Buzz
Cùng với 'Hoàng Lê nhất thống chí' của nhóm tác giả Ngô gia văn phái và 'Thượng kinh kí sự' của Lê Hữu Trác, 'Vũ Trung tùy bút' của Phạm Đình Hổ là một tác phẩm nổi bật trong dòng văn học hiện thực phong phú của Việt Nam thế kỷ XVIII. Dưới bàn tay tài hoa của ông, cuộc sống xã hội thời đó được ghi chép một cách chi tiết, khách quan và thực tế trên nhiều khía cạnh: nghi lễ, phong tục, tập quán...
Trong đó, đoạn 'Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh' nổi bật, là nơi Phạm Đình Hổ mô tả chân thực cuộc sống xa hoa của vua chúa và sự nhũng nhiễu của quan lại thời Lê - Trịnh. Thông qua đó, ông phản ánh một xã hội rỗng tuếch, làm lộ ra sự thất vọng đối với triều đình Lê - Trịnh và thể hiện lòng trắc ẩn với cuộc sống của dân chúng thời kỳ đó.
'Vũ trung tùy bút' là một kiệt tác, được Phạm Đình Hổ sáng tác vào đầu thời kỳ Nguyễn (thế kỷ XIX). Tác phẩm bao gồm 88 đoạn chuyện nhỏ, viết theo dạng tùy bút, tức là ghi chép theo cảm xúc, tản mạn, không theo hệ thống nào cả. Những câu chuyện ghi chép những sự kiện trong xã hội của thời đại, mô tả về một số nhân vật, địa điểm lịch sử, điều tra địa lý, chủ yếu tập trung vào vùng Hải Dương - quê hương của ông.
Tất cả những điều đó được diễn tả một cách đơn giản, sống động và hấp dẫn. Tác phẩm không chỉ có giá trị văn học xuất sắc mà còn cung cấp kiến thức quý về lịch sử, địa lý và xã hội. Đầu tiên, 'Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh' phản ánh cuộc sống thịnh vượng, xa hoa của vua chúa và các quan lại Lê - Trịnh trong thế kỷ XVIII.
Do đó, ngay từ phần đầu của văn bản, tác giả đã thể hiện cuộc sống thịnh vượng, xa hoa của vua chúa và các quan lại Lê - Trịnh thông qua những hành động lãng phí, không cần thiết. Bằng cách nào đó, ông đã gián tiếp phản ánh và chỉ trích hiện thực bằng một giọng văn mỉa mai, phê phán. Đồng thời, ông đã làm rõ bản chất của vua chúa và các quan lại Lê - Trịnh: yếu đuối, tham lam, ích kỷ, dựa vào quyền lực để tìm kiếm và chiếm đoạt tài sản của người dân.
Tiếp theo, nhà văn chỉ ra sự đau khổ của nhân dân trước sự tham lam và nhũng nhiễu của vua chúa và quan lại Lê - Trịnh. Ông mô tả chi tiết sự việc và đánh giá để làm nổi bật sự yếu đuối, tham lam, ích kỷ của họ khi họ sử dụng quyền lực để tìm kiếm và chiếm đoạt các vật quý trong xã hội.
Vì vậy, ngay từ đầu, tác giả đã thể hiện cuộc sống xa hoa, thịnh vượng của vua chúa và các quan lại Lê - Trịnh thông qua những hành động lãng phí và không cần thiết. Điều này giúp ông phản ánh và chỉ trích hiện thực bằng một giọng văn mỉa mai, phê phán. Đồng thời, ông đã làm rõ bản chất của vua chúa và quan lại Lê - Trịnh: yếu đuối, tham lam, ích kỷ, sử dụng quyền lực để chiếm đoạt tài sản của dân chúng.
Với các quan lại trong phủ chúa, họ thường tận dụng quyền lực của chúa để cướp đoạt, nhũng nhiễu và vơ vét của dân bằng những chiêu trò lừa đảo, vừa trộm cắp vừa gây rối. Họ luôn kiểm tra xem nhà nào có hoa cây đẹp, chim hay chim cao cấp và ngay lập tức ghi chép hai chữ 'phụng thủ'.
Vào ban đêm, họ trèo tường vào nhà dân để trộm đồ và sau đó vu vạ ép người dân trả tiền với cáo buộc giấu bí mật của triều đình để đe dọa. Thậm chí, nếu gặp phải đá lớn hoặc cây cối quá to, họ sẽ phá hủy nhà cửa của người dân để lấy đi. Người giàu thường bị vu vạ là giấu bí mật của triều đình và phải chi tiền để mua sự tha thứ, thậm chí phải tự tay phá hủy công trình để tránh khỏi sự trừng phạt.
Phần kết của văn bản là câu chuyện xảy ra trong gia đình tác giả: Mẹ của ông phải chặt cây lê và hai cây lựu quý trong vườn nhà vì lo sợ sự phiền toái từ quan lại. Chi tiết này làm tăng tính chân thực, sinh động và thuyết phục. Đồng thời, nó gián tiếp thể hiện sự phê phán, không hài lòng với cuộc sống xa hoa và ích kỷ của vua chúa và quan lại Lê Trịnh vào cuối thế kỷ XVIII.
Nói chung, 'Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh' là một tác phẩm độc đáo, có giá trị quan trọng đặc biệt. Các sự kiện được mô tả cụ thể, chân thực (có thời gian, địa điểm rõ ràng), miêu tả tỉ mỉ, chi tiết và kèm theo lời bình luận, cảm xúc, thái độ phê phán. Tất cả đều phản ánh một cách khách quan bản chất của xã hội đương thời. Do đó, câu chuyện không chỉ có giá trị văn học mà còn là một nguồn tư liệu lịch sử quý báu.
Thông qua tác phẩm này, độc giả cũng nhận ra đóng góp quan trọng của Phạm Đình Hổ đối với thể loại tùy bút, bắt đầu chỉ ra các đặc điểm của thể loại này: ghi chép sự kiện cụ thể, chân thực và sống động.
Xuất xứ: Tổng hợp
