Buzz
Chim cánh cụt Chinstrap, hay còn được biết đến là chim cánh cụt quai mũ, là một loài chim trong họ Spheniscidae.
Nếu nhìn tổng quan, bạn sẽ hiểu tại sao loài chim cánh cụt Chinstrap, hay còn được gọi là chim cánh cụt quai mũ (Pygoscelis antarcticus), có cái tên chung như vậy. Những kẻ ồn ào này có thể là loài chim cánh cụt sống đông đúc nhất, với dân số toàn cầu gần 16 triệu con, chủ yếu được tìm thấy ở Bán đảo Nam Cực và các đảo Nam Đại Tây Dương.
Những con chim này ngủ hàng nghìn lần mỗi ngày, mỗi lần chỉ ngủ vài giây. Nơi sinh sản của chim cánh cụt rất ồn ào và căng thẳng. Các mối đe dọa từ các loài chim săn mồi và chim cánh cụt lân cận hung dữ dường như không bao giờ giảm bớt.
Khi xây tổ, chim cánh cụt quai mũ phải chăm sóc trứng rất cẩn thận và phải cảnh giác với những kẻ săn mồi như skuas, đồng thời phải đề phòng những con chim cánh cụt Chinstrap khác, vì một số con sẽ cố gắng ăn trộm nguyên liệu làm tổ của những con chim cánh cụt khác. Đồng thời, bạn tình của chúng còn lại phải thực hiện một chuyến đi kiếm ăn kéo dài vài ngày, trong thời gian này, nó không chỉ phải đảm bảo bắt đủ thức ăn mà còn phải đảm bảo rằng nó không trở thành thức ăn.
Khi đối tác kiếm ăn trở lại, cặp đôi sẽ đổi vai và tiếp tục cuộc sống lặp đi lặp lại này. Do đó, chúng khó có thể có được một giấc ngủ kéo dài. Vì lý do này, chim cánh cụt Chinstrap đã phát triển một kiểu ngủ rất kỳ quặc, kỳ quặc đến mức không một loài động vật nào khác trên hành tinh có thể thực hiện theo cách tương tự.
Chim cánh cụt xây tổ có giấc ngủ cực kỳ đứt quãng. Chúng ngủ hơn 600 lần mỗi giờ. Mỗi lần ngủ ngắn trung bình chỉ khoảng 4 giây. Đôi khi, chim cánh cụt ngủ với nửa bộ não; nửa còn lại vẫn thức. Nhưng tất cả những giấc ngủ ngắn này cộng lại sẽ là hơn 10.000 giấc ngủ ngắn mỗi ngày, cung cấp hơn 11 giờ ngủ cho mỗi nửa não.
Nhà sinh vật học Lee Won-sang từ Viện Nghiên cứu Địa cực Hàn Quốc đang tiến hành nghiên cứu về cách môi trường sống ảnh hưởng đến hành vi ngủ của chim cánh cụt Chinstrap. Ông đã phát hiện ra rằng hành vi ngủ của chúng khá đặc biệt, chúng thường ngủ gật và thậm chí có thể ngủ gật trong những hoạt động như đi vệ sinh hoặc chờ đợi thức ăn.
Vì vậy, ông đã hợp tác với một nhóm do Paul-Antoine Lirel từ Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Thần kinh ở Đại học Lyon dẫn đầu để lắp đặt máy ghi âm giấc ngủ và GPS trên 14 con chim cánh cụt Chinstrap tại đảo King George. Máy ghi âm giấc ngủ này có thể ghi lại hoạt động tín hiệu điện trong não và cơ cổ để phát hiện giấc ngủ.
Giấc ngủ đầy đủ rất quan trọng để có được bộ não và cơ thể khỏe mạnh. Những giấc ngủ ngắn của chim cánh cụt có thể giúp bộ não của chúng được nghỉ ngơi và phục hồi một phần. Chim cánh cụt thường phải hoạt động để sống sót và nuôi con non. Không rõ liệu kiểu ngủ của chúng có thay đổi sau mùa sinh sản hay không.
Dữ liệu từ nghiên cứu cho thấy khả năng ngủ gật của chim cánh cụt Chinstrap là cực kỳ cao!
Những chú chim cánh cụt này ngủ hàng nghìn, thậm chí hàng chục nghìn lần mỗi ngày, nhưng mỗi lần chỉ trong vài giây. Đôi khi, chim cánh cụt Chinstrap sẽ ngủ bằng nửa bộ não trong khi nửa còn lại vẫn tỉnh táo. Hành động này được gọi là 'giấc ngủ mãn tính một bán cầu', một kỹ thuật phổ biến ở nhiều loài chim và động vật có vú để tránh nguy cơ chết đuối khi ngủ.
Tất cả những giấc ngủ ngắn của chim cánh cụt Chinstrap này cộng lại cung cấp hơn 11 giờ ngủ cho mỗi nửa não mỗi ngày!
Jerome M. Siegel, một nhà khoa học thần kinh tại Đại học California, Los Angeles, cho biết nhiều loài động vật cũng có kiểu ngủ kỳ lạ. Cá voi sát thủ và cá heo mẹ có thể thức suốt một tháng sau khi sinh con mà không gặp bất kỳ ảnh hưởng xấu nào; hải tượng voi phương bắc chỉ ngủ hai giờ mỗi ngày.
Nhóm nghiên cứu cho rằng cách chim cánh cụt Chinstrap ngủ có thể là một phản ứng để cân bằng nhu cầu nghỉ ngơi của bộ não với việc chăm sóc con cái.
Các nhà nghiên cứu về giấc ngủ lưu ý rằng việc tìm hiểu sâu hơn về hành vi ngủ trong thế giới động vật có thể tiết lộ những mẫu số chung về ý nghĩa của hành vi đó ở mức độ cơ bản nhất.
14 con chim cánh cụt được nhóm nghiên cứu theo dõi đều khỏe mạnh và có thể sống sót, chăm sóc con non. Chưa rõ liệu cách chim cánh cụt ngủ có thay đổi sau mùa sinh sản và cách chúng thực hiện điều đó như thế nào. Thời gian quá sớm để giải mã thông tin này.
Lee Won-sang cho biết có vẻ như có sự khác biệt lớn về giấc ngủ giữa các loài. Ông nói rằng, thông qua việc nghiên cứu cách động vật ngủ, các nhà nghiên cứu có thể hiểu được quá trình tiến hóa của giấc ngủ như thế nào để cung cấp cho bộ não sự nghỉ ngơi cần thiết. Điều này cũng có ích cho con người, vì nếu thiếu ngủ lâu dài, sẽ ảnh hưởng đến chức năng nhận thức và có thể gây ra các bệnh thoái hóa thần kinh như bệnh Alzheimer.
Tham khảo: Science; Snexplores; Zhihu
