Chùa Côn Sơn - ngọc bích linh thiêng giữa vùng trời Hải Dương

Điểm đến tâm linh hàng đầu tại Hải Dương

Chùa Côn Sơn nằm ở xã Cộng Hòa, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương và là một trong những di tích lịch sử, văn hóa và danh thắng nổi tiếng của cả nước. Từ thời nhà Trần, đây đã được biết đến như một trong ba trung tâm của thiền phái Trúc Lâm cùng chùa Yên Tử và chùa Quỳnh Lâm (Quảng Ninh). Chùa Côn Sơn (Thiên Tư Phúc tự hay Côn Sơn Tự), còn gọi là chùa Hun đã được công nhận là di tích quốc gia từ năm 1962, nằm trong khu vực di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc.

Đây là vùng đất cao ráo và khô khan, cao khoảng 200m, rộng hơn 1km2 với phong cảnh yên bình bên rừng thông mơ mộng. Cảnh quan tự nhiên đã tạo nên khu vực thắng cảnh tuyệt đẹp với nhiều di tích khác nhau trong khuôn viên của Chùa Côn Sơn như: chùa Côn Sơn, Giếng Ngọc, Thạch bàn, Am Bạch Vân, đền thờ Nguyễn Trãi...

Di sản kết hợp hoàn hảo giữa phong cảnh, kiến trúc và hiện vật cổ

Bao quanh chùa là khu rừng xanh tươi bao la

Những điều cần biết trước khi thăm Chùa Côn Sơn

2.1 Cách đi đến Chùa Côn Sơn

Chùa Côn Sơn nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 70km, bạn có thể đi lại đến đây bằng xe máy cá nhân hoặc xe khách. Hướng dẫn chi tiết như sau:

Xe máy: Khách thăm quan Hải Dương có thể khởi hành từ khoảng 5h sáng, mất hơn 2 tiếng là tới chùa. Quãng đường không quá khó khăn, chỉ cần đi theo quốc lộ 1A, khi đến Bắc Ninh có thể tham khảo bảng chỉ dẫn hoặc dùng Google Maps để không bị lạc đường.

Xe khách: Từ Hà Nội, theo kinh nghiệm du lịch có thể mua vé xe đi Quảng Ninh tại bến xe Mỹ Đình, xuống tại ngã 3 Sao Đỏ trên đường đi Quảng Ninh. Một số nhà xe hoạt động trên tuyến này là: Kumho, Việt Thanh, Đức Phúc, Ka Long... Sau khi xuống xe, bạn có thể thuê xe ôm hoặc taxi đến Chùa Côn Sơn.

Từ Hà Nội, bạn có thể dễ dàng đến thăm khu di tích quốc gia đặc biệt Côn Sơn - Kiếp Bạc và trở về trong ngày. Ảnh: @thomun.1010

2.2 Thời gian tốt nhất để khám phá

Thời gian tốt nhất để khám phá Chùa Côn Sơn là vào mùa xuân sau Tết Nguyên Đán, khi thời tiết dễ chịu và không khí trong lành, thích hợp để tìm hiểu và cầu nguyện. Hoặc bạn cũng có thể đến vào tháng 8 âm lịch khi diễn ra lễ hội Côn Sơn Kiếp Bạc, tái hiện tinh thần hào hùng của dân tộc Đông A.

Trước Chùa Côn Sơn là Hồ Côn Sơn, rộng gần 1 km2 với nguồn nước mát quanh năm

Chặng đường lịch sử của Chùa Côn Sơn

Chùa Côn Sơn từ thời Lê đã được trùng tu và mở rộng một cách hoành tráng. Qua nhiều biến cố trong lịch sử, ngày nay nơi đây chỉ còn là một ngôi chùa nhỏ nằm dưới bóng cây xanh. Vào năm Hưng Long thứ 12 (1304), nhà sư Pháp Loa đã khởi công xây dựng chùa Kỳ Lân, và đến năm Khai Hựu thứ nhất (1329) thì được mở rộng thành Côn Sơn Thiên Tư Phúc tự.

Chùa là nơi tu hành của Quốc sư Huyền Quang, vị tổ thứ ba của Thiền phái Trúc Lâm. Sau khi ngài qua đời, vua Trần Minh Tông đã xây Đăng Minh bảo tháp để lưu giữ xá lị của Huyền Quang và chùa dần trở thành Hội Xuân Côn Sơn. Đến thời Lê Sơ, đây cũng là nơi Nguyễn Trãi ẩn náu sau khi kết thúc thời Trần.

