Chủ nghĩa hậu hiện đại là một xu hướng trong văn hóa đương đại, nổi bật với việc bác bỏ chân lý khách quan và các siêu tự sự. Nó nhấn mạnh vai trò của ngôn ngữ, quyền lực và động cơ thúc đẩy, đồng thời chỉ trích việc phân loại rõ ràng như nam/nữ, dị tính/đồng tính, trắng/đen, đế quốc/thực dân. Chủ nghĩa hậu hiện đại đã tác động đến nhiều lĩnh vực như phê bình văn học, xã hội học, ngôn ngữ học, kiến trúc, nghệ thuật thị giác, và âm nhạc.
Tư tưởng hậu hiện đại tìm cách thoát khỏi các cách tiếp cận của chủ nghĩa hiện đại đã từng chiếm ưu thế. Thuật ngữ 'hậu hiện đại' phản ánh sự chỉ trích các quan điểm khoa học về tính khách quan và tiến bộ vốn là phần của chủ nghĩa hiện đại.
Khác với chủ nghĩa hiện đại, chủ nghĩa hậu hiện đại không tập trung vào lý tính hay văn minh phương Tây.
So sánh tư duy hiện đại và hậu hiện đại
TT | Hệ đối sánh | Hiện đại | Hậu hiện đại |
---|---|---|---|
1 | Lập luận | Từ cơ sở đi lên | Các thành tố đa tầng của các cấp độ lập luận đa tầng. Có định hướng đan kết như mạng nhện |
2 | Khoa học | Chủ nghĩa lạc quan phổ quát | Duy hiện thực các giới hạn |
3 | Thành phần/Toàn thể | Các thành phần bao gồm cái toàn bộ | Toàn bộ quan trọng hơn các thành phần |
4 | Thượng đế | Hành động bằng vi phạm "luật tự nhiên" hoặc bằng "tính nội tại" trong mọi sự hiện hữu | Liên hệ nhân quả từ trên xuống dưới |
5 | Ngôn ngữ | Có tính quy chiếu | Ý nghĩa tùy thuộc bối cảnh xã hội thông qua cách sử dụng |
Sự khác biệt hệ thống giữa chủ nghĩa hiện đại và hậu hiện đại
TT | Chủ nghĩa hiện đại | Chủ nghĩa hậu hiện đại |
---|---|---|
1 | Chủ nghĩa lãng mạn/Chủ nghĩa tượng trưng | Chủ nghĩa siêu vật lý/Chủ nghĩa đa đa |
2 | Hình thức (gắn bó/khép kín) | Phản hình thức (phân mảnh/khai mở) |
3 | Có mục đích | Mỉa mai |
4 | Có dự kiến | Ngẫu nhiên |
5
|
Có thứ tự trước sau | Hỗn loạn, vô trật tự |
6 | Chín chắn, ngôn từ | Cạn kiệt, im lặng |
7 | Đối tượng nghệ thuật gói trọn trong tác phẩm | Trình diễn, tiến trình |
8 | Giữ khoảng cách | Tham dự |
9 | Sáng tạo, toàn bộ hóa | Giải cấu trúc |
10 | Chính đề | Phản đề |
11 | Hiện diện | Vắng mặt |
12 | Tập trung | Tản mác |
13 | Chú trọng thể loại, từng văn bản độc lập | Chú trọng văn bản, liên văn bản |
14 | Ngữ nghĩa | Tu từ |
15 | Mô hình (biến hóa hệ thống) | Ráp chữ với chữ |
16 | Câu có mệnh đề chính phụ | Câu gồm các mệnh đề độc lập |
17 | Ẩn dụ | Hoán dụ |
18 | Lựa ra | Kết vào |
19 | Có chiều sâu | Chỉ bề mặt |
20 | Diễn dịch | Chống diễn dịch |
21 | Đọc | Đọc sai |
22 | Cái được biểu hiện | Cái biểu hiện |
23 | Chỉ để đọc | Vừa đọc vừa cùng sáng tác với tác giả |
24 | Tự sự | Phản tự sự |
25 | Văn chương bác học | Bình dân bản địa |
26 | Theo hội chứng | Theo khát vọng |
27 | Kiểu mẫu điển hình | Lai tạp |
28 | Sinh dục tính, biểu tượng dương vật | Nhiều hình thái |
29 | Hoang tưởng | Tâm thần phân liệt |
30 | Khởi nguyên/nguyên nhân | Khác biệt |
31 | Đức Chúa Cha | Đức Chúa Thánh Thần |
32 | Siêu hình học | Châm biếm |
33 | Xác định | Bất định |
34 | Siêu việt | Nội tại |
Các liên kết
- 'Tình yêu và sự thù hận đối với 'Lý thuyết Pháp' ở Mỹ.' Borderlands e journal. / Rolando Pérez. 4.1. 2005. http://www.borderlandsejournal.adelaide.edu.au/ Lưu trữ 2008-09-07 tại Wayback Machine
- [http://www.scribd.com/doc/22163586/Postmodernism-Pulp-Fiction Một mô tả đơn giản về Chủ nghĩa Hậu hiện đại]
- [http://wsws.org/category/feature/philos.shtml WSWS lưu trữ triết học - bao gồm cả phê phán tư tưởng hậu hiện đại]
- [http://plato.stanford.edu/entries/postmodernism/ Bách khoa toàn thư Stanford về chủ nghĩa hậu hiện đại]
- [https://web.archive.org/web/20090706080434/http://www.christiancadre.org/topics/postmodern.html Lưu trữ 2009-07-06 tại Wayback Machine Trang Hậu hiện đại của Christian Cadre]
- [https://web.archive.org/web/20060513090311/http://www.umass.edu/complit/aclanet/SyllPDF/JanuList.pdf Lưu trữ 2006-05-13 tại Wayback Machine Thư mục Đa ngôn ngữ về Chủ nghĩa Hậu hiện đại bởi Janusz Przychodzen (Tệp PDF)]
- [https://web.archive.org/web/20051029142944/http://www.tasc.ac.uk/depart/media/staff/ls/Modules/Theory/PoMoDis.htm Lưu trữ 2005-10-29 tại Wayback Machine Chủ nghĩa hiện đại, hậu hiện đại và truyền thống phản kháng, bởi Lloyd Spencer (1998)]
- Các mô hình đối kháng: Tư tưởng Hiện đại và Hậu hiện đại] * Đặc trưng của một lớp sương mù: Chủ nghĩa Hậu hiện đại là gì và tại sao tôi lại có cái nhìn tiêu cực về nó?
- Cách giải cấu trúc gần như bất kỳ điều gì--Cuộc phiêu lưu Hậu hiện đại của tôi
- Chủ nghĩa hậu hiện đại và sự thật Lưu trữ 2008-05-16 tại Wayback Machine bởi triết gia Daniel Dennett
- Chủ nghĩa hậu hiện đại là màu đen mới: Cách mà hình thức bán lẻ hiện đại đã được dự đoán và ảnh hưởng bởi những người dự đoán không ngờ (The Economist ngày 19 tháng 12 năm 2006)
- Chủ nghĩa Hiện đại vs. Chủ nghĩa Hậu hiện đại
- Nhận rõ hơn: sau chủ nghĩa hậu hiện đại Lưu trữ 2011-05-22 tại Wayback Machine, Eretz Acheret Lưu trữ 2012-12-05 tại Archive.today Magazine