Chỗ trú ẩn của ẩn sĩ

Chỗ trú ẩn của ẩn sĩ, hay cua ký cư, cua ẩn cư, ốc mượn hồn, ốc bù chằn (tên khoa học: Paguroidea) là một siêu họ giáp xác decapoda có tên khoa học Paguroidea. Hơn 1100 loài trong số đó có bụng không đối xứng và chúng chui vào vỏ ốc rỗng, mang theo vỏ khi di chuyển.

Đặc điểm sinh học

Phân loại khoa học

Cua ẩn sĩ được phân chia thành hai loại dựa trên môi trường sống:

• Sống chủ yếu trên cạn (cua ẩn sĩ đất). Tất cả đều thuộc họ Coenobitidae. Tuy nhiên, chúng vẫn cần tiếp xúc với cả nước ngọt và nước mặn để sống và sinh sản. Chúng có mang và cần độ ẩm cao (một số loài giữ nước trong vỏ) để mang ẩm và hô hấp, nếu mang khô, chúng sẽ ngạt thở. Cách hô hấp này tương tự như hô hấp qua da của các loài lưỡng cư. Một số loài: cua dừa,...
• Sống trong môi trường biển (cua ẩn sĩ biển) và hiếm khi rời khỏi nước. Chúng chiếm số lượng lớn do thuộc các họ khác còn lại.

Thức ăn của chúng

Cua ẩn sĩ là loài ăn tạp:

Chúng ăn: Rau củ, trái cây, thịt cá,...

+ Thức ăn từ thực vật cung cấp cho cua ẩn sĩ nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết như: Rau, cải, củ, quả, trái cây: Salad, rau muống, càng cua, mồng tơi, dưa leo, cà chua, cà rốt, bí ngô, ớt chuông, chuối, đu đủ, xoài. Đặc biệt là cơm dừa.

+ Thức ăn từ động vật cung cấp cho ốc mượn vỏ một lượng protein, sắt, chất béo và các dưỡng chất cần thiết khác như: Thịt heo, thịt bò, thịt gà,...

+ Các loại thủy sản như: Cá, tôm, mực, cua đồng nhỏ, giun, trùng chỉ.

Không nên ăn: Đồ ăn có gia vị, cay, chua, đắng, nhiều dầu mỡ,...

+ Một số loại thức ăn không phù hợp cho cua ẩn sĩ bao gồm: Đồ ăn có gia vị, cay, chua, đắng,... Chúng không thích mùi hương của trái cây họ cam quýt như chanh và cam, cũng như mùi thảo mộc (bạc hà, hương thảo).

Kích cỡ

Cua ẩn sĩ có kích thước và hình dạng đa dạng, từ những loài có mai dài vài mm đến các loài như Coenobita brevimanus và cua dừa (Birgus latro) có thể sống từ 12-70 năm và đạt kích thước bằng một quả dừa. Cua dừa là loài động vật không xương sống trên cạn lớn nhất thế giới.

Giai đoạn phát triển

Con non phát triển qua nhiều giai đoạn, từ ấu trùng giáp xác bên trong trứng. Hầu hết ấu trùng cua ẩn sĩ nở ở giai đoạn thứ ba, gọi là zoea. Trong giai đoạn này, ấu trùng có nhiều gai dài, bụng dài hẹp, và râu có tua lớn. Một vài lần thay lông theo sau là giai đoạn ấu trùng cuối cùng (megalopa hoặc post-larva).

Lột xác

Thời gian cho một lần lột xác tùy thuộc vào loài và kích thước, từ 1 đến 2 tuần.

Trước khi lột xác, cua ẩn sĩ sẽ tích trữ thêm chất béo và nước trong một 'bong bóng' nằm ở bên trái bụng, ngay dưới cặp chân thứ năm. Những dấu hiệu lột xác khác bao gồm: Hay bò lang thang, hoạt động râu ít đi, màu da bên ngoài xỉn, cơ thể chuyển màu xám hoặc tái nhợt, đầu chân hoặc càng có màu trắng.

Nhiều con cua ẩn sĩ khi lột xác sẽ tự cô lập mình khỏi đàn, tìm đến một nơi kín đáo cho đến khi lột xác xong.

Văn hóa

Truyện cổ tích

Nơi bờ biển, xuất hiện loài tôm giấu mình trong vỏ ốc, lớp vỏ rắn chắc như yêu thương, che chở phần mềm yếu để nó thể hiện sự mạnh mẽ, rắn rỏi... Người ta thường gọi nó là 'ốc mượn hồn', nhưng với dân làng, đó là chàng trai và cô gái ngày xưa, giờ đã được ở bên nhau. Chàng trai là lớp vỏ ốc cứng rắn, bảo vệ và làm chỗ dựa cho cô gái thể hiện mình.

• Joe Điên (Câu chuyện Cá Mập)
• Cua Ẩn Sĩ Xanh (Little Einsteins: Bài Hát Tình Yêu của Annie).
• Herman (Nhịp Đập Rừng: Bộ Phim).
• Cua Ẩn Sĩ (Harry và Chiếc Xô Đầy Khủng Long: Cuộc Phiêu Lưu Dưới Nước).
• Cua Ẩn Sĩ (Stanley: Những Nỗi Đau Trưởng Thành).
• Cua Ẩn Sĩ Đỏ (Little Einsteins: Bài Hát Tình Yêu của Annie).

NSƯT Thành Lộc nhập vai ốc mượn hồn trong vở kịch Ngày xửa ngày xưa 14: Sơn Tinh Thủy Tinh.

Kết nối bên ngoài

• Tài liệu về Paguroidea trên Wikimedia Commons
• Thông tin về Paguroidea trên Wikispecies