Tuyên bố thế giới về quyền sống, bảo vệ và phát triển của trẻ em là một phần trong Tuyên bố được ban hành tại Hội nghị cấp cao thế giới về trẻ em tại Liên hợp quốc vào ngày 30-9-1990.
Văn bản này bao gồm 17 điều:
- Điều 1 và 2 đều là phần mở đầu.
- Có 5 điều liên quan đến sự thách thức.
- 2 điều (8 - 9) đề cập đến cơ hội
- Các điều còn lại (10 - 17) tập trung vào nhiệm vụ.
Cấu trúc văn bản rất chặt chẽ và hợp lý. Phần mở đầu tập trung vào đối tượng và mục đích của tuyên bố. Sự thách thức phản ánh thực trạng, cảnh báo về tình trạng sống còn, đau khổ... của trẻ em trên toàn cầu. Hai điều về cơ hội là minh chứng cho tình hình xã hội và lịch sử thuận lợi. Phần nhiệm vụ là trọng tâm của tuyên bố, với tinh thần pháp lý, tinh thần cộng đồng và tinh thần nhân đạo lan tỏa khắp văn bản.
1. Mở đầu của tuyên bố là lời kêu gọi 'cấp bách' đến 'toàn bộ loài người' với mục tiêu 'đảm bảo một tương lai tươi sáng hơn cho tất cả trẻ em ' (điều 1). Điều 2 cụ thể hóa đối tượng, lý do và trạng thái của đối tượng mà tuyên bố hướng tới. Đó là tất cả trẻ em trên thế giới, một nhóm người 'vô tội, dễ bị tổn thương và cần được bảo vệ'. Trẻ em cần được bảo đảm 'được sống trong niềm vui, hòa bình, hạnh phúc, được tham gia vào trò chơi, giáo dục và phát triển”. Hòa bình, sự hài lòng và niềm vui là điều kiện sống, là những yêu cầu cơ bản của trẻ em. Tinh thần cộng đồng (toàn cầu) và tinh thần nhân đạo được thể hiện một cách rõ ràng và sâu sắc.
Năm điều tiếp theo tập trung vào sự thách thức, phản ánh thực trạng, điều kiện sống của trẻ em trên toàn thế giới. Rất nhiều trẻ em phải trải qua bao nhiêu 'nỗi đau', trở thành 'nạn nhân' của chiến tranh và bạo lực, của phân biệt chủng tộc, của các chế độ áp đặt, xâm lược và chiếm đóng từ nước ngoài. Có trẻ em phải đối mặt với tình trạng tị nạn, khuyết tật... và phải chịu 'đối xử tàn nhẫn và lợi dụng' (điều 4).
Hàng triệu trẻ em ở các nước đang phát triển, đang trải qua nghèo đói, vô gia cư, dịch bệnh, mù chữ, môi trường ô nhiễm. Nguyên nhân chính là do ' tác động mạnh mẽ của nợ nước ngoài', hoặc tình hình kinh tế 'không thể tăng trưởng”.
Điều 6 nêu lên những số liệu đáng lo ngại: mỗi ngày trên thế giới có 40.000 trẻ em mất đi vì suy dinh dưỡng, bệnh tật, HIV/AIDS, hoặc vì điều kiện sống: thiếu nước sạch, hệ thống vệ sinh kém, và tác động của vấn đề ma túy (điều 6).
Văn bản không chỉ mô tả thực trạng của trẻ em trên toàn cầu, mà còn phân tích nguyên nhân. Tuy nhiên, không nhắc đến bất kỳ quốc gia cụ thể nào. Điều này thể hiện tính pháp lí của văn bản, với một cách diễn đạt sâu sắc và tế nhị.
2. Phần Cơ hội chỉ gồm 2 điều. Sự liên kết giữa các quốc gia và 'công ước về quyền của trẻ em' đã mở ra những cơ hội mới để tôn trọng quyền và lợi ích của trẻ em trên toàn thế giới, (điều 8).
Tình hình chính trị thế giới được 'cải thiện' (cuộc chiến tranh lạnh kết thúc), sự hợp tác và đoàn kết quốc tế (phục hồi và phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường...), giải quân bị, tăng cường phúc lợi cho trẻ em (điều 9).
Những cơ hội này đã được khai thác trong vòng 15 năm qua, góp phần vào việc bảo vệ, chăm sóc và phát triển cho trẻ em trên nhiều khu vực, nhiều quốc gia đạt được nhiều thành tựu quan trọng.
3. Phần Nhiệm vụ bao gồm 8 điều (từ điều 10 đến 17)
- Tăng cường sức khỏe và dinh dưỡng cho trẻ em; cứu sống trẻ em, giảm tỉ lệ tử vong của trẻ sơ sinh (điều 10).
- Chăm sóc đặc biệt hơn cho trẻ em khuyết tật và ở hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. (Ví dụ: hàng chục nghìn trẻ em ở Việt Nam bị nhiễm chất độc màu da cam trong thời kỳ chiến tranh,..) (điều 11).
- Nâng cao vai trò của phụ nữ, đảm bảo sự bình đẳng giữa nam và nữ vì lợi ích của trẻ em trên toàn cầu; các cô gái cần được đối xử công bằng (điều 12).
- Đảm bảo rằng mọi trẻ em đều được tiếp cận giáo dục cơ bản đầy đủ (điều 13).
- Bảo đảm an toàn cho phụ nữ khi mang thai và sinh con, lập kế hoạch cho gia đình để trẻ em có cơ hội lớn lên và phát triển (điều 14).
- Tạo ra một môi trường sống cho trẻ em, một xã hội tự do để trẻ em có nơi an toàn, được khuyến khích tham gia vào các hoạt động văn hóa xã hội (điều 15).
- Phục hồi sự tăng trưởng và phát triển kinh tế ở tất cả các quốc gia; tìm ra giải pháp 'nhanh chóng, toàn diện và bền vững' cho vấn đề nợ nước ngoài (điều 16).
- Điều 17 nhấn mạnh rằng để thực hiện các nhiệm vụ đã đề ra, cần có 'sự nỗ lực liên tục', 'sự phối hợp trong hành động' của mỗi quốc gia cũng như trong hợp tác quốc tế.
Đọc văn bản Tuyên bố thế giới về quyền sống, bảo vệ và phát triển của trẻ em, chúng ta mới thấu hiểu sâu xa ý nghĩa của việc nuôi dưỡng, giáo dục, chăm sóc trẻ em, một sứ mệnh vô cùng quan trọng đối với mỗi dân tộc, mỗi quốc gia và toàn nhân loại. 'Trẻ em là tương lai của đất nước', 'Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai', những khẩu hiệu đó trở nên gần gũi với mọi người.
Dưới sự quan tâm của xã hội, mỗi đứa trẻ ở mọi nơi trên đất nước ta đều phải nỗ lực trở thành công dân tốt, người có ích.
Nguồn: Mytour