Chùa Hang (Kim Sơn Tự)

Chùa Hang - Kim Sơn Tự tọa lạc tại phường Chùa Hang, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, Việt Nam.

Danh thắng Chùa Hang - Kim Sơn Tự cách trung tâm thành phố Thái Nguyên 3 km về phía bắc, nằm bên trái quốc lộ 1B, trên hướng từ Thái Nguyên đến Lạng Sơn. Chùa mang nhiều đặc điểm của vùng núi non và được chọn vào danh sách 100 ngôi chùa tiêu biểu của Việt Nam xuất bản năm 2011. Theo truyền thuyết, đây là ngôi chùa cổ từ thế kỷ XI và được công nhận là di tích thắng cảnh cấp Quốc gia vào năm 1999.

Giới thiệu chung

Chùa Hang, với tên chữ “Kim Sơn Tự”, còn được biết đến với tên gọi “Tiên Lữ Phật Động”. Di tích thắng cảnh này bao gồm ba ngọn núi đá lớn, nổi bật trên một vùng đất bằng phẳng. Ngọn núi ở giữa, gọi là “Huyền Vũ”, cao lớn và vững chãi, hai ngọn núi hai bên là “Thanh Long” và “Bạch Hổ” vươn cao uy nghi. Ba ngọn núi kết nối nhau bằng dải đất yên ngựa dài khoảng 1000m và có diện tích chân núi khoảng 2,7ha.

Theo truyền thuyết, 'Chùa Hang' có từ thời nhà Lý (thế kỷ XI), khi Phật giáo đang rất thịnh vượng. Vào một buổi sáng mùa xuân năm Nhâm Tuất, vua Lý Thánh Tông kể với Nguyên Phi Ỷ Lan về giấc mơ ông thấy Phật dẫn lên vùng đất linh thiêng ở Đồng Hỷ, Thái Nguyên. Nguyên Phi đã đến thăm và bị cảnh sắc kỳ vĩ của núi non và hang động ở đây thu hút. Bà quyết định dựng chùa trong hang để thờ Phật. Từ đó, 'Kim Sơn Tự' ra đời, nhưng người dân quen gọi là Chùa Hang vì vị trí của chùa.

Khi bước qua Tam quan vào chùa, bạn sẽ thấy hai tượng Hộ pháp đứng canh gác, cưỡi voi và hổ. Vào sâu hơn, hang động rộng ra, với các nhũ đá trên vòm hang giống như “Mây quyện đá” và nhiều cột đá lớn vươn lên như các trụ chống trời. Các vách hang có nhũ đá tạo thành các bệ thờ và hình thù kỳ lạ. Hang có nhiều ngóc ngách, với đường lên trời và xuống âm phủ, cửa thông trước sau, khiến không khí trong chùa luôn trong lành, mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông, khói hương làm cho chùa thêm phần bí ẩn.

Chùa Hang - Kim Sơn Tự, nổi tiếng với huyền thoại “Động tiên lữ”, đã thu hút nhiều văn nhân, sĩ phu từ thời Lê sơ đến Hậu Nguyễn. Nơi đây còn lưu giữ nhiều văn bia thơ phú bằng chữ Hán khắc trên vách hang, ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên độc đáo của thắng cảnh này.

Theo kế hoạch, Chùa Hang sẽ được xây dựng và tu bổ thành 5 khu vực: khu bảo tồn hang động và núi đá với diện tích 2,7ha; khu chính của đạo tâm linh bao gồm 8 công trình như Chính điện Tam Bảo, nhà thờ tổ, giảng đường Hoằng pháp, Bảo tháp, lầu chuông, lầu trống, tam quan nội và tam quan ngoại; khu thiền viện phía bên phải chùa; trung tâm từ thiện xã hội; và khu sân bãi phục vụ lễ hội. Tổng kinh phí đầu tư khoảng 500 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa.

Với những giá trị lịch sử và tâm nguyện của sư trụ trì cùng sự đóng góp của nhiều tăng ni phật tử, đơn vị, doanh nghiệp trong 3 năm qua, chùa đã được xây dựng với một quần thể kiến trúc hoàn chỉnh. Phía sau chùa là dãy núi, còn phía trước là dòng sông Cầu uốn lượn. Các công trình chính như điện Tam Bảo, cửa Tam quan, lầu chuông và lầu trống đang được hoàn thiện, hứa hẹn sẽ trở thành một danh lam thắng cảnh đẹp như tranh sơn thủy và góp phần bảo tồn di sản văn hóa tâm linh.

Đại đức Thích Nguyên Thanh, sư trụ trì chùa Hang, kêu gọi các phật tử hảo tâm cùng các nhà hảo tâm, doanh nghiệp trong và ngoài nước chung tay góp sức để chùa Hang sớm hoàn thành. Với giá trị lịch sử và cảnh quan tuyệt đẹp từ xưa, sau khi được trùng tu và mở rộng, ‘Chùa Hang - Kim Sơn Tự’ sẽ trở thành trung tâm phật giáo lớn của tỉnh Thái Nguyên và điểm du lịch tâm linh thu hút.

Ghi chú

• Danh thắng Chùa Hang - Đồng Hỷ - Thái Nguyên