Thời Lê Trung Hưng, chùa Côn Sơn được trùng tu và mở rộng lên 83 gian với nhiều công trình đáng chú ý như tam quan, tòa Cửu phẩm liên hoa với 385 tượng Phật, tiền đường, tạc tượng Quan Âm Bồ Tát nghìn mắt nghìn tay... Mặc dù đã trải qua nhiều cuộc chiến, nhưng hiện nay chùa vẫn giữ được kiến trúc hài hòa với cảnh quan.

Chùa là nơi Quốc sư Huyền Quang, tổ thứ ba của Thiền phái Trúc Lâm, tu hành từ năm Hưng Long thứ 12

Những đặc điểm đặc sắc của chùa Côn Sơn

4.1 Kiến trúc ấn tượng

Chùa Côn Sơn có kiến trúc đặc biệt, được xây theo hình dạng chữ Công với Tiền đường, Thượng điện và Thiên hương. Cổng tam quan của chùa có gạch lát và cây cổ thụ lớn. Cổng này gồm 2 tầng, 8 mái với họa tiết hoa lá và mây trang trí tinh xảo. Thượng điện chùa có nhiều bức tượng Phật cao hơn 3 m, phần lớn mang đậm phong cách nhà Lê.

Sân chùa có cây đại thụ hơn 600 năm tuổi và những bia mộ chữ “Thanh Hư Động“ của vua Trần Duệ Tông. Bia viết theo kiểu chữ Lệ là di vật quý của chùa, đặt trên lưng rùa với bề mặt nhẵn bóng do nhiều Phật tử sờ vào cầu may.

Đằng sau chùa Côn Sơn là nhà tổ, chứa hai bức tượng nam nữ hướng về bàn thờ Phật. Truyền thuyết kể rằng lâu đời trước, các tăng ni không biết nguồn gốc của tượng và chúng xuất hiện từ đâu, chỉ biết mang giấu trên núi trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp vì sợ bị tàn phá. Một ngày, có một trận sấm sét lớn, các sư thầy lên núi kiểm tra thì phát hiện hai pho tượng làm từ đất đã bị mưa rửa lộ ra dải yếm tâm, từ đó mới biết được chúng là tượng của Nguyễn Trãi và bà Nguyễn Thị Lộ.

Chùa vẫn giữ được những đặc điểm kiến trúc từ thế kỷ 14 - 19

Bia Côn Sơn Tư Phúc Tự Bi được đặt tại sân chùa Côn Sơn

4.2 Giếng Ngọc - Điểm linh thiêng tại chùa Côn Sơn

Phía sau chùa Côn Sơn là khu vực tháp mộ Đăng Minh bảo tháp. Ngay dưới tháp chính là Giếng Ngọc, điểm đến được ưa chuộng nhất. Giếng này là nguồn nước chảy từ núi Kỳ Lân, mang ý nghĩa tâm linh từ hàng trăm năm qua. Mặc dù cao gần 200 m so với mực nước biển, nhưng Giếng Ngọc vẫn không bao giờ cạn.

Dòng nước này đã chảy suốt 700 năm, đậm đà linh khí của đất trời. Không chỉ dành cho lễ tiết của chùa, nước Giếng Ngọc còn phục vụ khách hành hương. Nhiều người mang chai để lấy nước về cầu an và sức khỏe. Năm 1995, giếng được tôn tạo để bảo tồn giá trị linh thiêng.

Giếng Ngọc tọa lạc ở sườn núi Kỳ Lân, nước chảy rì rào quanh năm

Những lưu ý khi thăm chùa Côn Sơn

Chùa Côn Sơn không chỉ là điểm đến du lịch mà còn là di tích lịch sử và khu danh lam thắng cảnh tâm linh nổi tiếng. Khi ghé thăm, bạn cần chú ý những điểm sau:

- Chọn trang phục kín đáo, thoải mái và tốt nhất là mặc đồ dài qua gối.

- Do địa hình núi đồi, bạn cần đi bộ nhiều, nên mang giày thoải mái hoặc giày thể thao.

- Mang theo mũ hoặc ô che nắng để tránh bị nắng hoặc mưa đột ngột.

- Khi đến chùa Côn Sơn, không nên đùa giỡn, hãy đi nhẹ nhàng và nói nhỏ giọng, đồng thời chú ý đến vệ sinh chung.

Chùa Côn Sơn không chỉ là điểm đến du lịch mà còn là di tích lịch sử và khu danh lam thắng cảnh tâm linh nổi tiếng