Buzz
Như nhà nghiên cứu Việt Thanh Nguyễn đã viết trong cuốn Nothing ever dies, chiến tranh xảy ra hai lần: trên chiến trường và trong ký ức. “Chiến tranh không có khuôn mặt phụ nữ” là tuyển tập các câu chuyện về những trải nghiệm đau thương của phụ nữ trong chiến tranh thế giới thứ hai, nơi hồi ức của họ vẫn là bãi chiến trường đẫm máu.
Cuốn sách mở ra quyền cho phụ nữ kể chuyện, đem đến những câu chuyện sống động và chi tiết về cuộc sống trong chiến tranh. Từ tâm sự của cô bé lớn lên trong thời chiến, câu chuyện tình yêu lãng mạn nhưng đầy bi thương của các thiếu nữ, đến những lời kể đẫm nước mắt của những bà mẹ. Cuốn sách không chỉ tố cáo tội ác chiến tranh mà còn khẳng định quyền lên tiếng của phụ nữ, phá vỡ định kiến rằng chiến tranh là của nam giới.
Cuốn sách là một tập hợp các mảnh ghép, những “montage” về mặt tự sự, thông qua các buổi phỏng vấn với các nữ cựu chiến binh, dưới hình thức độc thoại, kể lại toàn bộ trải nghiệm của họ. Cuốn sách đóng góp quý giá vào dòng văn học hậu chấn thương, không chỉ tập trung vào những ám ảnh của chiến tranh mà còn vào quá trình tái hòa nhập và di chứng trong thời bình.
Chiến tranh không có khuôn mặt phụ nữ nằm giữa báo chí và văn chương, được gọi là “báo chí văn chương.” Bằng những nghiên cứu sâu và phỏng vấn kỹ càng, người viết cung cấp cái nhìn chính xác dựa trên sự thật, tập trung vào những con người và tình huống cụ thể. Cuốn sách này của Svetlana Alexievich là một minh họa điển hình cho lối viết văn chương pha trộn với báo chí, thể hiện rõ sự thật qua các số phận riêng tư.
Chiến tranh không có khuôn mặt phụ nữ là cuộc đấu tranh giữa hai thế lực mạnh mẽ, cạnh tranh quyết liệt nhưng không loại trừ nhau. Do sự tập hợp và đan xen, những gương mặt phụ nữ trong cái khung bao gồm nhiều câu chuyện về tình yêu, tang thương, chiến tranh, hy sinh và đau khổ, đã dần bị nhòa đi. Chúng kéo nhau lại và tạo thành một mảng lớn như mảng tường ghi tên các liệt sỹ và người được tưởng niệm, nhưng chúng dần tự xóa bản sắc và tên tuổi. Các cô gái dần trở thành một tập hợp không có khuôn mặt. Hiệu ứng này phản ánh rõ ràng sự tàn bạo và vô nghĩa của chiến tranh, khi mọi tên tuổi và con người đều trở thành vô danh.
Cuốn sách cũng giống như một đài tưởng niệm bằng ngôn ngữ, luôn ghi nhớ từng câu chuyện và từng lời kể chân thực và riêng tư về những cuộc đời bị thay đổi, khốc liệt và vĩnh viễn bởi chiến tranh. Đó là những gương mặt con người và những khuôn mặt làm nên lịch sử, như lời trong truyện, “Cuộc sống con người trở thành lịch sử và lịch sử được cắt ra thành hàng nghìn cuộc đời con người. Người ta bắn và người ta chết, người ta có lòng tin và người ta vỡ mộng; và đồng thời, người ta muốn tô lông mày, ít ra cũng mặc áo cánh phụ nữ mỏng khi đi ngủ.”
Mytour
Theo Bên phía nhà Z
