Chọn Microphone phù hợp để quay video - những điều cơ bản về các thông số mà bạn cần biết.

Loại microphone - loại micro

Động cơ:

• Sử dụng trong biểu diễn âm nhạc, thu âm Radio.
• Âm thanh ấm áp, dễ nghe
• Khoảng cách gần, độ nhạy thấp, lọc noise tốt.
• Bền vững trong việc thu âm từ 50hz đến 16Khz (phù hợp với giọng nói con người).
• Phù hợp cho Ca sĩ, Streamer, Podcaster.
• Màng thu cảm ứng điện từ.
• Khi cách xa sẽ mất bass hoặc không thu được âm.
• Thích hợp cho âm thanh to gần mà không lo vỡ tiếng.
• Không phù hợp cho âm thanh nhỏ hoặc từ xa.
• Mất chi tiết ở tần số cao.

Dạng Condenser:

• Hoạt động dựa trên nguyên lý tụ điện.
• Độ nhạy âm thanh cao, thu âm âm thanh nhỏ, phạm vi thu rộng có thể gây noise môi trường nếu không có kinh nghiệm.
• Có thể cần cấp nguồn cho độ chính xác và hạn chế nhiễu.
• Giá dao động từ trung bình đến cao, phụ thuộc vào công nghệ và chất lượng.
• Áp dụng đa dạng từ phòng thu, tạo âm thanh cho phim ảnh, đến truyền hình và môi trường thu âm.
• Âm thanh trung thực, dải tần số rộng từ 20Hz đến hơn 20Khz.
• Có thể điều chỉnh độ nhạy âm, kiểu Polar Pattern, giới hạn dải tần số thu âm.
• Thu được âm thanh ở cả khoảng cách xa và gần.
• Chi tiết ở tần số cao, đa dạng kích cỡ.

Dải tần - Tần số thu âm

Độ nhạy - Sensitivity

• Độ nhạy là khả năng thu âm ở các cường độ âm thanh khác nhau.
• Độ nhạy của micro là một giá trị cố định, ảnh hưởng đến khả năng thu âm. Việc tăng giảm Gain/ Level chỉ là khuếch đại tín hiệu âm thanh, không thay đổi độ nhạy. Micro có số lớn hơn thường nhạy hơn.

• Độ nhạy cao không luôn tốt, phụ thuộc vào mục đích và điều kiện sử dụng. Trong môi trường yên tĩnh, cần thu âm sạch, độ nhạy thấp hơn thường tốt hơn.
• Chọn đúng Độ nhạy phù hợp với môi trường và âm lượng để có âm thanh chi tiết và sạch.

Dải động - Dynamic Range

• Dynamic Range là phạm vi âm thanh mà một microphone có thể thu được, từ nhỏ nhất đến lớn nhất, được đo bằng đơn vị dB.
• Ví dụ: Nếu một microphone có Dynamic Range là 120dB, nghĩa là mức âm thanh lớn nhất mà nó có thể thu được sẽ cao hơn mức âm thanh nhỏ nhất ít nhất là 120dB.
• Dynamic Range chỉ thể hiện phần âm thanh có độ chi tiết nhất, và nó còn cách ngưỡng cường độ âm thanh lớn nhất mà microphone đó có thể chịu được, gọi là 'Head Room' hay còn gọi là Max SPL. Từ giá trị lớn nhất của Dynamic Range đến ngưỡng Max SPL, âm thanh sẽ bị méo, nhạt đi. Khi vượt qua ngưỡng Max SPL, âm thanh sẽ trở nên hỏng hoặc thậm chí gây tổn thương cho tai và thiết bị nghe nhạc.
• Ví dụ: 120dB là mức âm thanh lớn cỡ nào? Đơn giản, nếu mỗi 3dB tăng lên thì cường độ âm thanh sẽ tăng gấp đôi. Vậy nên, 6dB tăng lên sẽ là gấp 4 lần, 9dB là gấp 8 lần, và 10dB là gấp 10 lần. Tuy nhiên, trong thực tế, tai người không cảm nhận âm thanh tăng/giảm theo tỷ lệ tuyệt đối như vật lý, mà thay vào đó, cần tăng/giảm khoảng 9dB để cảm nhận mức tăng/giảm gấp đôi. Điều này là do âm thanh không chỉ lan tỏa theo một chiều, mà lan tỏa trong không gian 3 chiều.

