Chùa Bổ Đà – Nơi Linh Thiêng Lâu Đời tại Bắc Giang

Chưa từng thấy một vườn tháp chùa nào ở Việt Nam đẹp và to lớn như ở chùa Bổ Đà. Gần 100 ngôi tháp gạch nung được xếp hàng, theo quy định chặt chẽ của Thiền tông.

Chùa Bổ Đà – Nơi Linh Thiêng Truyền Thống ở Bắc Giang

Đứng đầu là chùa Đức La

Xếp ngay sau là chùa Bổ Đà, tiếp theo là chùa Tràng

(Đức La - Vĩnh Nghiêm, Bổ Đà, Kim Tràng)

Bắc Giang và Bắc Ninh, những địa bàn giàu truyền thống văn hóa của dân Việt, nổi tiếng với hệ thống đình, chùa, đền cổ lâu đời nhất trên dải đất châu thổ sông Hồng. Chùa Bổ Đà, hay thường gọi là chùa Bổ, ngự trên lưng núi Bổ Đà, bên bờ Bắc sông Cầu, thuộc xã Tiên Sơn, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang.

Chỉ sau chuyến thăm lần thứ hai, tôi mới bắt gặp vẻ cổ kính của ngôi chùa danh tiếng từ lâu. Con đường nhỏ uốn lượn qua những xóm làng nằm giữa những cánh đồng lúa dẫn dắt đến chân quả đồi xanh mát. Ngôi chùa này với kiến trúc nội ngoại thông thoáng, hơn 100 gian liên hoàn, tràn ngập vẻ thanh vắng u tịch, tạo nên không gian hiếm có, thậm chí so với những ngôi chùa cổ khác ở miền Bắc.

Trải dài trên diện tích hơn 50.000 m², quần thể chùa Bổ bao gồm chùa chính (Tứ Ân Tự) và hai đền thờ Đức Thánh Hóa, Thạch Tướng Đại Vương. Khuôn viên chùa chia thành ba khu vực: nội tự, vườn tháp và vườn cây ăn trái. Đây là một trong số ít những ngôi chùa sở hữu khuôn viên rộng lớn, mở rộng trên triền đồi như thế.

Nằm dựa vào dãy núi, nhìn xuống làng quê và những cánh đồng lúa, chùa Bổ là một tượng điểm cổ kính và tuyệt đẹp. Cảm giác như cánh rừng dang tay ôm trọn khuôn viên u tịch của ngôi chùa. Ngày nay, không còn dấu vết nào của cánh rừng hoang vu rùng rợn ngày xưa (thế kỷ 9-10), khi nơi này được gọi là Rừng Trời ơi, do những tiếng kêu được tin là của những linh hồn oan trái bị giết trong thời kỳ cướp phá còn đang hoành hành trong rừng.

Ấn tượng đầu tiên với du khách là bức tường cổ từ thế kỷ 11 vây quanh chùa, bên ngoài là rừng tre xanh vươn quanh như chiếc rào bảo vệ. Con đường nhỏ dẫn vào cổng chùa giống như bước ra từ một câu chuyện cổ tích, với hai bức tường đất phủ rêu.

Tường ở đây được xây bằng đất nền theo phong cách trình tường, cao hơn một mét rưỡi, dày khoảng nửa mét. Đất sét kết hợp với rơm rạ, sỏi đá, trộn vào khuôn gỗ dày được nén mạnh cho đến khi khô, sau đó loại bỏ khuôn, từng lớp dày khoảng 40 cm được đặt lên nhau theo cùng một phương pháp, đến khi chúng trở thành một khối tường vững chắc.

Vượt qua những cánh cổng gỗ với mái ngói rêu phong, lưu lại dấu vết của thời kỳ Lê, bước vào không gian bên trong của chùa. Du khách sẽ bất giác trước tác phẩm nghệ thuật sắp đặt, những bình gốm đa dạng kề sát bức tường làm từ gạch nung, ngói và tiểu sành, tạo nên một không gian vô cùng độc đáo.

Gần đó, hai giếng nước với mái che, phủ đầy lớp rêu được cho là có niên đại từ thời chùa được xây dựng. Kiến trúc cảnh quan trong khu vực nội tự và viên chùa cũng không thể không nhắc đến, với sự sắp xếp tinh tế của cây cỏ, hoa lá, đá và nước, mang lại không gian linh thiêng, thanh tao, đậm chất thiền, là nơi mà Phật tử và du khách có thể tìm thấy sự an nhiên tự tại.

Khám phá chùa Bổ Đà, tôi chưa bao giờ gặp một vườn tháp chùa nào ở Việt Nam lớn và đẹp như thế. Gần 100 ngôi tháp được làm từ gạch nung, xếp lớp theo những quy định chặt chẽ của Thiền tông. Chúng là nơi tàng trữ xá lị của các tăng ni thuộc dòng Thiền Lâm Tế. Những tháp với hình ảnh bông sen trên đỉnh là nơi lưu giữ tro cốt của ni và những tháp có hình ảnh bình cam lồ là nơi lưu giữ tro cốt của các tăng.

Trong chùa, ngoài hệ thống tượng Phật theo thiền phái Trúc Lâm, còn có nhiều tài liệu, hiện vật quý, từ văn khắc, thư tịch cổ, đại tự, câu đối, hương án (tòa Cửu Long), đến hai cây đèn gỗ thời Lê, chuông đồng niên hiệu Tự Đức, mõ cá dài trên mái… Đặc biệt, bộ kinh Phật cổ nhất Việt Nam (khoảng 300 năm) được khắc trên 2.000 tấm gỗ vẫn giữ được sự nguyên vẹn, hiện đang được bảo quản tại chùa.

Chùa Bổ Đà có từ thời Lý, vào thế kỷ 11, và đã được trùng tu trong đời Lê, dưới thời vua Lê Dụ Tông (1705-1728). Cùng với chùa Vĩnh Nghiêm (Đức La), chùa Bổ Đà đóng vai trò là một trung tâm Phật giáo quan trọng tại Bắc Giang, thuộc thiền phái Trúc Lâm. Nơi đây thường được thờ phụng tam tổ Trúc Lâm: Trần Nhân Tông, Pháp Loa và Huyền Quang.

Trong quá khứ, Hương Tích và Bổ Đà là hai đạo tràng lớn nhất thờ Quán Thế Âm gần kinh thành Thăng Long. Bổ Đà viết tắt của Bổ Đà Lạc Gia, dịch từ tiếng Phạn “Potalaka”, có nghĩa là ngọn núi nơi Bồ Tát Quán Thế Âm hiện hóa để cứu rỗi chúng sinh.

Theo thông tin từ Zing News

Những dòng chấm ba này là những điều bí ẩn và đầy hấp dẫn

Tìm hiểu thêm tại: Cẩm nang du lịch từ Mytour.com