Buzz
Sự cố phần cứng hoặc phần mềm, mất dữ liệu, bị tấn công ransomware hoặc đơn giản là vô tình xóa nhầm có thể khiến bạn mất một lượng lớn dữ liệu. Sao lưu không chỉ là một biện pháp bảo vệ quan trọng khi xảy ra sự cố, mà còn là một phần không thể thiếu trong quá trình sử dụng NAS, bất kể là cá nhân, gia đình hay các tổ chức, doanh nghiệp.Trong bài viết này, tôi sẽ chia sẻ những công cụ để sao lưu và bảo vệ dữ liệu trên NAS một cách an toàn và hiệu quả cho người dùng cá nhân và gia đình. Các bạn không sử dụng NAS cũng có thể tham khảo để bảo vệ dữ liệu trên máy tính, điện thoại của mình, vì NAS thực ra cũng không khác một chiếc máy tính cho lắm.
Chỉ có một chiến lược sao lưu tốt mới có thể giúp bạn phục hồi dữ liệu khi cần thiết. Một chiến lược đơn giản và phù hợp với cá nhân và gia đình là quy tắc sao lưu 3-2-1:
Bài viết này là phần của chuỗi bài viết Toàn bộ về NAS cho cá nhân và gia đình, các bạn có thể tham khảo thêm nhiều nội dung khác về NAS. Tôi sử dụng NAS của Synology nên cũng sẽ đề cập đến Synology, các thương hiệu khác thường có những công cụ tương tự.
Giới thiệu các phương pháp sao lưu
Trong phần này, tôi sẽ giới thiệu những công cụ cơ bản để bạn hiểu được chức năng và nhiệm vụ của từng công cụ. Ở phần tiếp theo, tôi sẽ chia sẻ cách sử dụng những công cụ đó với NAS 1-bay, 2-bay và 4-bay sao cho hiệu quả và tiếp cận với nguyên tắc 3-2-1.Cấu hình RAID
Khi nhắc đến RAID, thường chúng ta nghĩ ngay đến các chế độ RAID mirror như RAID1, RAID5 hoặc các định dạng tương đương để sao lưu dữ liệu trên nhiều ổ cứng, đảm bảo tính dự phòng khi có sự cố vật lý xảy ra. Tuy nhiên, RAID không chỉ là một biện pháp sao lưu, mà còn tăng khả năng chịu lỗi thông qua việc tạo ra dữ liệu dự phòng để bảo vệ dữ liệu khỏi các sự cố. Vì vậy, RAID không thể hiện một bản backup - RAID không phải là một bản backup. Tuy vậy, việc sử dụng RAID vẫn rất quan trọng và hữu ích trong nhiều trường hợp khác nhau.
Nhu cầu chính của việc sử dụng RAID là để đáp ứng các tác vụ cần đọc/ghi dữ liệu liên tục 24/7 như chạy máy chủ, hosting website, hoặc ghi video từ camera an ninh 24/7. Tuy nhiên, nếu chỉ cần lưu trữ dữ liệu cơ bản mà không cần truy cập 24/7, có thể bạn không cần phải sử dụng RAID. Bạn có thể xem xét kỹ hơn về vấn đề này, tôi đã phân tích về những trường hợp cần và không cần sử dụng RAID.
Thùng rác
Khác với máy tính cá nhân, tính năng này không được kích hoạt mặc định trên NAS. Chúng ta cần phải kích hoạt thùng rác thủ công. Đây là công cụ cơ bản để giải quyết tình trạng 'lỡ tay xoá nhầm'.
Sao chụp Ảnh
Công cụ tiếp theo là Sao chụp Ảnh. Đây là một tính năng của Synology hoạt động trên hệ thống tập tin Btrfs. Chức năng của Sao chụp Ảnh, đúng như tên gọi, là chụp nhanh toàn bộ dữ liệu gần như tức thì để tạo ra một bản sao toàn bộ trạng thái dữ liệu tại thời điểm đó và lưu trữ nó trong cùng một ổ đĩa.
Vì nằm trên cùng một ổ đĩa, nên Snapshot có thể sao lưu dữ liệu gần như tức thì, và việc khôi phục dữ liệu từ bản Snapshot cũng diễn ra nhanh chóng và không mất nhiều thời gian. Snapshot sẽ rất hữu ích trong trường hợp hệ thống bị tấn công ransomware.
