiêu rõ ràng và dựa trên lòng yêu nước của nhân dân.
Câu 2 (trang 34, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)
Đề bài: Trong đoạn 2, tác giả mô tả những tội ác nào mà giặc Minh gây ra ở nước ta?
Phương pháp giải:
- Tập trung vào phần đoạn 2.
- Chú ý đến các miêu tả về tội ác mà giặc gây ra.
Lời giải chi tiết:
Trong đoạn 2, tác giả mô tả những tội ác mà giặc Minh gây ra ở nước ta:
- Tận dụng hoàn cảnh bất ổn để tạo ra hỗn loạn, gây khó khăn cho dân chúng.
- Sử dụng các biện pháp tàn ác như nướng người dân trong lửa, chôn đầu người dưới đất, ...
- Áp đặt thuế, hành hạ, bắt dân làm công việc nô lệ trong hơn 20 năm (làm dịch vụ trong quân đội, đào mỏ, ...).
- Tham nhũng, cướp bóc của của dân.
Câu 3 (trang 36, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)
Đề bài: Dựa trên hình ảnh ở cuối đoạn 3a (“Nhân dân...lấy ít địch nhiều”), bạn dự đoán về tình hình tiếp theo của cuộc khởi nghĩa.
Phương pháp giải:
- Tập trung vào hình ảnh ở cuối đoạn 3a.
- Dự đoán tình hình tiếp theo dựa trên thông tin đã đọc.
Lời giải chi tiết:
Dựa trên hình ảnh ở cuối đoạn 3a, có thể dự đoán rằng, tình hình tiếp theo của cuộc khởi nghĩa sẽ là sự đoàn kết của nhân dân sẽ làm nên chiến thắng. Sự đoàn kết, quyết tâm của nhân dân là chìa khóa để đánh bại giặc ngoại xâm, giành lại độc lập cho dân tộc.
Câu 4 (trang 38, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)
Đề bài: Bạn nghĩ thế nào về tinh thần chiến thắng của nghĩa quân ở đoạn 3b?
Phương pháp giải:
- Tập trung vào đoạn 3b.
- Chú ý đến hình ảnh, từ ngữ miêu tả tinh thần chiến thắng của nghĩa quân.
Lời giải chi tiết:
Sau khi đọc đoạn 3b, có thể cảm nhận được rằng tinh thần chiến thắng của nghĩa quân đang lan tỏa khắp nơi, ngày càng trở nên hăng hái và kiên định hơn. Tinh thần này được đẩy mạnh bởi sự bất mãn trước những tội ác mà giặc đã gây ra trong suốt thời gian qua. Ngoài ra, sự liên tục thất bại của giặc ngoại xâm cũng làm tăng thêm động lực và lòng tự hào cho nghĩa quân.
Câu 5 (trang 39, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)
Đề bài: So với các đoạn trước đó, cách diễn đạt trong đoạn này có điểm gì đặc biệt?
Phương pháp giải:
- Tập trung vào đoạn kết.
Lời giải chi tiết:
So với các đoạn trước, cách diễn đạt trong đoạn này mang tính tổng kết, đồng thời là tổng kết về những chiến thắng lịch sử của dân tộc. Do đó, cách diễn đạt trở nên hùng vĩ, tự hào và phát triển một niềm tin mới cho dân tộc sau những khó khăn đã trải qua.