6. Max SPL

• Max SPL là viết tắt của Maximum Sound Pressure Level.
• Cơ bản, micro sẽ nhận sóng âm thông qua màng rung. Khi âm thanh tiếp cận micro, nó sẽ tạo ra một áp lực lên màng rung. Những rung động này sẽ tạo ra âm thanh.

• Các rung động sẽ được chuyển đổi thành tín hiệu điện và truyền đến các bộ phận xử lý tiếp theo của âm thanh.
• Mỗi loại rung động đều có ngưỡng giới hạn riêng. Nếu áp lực quá nhỏ, không đủ để kích thích micro rung động, âm thanh sẽ không được thu. Ngược lại, nếu áp lực quá lớn, micro sẽ bị ép chặt và không thể ghi nhận âm thanh, giữ nguyên ở vị trí cực đại.
• Đây là giới hạn tối đa mà micro có thể thu được. Vượt qua ngưỡng này, âm thanh sẽ bị xé, hỏng hoặc nát.

7. Noise

• Theo quan niệm của người Việt Nam, Noise là những âm thanh không mong muốn mà micro vẫn ghi nhận được. Khi mua micro để thu âm, người ta thường quan tâm đến việc loại bỏ noise. Tuy nhiên, không có micro nào có thể loại bỏ hoàn toàn tạp âm và chỉ giữ lại giọng nói. Khi nói về Noise của micro, người ta thường nhắc đến Self Noise hoặc Equivalent Noise, là âm thanh phát ra từ chính micro. Hiểu rõ về điều này sẽ giúp hiểu tại sao trong quá trình thu âm lại có noise và cách khử nó như thế nào.

8. Self Noise - Equivalent Noise - Noise Floor

• Thiết bị điện tự nhiên sinh ra nhiễu khi hoạt động. Nhiễu này có thể được khử bằng cách thu âm có sự chênh lệch lớn với nó hoặc sử dụng phần mềm hậu kì để triệt tiêu.
• Các micro lấy điện từ Jack 3.5mm thường có Self Noise cao hơn so với các loại micro sử dụng nguồn điện riêng.
• Ví dụ: Nếu một micro có Self Noise là 14dB, điều này có nghĩa là âm lượng của Noise ở mức 14dB, tức là khá nhỏ so với người có thể nghe được. Tuy nhiên, nếu không hiểu và không sử dụng Signal to Noise Ratio đúng cách, khi thu âm có thể làm tăng độ ồn này lên.

9. Tỷ Lệ Tín Hiệu và Nhiễu

8. Self Noise - Equivalent Noise - Noise Floor

10. Khử noise

• Signal to Noise Ratio (Tỷ Lệ Tín Hiệu và Nhiễu) cho biết phạm vi âm thanh an toàn để thu và nhận dạng âm thanh.
• Nếu bạn thu âm dưới mức Self Noise, bạn sẽ không nghe thấy gì vì Self Noise át đi mọi âm thanh.
• Signal to Noise càng lớn, bạn sẽ có phạm vi lớn hơn để thu những âm thanh có cường độ lớn hơn so với Self Noise.
• Trong quá trình quay phim, nếu âm thanh thu được có cường độ nhỏ, nó sẽ gần với mức Self Noise. Khi bạn tăng cường độ âm thanh để vượt qua mức Self Noise, Noise cũng tăng theo.
• Để giảm Noise, bạn cần tăng cường độ âm thanh để nó cách xa mức Self Noise càng xa càng tốt. Signal to Noise Ratio càng lớn, việc này càng dễ dàng.
• Bạn có thể tăng cường độ âm thanh bằng cách đưa micro gần hơn hoặc tăng âm lượng. Nếu là giọng nói, hãy nói lớn hơn và giữ Sound Level ở máy ảnh ở mức thấp để giảm Self Noise.

11. Mô hình hình học hay Mô hình thu âm

• Micro sẽ chuyển đổi âm thanh xung quanh thành tín hiệu điện và truyền đi.
• Khi mua Microphone, bạn sẽ thấy Polar Pattern được ghi trên thông số kỹ thuật.
• Mô hình thu âm hay Polar Pattern chỉ phạm vi mà Micro sẽ thu âm xung quanh. Khoảng cách thu âm lớn sẽ tạo ra âm lượng cao, và ngược lại, khi càng xa thì âm lượng thu được sẽ thấp hơn. Khi đến gần, âm thanh Bass sẽ được tăng lên.
• Omni Directional: micro Omni sẽ thu âm thanh đồng đều ở 360 độ xung quanh, càng xa càng nhỏ và càng gần thì càng lớn và gia tăng thêm bass.
• Cardioid: một dạng hình tim, với âm lượng thu lớn ở phía trước, giảm ở 2 bên và rất nhỏ ở phía sau.

12. Các loại Mô hình thu âm

1. Omni Directional: phạm vi thu âm rộng nhất, toàn bộ 360 độ xung quanh micro
2. Sub Cardioid: giới hạn phạm vi ở phía sau 1 chút so với Omni
3. Cardioid: tiêu chuẩn với phạm vi thu âm dạng trái tim rất nhiều ở phía trước, giảm nhẹ 2 bên và chỉ lấy rất ít ở phía sau
4. SuperCardioid: so với Cardioid tiêu chuẩn thì phía trước giống, giảm thêm ở 2 bên và tăng một chút phạm vi ở phía sau.
5. HyperCardioid: giống SuperCardioid tăng thêm phạm vi thu âm ở phía sau.
6. Figure 8: Phạm vi thu âm hình số 8, thu âm thanh trước và sau như nhau và giảm bớt ở 2 bên.
7. Shotgun: phạm vi thu cực kì hẹp ở phía trước, giảm khá nhiều ở phía sau và lấy rất ít ở 2 bên.

13. Đọc Polar Pattern: Ví dụ về Cardioid

• có 2 chỉ số là 'độ nhạy âm' đơn vị là -dB và 'vị trí phạm vi thu âm theo 360 độ'
• ứng với mỗi vị trí theo phạm '360 độ' sẽ có thang đo nhạy âm khác nhau chúng ta sẽ xem tỉ lệ độ lớn của từng vị trí
• để biết là khả năng thu âm của micro ứng với từng vị trí sẽ lớn nhỏ khác nhau thế nào, từ đó biết hướng ' thu âm ưu tiên' của micro đó.
• A ở góc o độ: 0dB
• B ở góc 90 độ: -12dD
• A hơn B 12dB => A thu được âm thanh lớn hơn B 16 lần (0db → 3dB (~2 lần), 6dB(~4 lần), 9dB(~8 lần), 12dB(~16 lần))
• coi Video sẽ giải thích kỹ hơn nữa.

14. Sự Lựa Chọn Micro theo Thiết Kế

• Micro theo Máy Ảnh: Các lỗ nhỏ bé trên máy ảnh
  Nhiều máy ảnh hiện nay đã trang bị micro đa hướng, tức là có nhiều micro được lắp ở các vị trí khác nhau trên máy hoặc trong cùng một cụm nhưng có hướng thu khác nhau, nhằm tăng chất lượng âm thanh và tạo hiệu ứng Stereo hoặc 3D.
  Micro này có ưu điểm là khả năng khử noise tốt, độ nhạy cao, nhưng thường thiếu trọng tâm và chiều sâu âm thanh, cũng như làm giảm phần âm trầm, tuy nhiên, nó vẫn tốt hơn là các micro rẻ tiền.

• Micro Cơ Bản Bổ Sung:
  Các micro này thường có giá khoảng 50$ hoặc dưới 1 triệu đồng, chủ yếu là Mono, được thiết kế để tăng tính trọng tâm cho âm thanh. Mặc dù không có các công nghệ tiên tiến như khử noise hoặc thu âm đa hướng, nhưng chúng vẫn cung cấp âm thanh tốt hơn so với micro mặc định trên máy ảnh. Tuy nhiên, các thông số kỹ thuật như Self Noise, Sensitivity, S/n Ratio, Dynamic Range, Frequecy có thể không cao, dẫn đến việc âm thanh thu được chỉ tốt trong điều kiện lý tưởng và không hiệu quả trong môi trường phức tạp. Thường thì những người mua loại micro này thường 'chưa biết gì' và có thể bị ảo tưởng rằng mua micro rời sẽ có âm thanh tốt hơn tự động, nhưng thường thất vọng. Tuy nhiên, với một số kỹ thuật setup, các micro này vẫn có thể hoạt động tốt (sẽ có video hướng dẫn về các micro này sau).

• Micro Đa Hướng - Omni:
  Các micro này được thiết kế để thu âm trong phạm vi 360 độ xung quanh, thu được mọi loại âm thanh và giữ nguyên hiện trường âm thanh, phù hợp cho việc thu âm môi trường, các không gian rộng lớn.

• Micro Đẳng Hướng:
  Nó hạn chế góc lấy âm thanh, giúp người dùng giảm các tạp âm không mong muốn, không loại bỏ hoàn toàn mà chỉ điều chỉnh độ lớn, trọng tâm để thu được âm thanh chính xác, cảm xúc cần thiết vẫn được bảo toàn trong âm thanh.

• Micro Không Dây: Thiết kế không có dây giúp thu được âm thanh từ xa.

• Sóng Radio: trước đây là một phương pháp truyền Analog, trong một số tình huống tốt nhất nó mang lại âm thanh tốt vì độc đáo, nhưng khi trở nên phổ biến, với số lượng tần số giới hạn và nhiều thiết bị sử dụng, như trong các khu vực đông đúc như phòng báo chí, nó có thể bị nhiễu và không tiện lợi với kích thước lớn và cồng kềnh của nó.

• Bluetooth: Xuất phát từ Sony ECM AW4 được sản xuất năm 2014, Bluetooth giờ đã trở thành tiêu chuẩn với nhiều hãng sản xuất như Canon, Nikon, Rode, Saramonic và nhiều hãng khác. Với tín hiệu Digital, Bluetooth có một số lợi ích trong việc xử lý noise, nhưng sẽ được giải thích kỹ hơn ở một thời điểm khác.

• Micro Cài Áo: Một giải pháp đơn giản, micro này được cài trên áo để thu âm tiếng nói. Với độ nhạy thấp và hướng thu Omni, nó thích hợp để thu từ khoảng cách gần 10-40 cm, tạo ra âm thanh sạch sẽ và dễ chịu. Ngoài ra, micro cài áo có thể được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau nếu biết tận dụng tính nhỏ gọn của nó. Thường là mono, nhưng có một số micro cài áo stereo được Sony sản xuất với giá phải chăng và nhiều ứng dụng độc đáo.

• Micro Stereo:
  Micro Stereo có khả năng thu âm phân biệt giữa âm thanh bên trái và bên phải, thường được trang bị với 2 màng thu âm hướng ra 2 phía. Sử dụng Micro Stereo giúp tạo ra âm thanh phong phú hơn, sống động hơn, tuy nhiên cũng đòi hỏi kỹ năng sử dụng cao hơn.

• Micro Binaural: Thiết kế để thu âm giống như tai người hoặc vị trí đầu của người nghe, mang lại âm thanh 3D tốt hơn. Việc sử dụng Micro Binaural đòi hỏi người dùng cần hiểu rõ môi trường thu âm. Trong video, tôi sẽ cho các bạn xem Micro Binaural của mình, một loại micro hiếm tại Việt Nam.

15. Thiết lập Mini Studio tại nhà để chụp ảnh, quay Vlog và thu âm