Ngoài ra, chúng ta cũng có thể thiết lập chế độ “Khoá” hoặc “Miễn nhiễm” cho bản Snapshot, tránh trường hợp kẻ xâm nhập có thể xóa các bản Snapshot. Khi sử dụng chế độ Immutable Snapshot, ngay cả Admin của NAS cũng không thể xóa bản Snapshot trừ khi hết thời gian bảo vệ. Đồng thời, ổ đĩa có bản Snapshot cũng không thể bị xóa.
Các bạn có thể tìm hiểu thêm về Snapshot Replication tại đây và Immutable Snapshot tại đây.
Ngoài ra, còn một công cụ nữa trong phần mềm, đó là Replication. Đây là công cụ để sao chép dữ liệu đến một vị trí khác, có thể là ổ cứng cục bộ trên NAS hoặc ổ cứng từ xa. Việc sao chép này giữ nguyên cấu trúc thư mục và cho phép truy cập vào dữ liệu từ thư mục sao chép.
Hyper Backup
Đúng như tên gọi, Hyper Backup là một phần mềm sao lưu mạnh mẽ trên NAS Synology. Không chỉ sao lưu dữ liệu và phần mềm, Hyper Backup còn có thể sao lưu đến nhiều vị trí khác nhau như ổ cứng cục bộ trên NAS, ổ cứng di động, đám mây, hoặc một NAS hoặc máy chủ khác...
Giống với Snapshot, Hyper Backup cũng có thể được cài đặt để tự động sao lưu với tần suất mong muốn, có nhiều phiên bản và có thể cài đặt để tự động xoá bớt những bản sao lưu cũ và không còn cần thiết.
Tuy nhiên, khác với Snapshot, Hyper Backup sẽ lưu trữ dữ liệu dưới dạng tệp riêng biệt và cũng nén dữ liệu, giúp giảm dung lượng của tệp sao lưu, lưu trữ nhiều phiên bản mà không tăng thêm dung lượng lưu trữ nhiều. Ví dụ, với 2.2TB dữ liệu, dung lượng của 25 phiên bản sao lưu trước chỉ chiếm 1.85TB.
Bên cạnh đó, khi sử dụng Hyper Backup, chúng ta có thể mã hóa bản sao lưu để tăng cường bảo mật. Điều này giúp giảm rủi ro nếu tài khoản cloud của chúng ta bị xâm nhập, vì bản sao lưu đã được mã hóa.
Các bạn có thể tìm hiểu thêm về Hyper Backup tại đây.
Đồng bộ Cloud
Dù không phải là một phương án sao lưu đầy đủ, Cloud Sync cũng có thể được sử dụng như một cách để dự phòng dữ liệu của bạn. Phần mềm này sẽ giúp đồng bộ dữ liệu giữa NAS và các dịch vụ Cloud phổ biến.
Tuy nhiên, tôi không xem Sync là một phương án sao lưu vì hai lý do:
- Sync sẽ tạo bản sao của Tệp gốc (vì vậy không có sự thay đổi định dạng, nén hoặc mã hóa)
- Và đồng bộ hai tệp đó theo thời gian thực (nên nếu xoá nhầm hoặc bị ransomware, cả tệp gốc và tệp sao lưu đều sẽ bị ảnh hưởng gần như ngay lập tức)
Một điểm mạnh của Cloud Sync là bạn có thể đồng bộ dữ liệu lên nhiều đám mây, hoặc nhiều tài khoản của một đám mây. Ví dụ, nếu bạn có 2-3 tài khoản Google, bạn cũng có thể đồng bộ cùng một lúc với NAS, bạn có thể tìm hiểu thêm về Cloud Sync tại đây.
Sử dụng các giải pháp theo quy tắc 3-2-1 một cách hợp tác
Phần này tôi sẽ chia sẻ một số cách kết hợp các giải pháp đã được giới thiệu trước đó để tạo ra một mô hình Backup 3-2-1 trên NAS cho cá nhân và gia đình.
3 bản sao lưu trên 2 phương tiện là một khái niệm rõ ràng, nhưng tôi sẽ giải thích thêm về việc sao lưu off-site, một loại sao lưu được lưu giữ ở một vị trí khác với dữ liệu gốc.
