Chia sẻ của chuyên gia về cách đối phó với tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ

1. Hiểu rõ về suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ

Suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ là tình trạng trẻ thiếu năng lượng và chất dinh dưỡng, ảnh hưởng xấu đến quá trình sống, hoạt động và phát triển. Để đối phó với tình trạng này, phụ huynh cần nhận biết các dạng suy dinh dưỡng:

• Thể trẻ gầy: do cơ thể thiếu dinh dưỡng, bé không đạt cân nặng tiêu chuẩn cho lứa tuổi và giới tính. 

• Thể trẻ thấp còi: do tăng trưởng chậm kéo dài, bé không đạt chiều cao tiêu chuẩn. 

• Thể trẻ gầy còm: cân nặng giảm đáng kể so với chiều cao tiêu chuẩn. 

Suy dinh dưỡng thường gặp ở trẻ nhỏ

2. Nguyên nhân gây ra suy dinh dưỡng ở trẻ

Theo số liệu thống kê, suy dinh dưỡng là nguyên nhân gây ra khoảng 10 triệu ca tử vong trên toàn cầu hàng năm. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ, bao gồm:

Sự mất cân bằng trong hệ vi sinh đường ruột

Hệ vi sinh vật trong ruột có khoảng 85% vi khuẩn có ích và 15% còn lại là vi khuẩn gây hại. Hệ vi sinh vật nào giúp cơ thể tăng cường hệ miễn dịch, đề kháng và hỗ trợ quá trình tiêu hóa cho trẻ. Tuy nhiên, nếu hệ vi sinh vật bị mất cân bằng do các nguyên nhân như sử dụng kháng sinh, tiếp xúc với thực phẩm nhiễm khuẩn,… có thể khiến trẻ mắc tình trạng suy dinh dưỡng.

Trong tình huống này, điều quan trọng mà các bậc phụ huynh cần làm là tìm cách khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ để bảo vệ quá trình phát triển của trẻ.

Thiếu enzym tiêu hóa

Enzyme tiêu hóa có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa thức ăn thành chất dinh dưỡng. Nếu trẻ ăn nhiều mà không tăng cân, mắc tình trạng suy dinh dưỡng, có thể là do trẻ thiếu enzyme tiêu hóa.

Vấn đề về ống tiêu hóa của trẻ

Khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng của trẻ sẽ giảm nếu bé mắc các bệnh về đường ruột như viêm ruột, viêm loét dạ dày hoặc hội chứng kích thích ruột. Ngoài ra, những bệnh lý này cũng khiến trẻ mất hứng thú với việc ăn uống, gây ra tình trạng thiếu hụt chất dinh dưỡng.

Sử dụng thuốc không đúng cách

Nếu sử dụng thuốc kháng sinh mà không theo đúng hướng dẫn có thể loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn có ích trong cơ thể của bé, gây mất cân bằng trong hệ vi sinh. Vì vậy, khi con phải sử dụng thuốc kháng sinh do viêm nhiễm, cha mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ. Hơn nữa, khi sử dụng thuốc kháng sinh, nên kèm theo việc dùng men tiêu hóa để duy trì cân bằng hệ vi sinh.

Trẻ sử dụng thuốc kháng sinh không đúng cách có thể gặp vấn đề về suy dinh dưỡng

Trẻ bị thiếu chất dinh dưỡng trong các giai đoạn phát triển

• Giai đoạn thai kỳ: Nếu trong quá trình mang thai, mẹ không tiêu thụ đủ chất dinh dưỡng, có thể dẫn đến suy dinh dưỡng ngay từ trong bụng mẹ. Điều này có thể gây ra việc trẻ sinh non, ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ. Vì vậy, việc khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ cần được tiến hành ngay từ khi mang thai.

• Giai đoạn cho con bú: Nếu mẹ gặp vấn đề về sữa, phải chuyển sang sử dụng sữa công thức hoàn toàn, nếu không đúng cách có thể khiến trẻ mắc suy dinh dưỡng. Ngoài ra, điều này cũng có thể làm giảm sức đề kháng, làm chậm phát triển của trẻ so với các trẻ cùng lứa tuổi.

• Giai đoạn ăn dặm: Mẹ cho trẻ ăn dặm quá sớm hoặc quá muộn có thể làm chậm sự phát triển của trẻ do thiếu máu, thiếu sắt, và thiếu năng lượng.

