Chiều cao của con người là khoảng cách từ lòng bàn chân đến đỉnh đầu của cơ thể khi đứng thẳng. Đo chiều cao bằng thước đứng (stadiometer) thường được thực hiện bằng centimet hoặc feet và inch. Chiều cao trung bình của con người dao động từ 40 cm đến 272 cm. Nam giới thường cao hơn phụ nữ, với sự khác biệt trung bình khoảng 14 cm.
Theo nghiên cứu mới nhất từ Disabled-world (ngày 30/09/2018), chiều cao trung bình của nam giới toàn cầu là 171 cm (69.7 inches), trong khi của nữ giới là 160.3 cm (64.3 inches).
Trong một nhóm dân số có cùng các yếu tố môi trường và di truyền, chiều cao trung bình thường là đặc điểm của nhóm đó. Sự khác biệt lớn về chiều cao (thường khoảng 20% dân số) trong một nhóm dân số thường là do các yếu tố di truyền và môi trường.
Ở những khu vực nghèo hoặc có chiến tranh, những yếu tố môi trường như suy dinh dưỡng từ thuở nhỏ hoặc trong tuổi vị thành niên có thể dẫn đến tăng trưởng chậm và/hoặc sự suy giảm chiều cao của người lớn, thậm chí là thiếu điều kiện y tế cần thiết.
Yếu tố quyết định chiều cao của con người
- Yếu tố di truyền (chiếm ~24%)
- Giấc ngủ, môi trường, dinh dưỡng và vận động (chiếm ~23%)
- Các yếu tố khác (chiếm ~53%)
Hà Lan hiện là quốc gia có chiều cao trung bình của nam giới cao nhất thế giới (185 cm), trong khi Latvia là quốc gia có chiều cao trung bình của nữ giới cao nhất (170 cm).
Ngược lại, Đông Timor là quốc gia có chiều cao trung bình thấp nhất thế giới (155.47 cm).
Sự phát triển chiều cao
Quá trình tăng trưởng chiều cao được điều chỉnh bởi nhiều yếu tố khác nhau, chủ yếu là do somatotropin (HGH) và Insulin-like Growth Factor-1 (IGF-1) được sản sinh bởi gan. Hai hormone này ảnh hưởng đến hầu hết các mô của cơ thể, có vai trò quan trọng trong tăng trưởng chiều cao, đặc biệt là trong tuổi vị thành niên và khi ngủ.
Phần lớn sự tăng trưởng chiều cao xảy ra khi sụn ở đầu xương dài chuyển thành xương cứng. Chiều dài của chân chiếm phần lớn chiều cao của người lớn. Sự phát triển này chủ yếu diễn ra sau khi tăng trưởng nhanh của các xương dài dừng lại hoặc chậm lại.
Thường thì, nam giới ngừng phát triển chiều cao từ 18 - 25 tuổi, trong khi đối với nữ giới là từ 15 - 22 tuổi. Tuy nhiên, việc chiều cao vẫn có thể phát triển tiếp tục phụ thuộc vào quá trình cốt hóa của xương.
Để tăng trưởng chiều cao, ngoài yếu tố di truyền, dinh dưỡng, vận động và giấc ngủ đóng vai trò quan trọng, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì.