Dành thời gian với bài tập Luyện từ và câu: Đại từ xưng hô
Chỉ dẫn chi tiết:
Bài 1 (trang 104 sgk Tiếng Việt 5): Trong các từ xưng hô được làm nổi bật dưới đây, từ nào chỉ người nói? Từ nào chỉ người nghe? Từ nào nhắc đến người hoặc vật?
Ngày xưa, cô Hơ Bia rực rỡ nhưng rất lười, lại không biết trân trọng hạt cơm gạo. Một ngày nọ, khi Hơ Bia ăn cơm, cơm đổ ra lung tung. Thấy vậy, hạt cơm nói:
- Chị đẹp là nhờ cơm gạo, tại sao chị coi thường chúng tôi vậy?
Hơ Bia nổi giận:
- Sắc đẹp của ta là do công lao của cha mẹ, chứ không phải nhờ các ngươi đâu.
Nghe điều này, hạt thóc tỏ ra tức giận. Đêm tối, chúng quyết định rời khỏi nơi này và nhập rừng.
Theo CHUYỆN CỔ Ê-ĐÊ
Giải Đáp:
- Từ chỉ người nói: chúng tôi, ta.
- Từ chỉ người nghe: chị, các người.
- Từ nào nhắc đến người hoặc vật mà câu chuyện hướng tới: chúng.
Đề 2 (trang 105 sgk Tiếng Việt 5): Theo suy nghĩ của em, cách mà từng nhân vật gọi đối phương trong đoạn văn thể hiện thái độ của họ như thế nào?
Trả lời:
- Thái độ của nhân vật 'cơm': nhẹ nhàng, phê phán.
- Thái độ của Hơ Bia: tức giận, coi thường, miệt thị.
Đề 3 (trang 105 sgk Tiếng Việt 5): Xác định những từ ngữ mà em sử dụng để tôn trọng đối tượng khi trò chuyện:
Trả lời:
* Khi nói chuyện với cô giáo:
- Em kính báo thầy.
- Em kính báo cô.
* Với cha, mẹ:
- Con kính báo bố.
- Con kính báo mẹ.
* Với anh, chị, em:
- Anh à...
- Chị à...
- Em à...
* Với bạn bè:
- Tớ, mày, cậu, đồng bọn, nhóm mình, tụi tớ...
Đề 1 (trang 106 sgk Tiếng Việt 5): Phân tích các đại từ xưng hô từng ngôi và nhận định về thái độ, tình cảm của nhân vật khi sử dụng từ ngữ đó trong đoạn văn sau:
Trời thu dịu dàng, bên bờ sông, Rùa đang nỗ lực rèn luyện tốc độ, Thỏ thấy vẻ châm chọc và nói:
- Con chậm như rùa mà còn giả vờ tập chạy à?
Rùa đáp lại:
- Anh đừng trêu tôi, anh muốn thử sức với tôi thì chạy xem nào?
Thỏ nâng cao tai tự hào:
- Được, được! Có dám chạy thì chạy với ta đi! Ta đồng ý chấp nhận một nửa quãng đường đấy!
Cuộc Đua Giữa Rùa và Thỏ
Đáp án:
Ngôi thứ nhất: Tớ, mình.
Ngôi thứ hai: Cậu, em.
Thái độ của Thỏ: Tự phụ, độc đáo, coi thường Rùa.
Thái độ của Rùa: Tự tin, lịch lãm trong cách ứng xử.
Đề 2 (trang 106 sgk Tiếng Việt 5): Điền vào chỗ trống các đại từ xưng hô như tôi, nó, mình phù hợp:
Bồ Chao lo sợ chia sẻ với bè:
(1) và Tu Hú vượt qua một dòng sông rộng, bất ngờ Tu Hú kêu lên: 'Nhìn kia, hai cột chống trời'. (2) hướng ánh mắt lên trên. Trước mặt (3) là những ống thép liên kết với nhau nối dài tới bầu trời xanh biếc. (4) như một cây cầu lớn không phải bắc qua sông mà đứng vươn lên cao ngút.
Thấy thế, Bồ Các bất ngờ nói một câu:
(5) đã từng bay qua khu vực hai cột đó, (6) vượt cao hơn tất cả những ống khói, những tháp buồm, cột điện thông thường. Chúng là hai cột điện cao thế mới được xây dựng.
Mọi người tỏ ra hiểu biết, hạnh phúc thở dài nhẹ nhõm. Mọi kẻ đều cười vang vọng, bởi họ thấy Bồ Chao đã hơi quá lo lắng.
Theo Võ Quảng