• Khi trẻ lớn lên: Nếu mẹ chỉ cho trẻ ăn theo sở thích của trẻ trong một thời gian dài, điều này có thể làm cho trẻ thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết.

3. Hậu quả của suy dinh dưỡng đối với trẻ nhỏ

Suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ gây ra nhiều hậu quả đáng lo ngại, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, cơ thể, và trí tuệ của trẻ.

• Hệ miễn dịch suy yếu: Thiếu chất dinh dưỡng sẽ làm cho hệ miễn dịch suy yếu, tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng. Đây cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong ở trẻ nhỏ.

• Phát triển chậm về thể chất và trí tuệ: Trẻ bị suy dinh dưỡng và gặp vấn đề về đường tiêu hóa sẽ khiến cho việc hấp thụ chất dinh dưỡng kém, làm chậm quá trình phát triển.

• Vấn đề về sức khỏe: Thiếu chất dinh dưỡng có thể gây ra một số vấn đề như suy giảm thị lực, còi xương, trí nhớ kém, thiếu kỹ năng, và vết thương lâu lành,…

Suy dinh dưỡng có thể gây ra việc trẻ phát triển chậm cả về thể chất lẫn trí tuệ

4. Cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ

Tình trạng suy dinh dưỡng có thể để lại nhiều hậu quả cho trẻ. Vì vậy, bố mẹ cần chú ý để đảm bảo sức khỏe cho con ngay từ khi còn trong bụng mẹ. Để cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ, mẹ có thể thực hiện những biện pháp sau đây.

Thực đơn phù hợp cho trẻ suy dinh dưỡng

Để đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ, mỗi ngày mẹ cần cung cấp đầy đủ những nhóm chất sau:

• Chất bột đường: có nhiều trong trái cây, rau củ, các loại ngũ cốc, cơm.

• Protein: có trong thịt, cá, trứng, sữa,…

• Chất béo: có trong thịt gia cầm, bơ đậu phộng, dầu thực vật và các loại hạt.

• Vitamin và khoáng chất: chủ yếu có nhiều trong rau, củ, quả.

Ngoài ra, trẻ từ 2 - 7 tuổi cần uống 2 cốc sữa mỗi ngày để bổ sung thêm vitamin, lợi khuẩn hỗ trợ tiêu hóa và tăng trưởng chiều cao.

Cần cung cấp đủ những nhóm chất cần thiết cho trẻ mỗi ngày

Phương pháp ăn uống cho trẻ suy dinh dưỡng

Để khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ, mẹ cần tăng cường khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh. Một số điều quan trọng cần lưu ý như sau:

• Tăng cường dầu mỡ như dầu cá hồi, dầu thực vật vì chất béo mang lại năng lượng cho trẻ và giúp hấp thụ các vitamin tan trong dầu như vitamin A, vitamin K, vitamin E,…

• Bổ sung dinh dưỡng ở mức cao bằng cách thêm bữa ăn phụ bao gồm trái cây, sữa chua, sữa,… để trẻ không cảm thấy chán ăn. Tuy nhiên, không nên ép trẻ ăn khi bé đã chán.

• Đảm bảo cung cấp đủ 4 nhóm chất cần thiết trong bữa ăn hàng ngày, không chỉ hầm lấy nước mà cũng cho trẻ ăn cả phần thực phẩm.

• Tạo môi trường thoải mái cho trẻ khi ăn, bằng cách trò chuyện, nô đùa, khích lệ để trẻ hứng thú với việc ăn.

• Bổ sung sữa và các sản phẩm từ sữa vào thực đơn hàng ngày để khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ.

• Khuyến khích trẻ tập thể dục, bơi lội hàng ngày để tăng cường quá trình trao đổi chất.

• Bố mẹ cũng nên đưa trẻ đi khám bác sĩ dinh dưỡng để xác định tình trạng suy dinh dưỡng và có phương pháp xử trí phù hợp.

Khuyến khích trẻ tập thể dục mỗi ngày để tăng cường trao đổi chất

Mẹ có thể khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ thông qua chế độ ăn uống và việc tập luyện hàng ngày. Đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện về cả thể chất và tinh thần. Tuy nhiên, mẹ nên điều chỉnh lượng dưỡng chất theo tình trạng sức khỏe của trẻ để tránh tình trạng béo phì hoặc dư thừa chất dinh dưỡng.