- Ví dụ, sau khi sao lưu dữ liệu lên ổ cứng rời, bạn có thể rút nó ra khỏi NAS và để ở một nơi khác, điều này có thể coi là off-site. Tuy nhiên, việc này chỉ ngăn chặn sự lây lan vật lý của mã độc hoặc phần mềm, không ngăn chặn được các thảm hoạ vật lý tự nhiên như lũ lụt hoặc động đất có thể xảy ra trong cùng khu vực, chẳng hạn như khi nhà bạn bị đột nhập.
- Hoặc bạn có thể gửi ổ cứng rời đến nhà người thân ở cùng thành phố, vẫn là off-site nhưng an toàn hơn theo khoảng cách địa lý, ví dụ nhà bạn bị mất trộm nhưng nhà người thân vẫn an toàn. Tuy nhiên, vẫn có nguy cơ mất mát toàn bộ nếu có thảm hoạ tự nhiên như lũ lụt, khi cả hai nơi đều có thể bị ngập nước.
- Hoặc bạn có thể gửi ổ cứng sang nước ngoài. Khoảng cách địa lý lớn hơn có thể giảm rủi ro. Tuy nhiên, để ảnh hưởng đến cả hai địa điểm có thể cần những thảm hoạ lớn hơn như thiên thạch hoặc cơn bão cực lớn.
- Tương tự với việc sử dụng Cloud như một phương án off-site, mức độ an toàn của cloud phụ thuộc vào vị trí của máy chủ cloud, việc sử dụng server trong cùng một thành phố sẽ khác biệt so với sử dụng server ở một quốc gia khác. Cũng có nhiều yếu tố khác như chính sách của công ty cloud, thuật toán lưu trữ và sao lưu, bảo mật và độ ổn định của server…
Vì thế, độ an toàn của sao lưu off-site cũng phụ thuộc vào việc bạn đặt site remote ở đâu.
Ngoài việc có các bản sao lưu an toàn, như là một giải pháp sau khi rủi ro đã xảy ra, bạn cũng nên tham khảo bài viết này để đề phòng trước những rủi ro đó.
NAS 1-bay
Đối với NAS 1-bay, thường tôi không khuyến nghị sử dụng nó như là NAS chính, mà có thể sử dụng nó như là NAS phụ, dành riêng để sao lưu từ xa cho NAS chính. Bởi vì thường NAS 1-bay cũng ít mẫu và thường bị cắt giảm tính năng, ví dụ như gần đây Synology chỉ có DS120j hoặc DS124, trong khi DS120j không có tính năng Snapshot.
Tuy nhiên, nếu bạn đang sử dụng NAS 1-bay, bạn có thể thiết lập như sau:
- Kích hoạt thùng rác
- Bật tính năng Snapshot (đối với DS124)
- Sử dụng Hyper Backup để sao lưu ra ổ cứng bên ngoài
- Sử dụng Hyper Backup để sao lưu ra một NAS từ xa, hoặc sử dụng Hyper Backup/Cloud Sync để đồng bộ với Đám mây
Với việc này, bạn sẽ đạt được cơ chế 3-2-1 như sau:
- 3 bản sao lưu: Dữ liệu chính trên NAS + Bản sao lưu trên ổ cứng bên ngoài + Bản sao lưu trên NAS từ xa hoặc Đám mây
- 2 phương tiện lưu trữ: NAS chính + Ổ cứng bên ngoài (+ NAS từ xa hoặc Đám mây)
- 1 off-site: Ổ cứng bên ngoài (hoặc Đám mây)
Trong mô hình NAS 1-bay, không thể chạy RAID, nên khi ổ cứng hỏng, NAS sẽ ngừng hoạt động cho đến khi thay ổ cứng và khôi phục dữ liệu.
NAS 2-bay
Với NAS 2-bay, bạn có thể sử dụng nó làm NAS chính. Có 2 cách thiết lập phù hợp với 2 nhu cầu khác nhau.
Nhu cầu 1: chỉ cần lưu trữ dữ liệu, đồng bộ ảnh, đôi khi xem phim, nghe nhạc
Đối với nhu cầu này, bạn nên thiết lập như sau:
- Không sử dụng RAID, cài đặt 2 ổ cứng riêng biệt, một ổ làm ổ chính, và một ổ dùng cho việc Backup
- Bật thùng rác cho ổ chính
- Bật Snapshot cho ổ chính
- Bật Hyper Backup để sao lưu từ ổ chính sang ổ Backup
- Sử dụng Hyper Backup để sao lưu lên một NAS từ xa, hoặc sử dụng Hyper Backup/Cloud Sync để đồng bộ với Đám mây
Ưu và nhược điểm của cách thiết lập này đã được nêu rõ trong bài viết, bạn có thể tham khảo thêm.
Như vậy bạn sẽ đạt được cơ chế 3-2-1 như sau:
- 3 bản sao lưu: Dữ liệu chính trên NAS + Bản backup trên ổ cứng phụ + Bản backup trên NAS remote hoặc Cloud
- 2 phương tiện lưu trữ: NAS chính + NAS Remote hoặc Cloud
- 1 off-site: NAS Remote hoặc Cloud
Nhu cầu 2: sử dụng các ứng dụng cần hoạt động liên tục như Web Server, Camera an ninh
Với nhu cầu này, bạn nên thiết lập như sau:
- Sử dụng RAID1 hoặc các định dạng RAID tương đương (đồng nghĩa với việc 2 ổ cứng mirror nhau tạo thành một Storage Pool)
- Bật tính năng thùng rác
- Bật tính năng Snapshot
- Sử dụng Hyper Backup để sao lưu ra ổ cứng ngoài
- Sử dụng Hyper Backup để sao lưu ra một NAS từ xa, hoặc Hyper Backup/Cloud Sync để đồng bộ với Đám mây
Điều này sẽ giúp bạn thiết lập cơ chế 3-2-1 như sau:
- 3 bản sao lưu: Dữ liệu chính trên NAS + Bản backup trên ổ cứng ngoài + Bản backup trên NAS từ xa hoặc Đám mây
- 2 phương tiện lưu trữ: NAS chính + Ổ cứng ngoài (+ NAS từ xa hoặc Đám mây)
- 1 off-site: Ổ cứng ngoài (hoặc Đám mây)
- Dự phòng phần cứng bằng RAID
Phương án này sẽ đem lại một lớp dự phòng phần cứng thông qua việc sử dụng RAID, đảm bảo hoạt động liên tục cho các nhiệm vụ 24/7. Đồng thời, để thực hiện cơ chế 3-2-1, bên cạnh NAS chính, chúng ta cũng cần thêm ổ cứng ngoài và NAS từ xa hoặc Đám mây.
NAS 4-khe
Với NAS 4-khe, chúng ta có thêm không gian để cấu hình, dưới đây là một gợi ý cho cấu hình:
- 2 ổ chính chạy RAID1 (hoặc 3 ổ cứng chạy RAID5), hoặc các định dạng RAID tương đương. Hai ổ này có thể sử dụng cho các dịch vụ hoạt động 24/7
- 1 ổ phụ chạy Basic, lưu trữ dữ liệu lạnh, ít khi được sử dụng.
- 1 ổ dành riêng để sao lưu dữ liệu của 3 ổ trên bằng Hyper Backup
- Bật thùng rác
- Bật Snapshot cho ổ chính và ổ phụ
- Sử dụng Hyper Backup để sao lưu đến NAS từ xa, hoặc sử dụng Hyper Backup/Cloud Sync để đồng bộ với Đám mây
Như vậy, bạn sẽ đảm bảo cơ chế 3-2-1 như sau:
- 3 bản sao lưu: Dữ liệu chính trên NAS + Bản backup trên ổ cứng sao lưu + Bản backup trên NAS từ xa hoặc Đám mây
- 2 phương tiện lưu trữ: NAS chính + NAS Từ xa hoặc Đám mây
- 1 off-site: NAS Từ xa hoặc Đám mây
- Dự phòng phần cứng bằng RAID
Nếu bạn có các giải pháp sao lưu dữ liệu an toàn hoặc đạt được nguyên tắc 3-2-1 với chi phí ít hơn, hãy chia sẻ với chúng tôi và cộng đồng ở phần bình luận dưới đây.
Bài viết kết thúc tại đây, chúc bạn luôn bảo vệ dữ liệu an toàn khi sử dụng NAS.
Xin cảm ơn bạn đã đọc bài viết của Ngon Bổ Xẻ, bạn cũng có thể ghé thăm Trang web, Facebook, Telegram, YouTube và Nhóm chia sẻ các ưu đãi.
