Cà Mau là vùng đất cuối cùng của Tổ quốc ở phía Nam với vẻ đẹp của miệt vườn sông nước. Ở đây, bạn có thể tham gia vào các chuyến đi qua các kênh rạch, sông suối và tận hưởng không khí trong lành của Vườn Quốc gia U Minh Hạ với những vạt rừng tràm bạt ngàn, xanh thẳm. Và ngay tại trung tâm của miền đất này, có một ngôi chùa với lối kiến trúc đậm chất văn hóa của người Khmer vùng Nam Bộ, đó là chùa Monivongsa Bopharam. Ngôi chùa mang vẻ đẹp của một đóa sen được cách điệu, đưa bạn vào một thế giới tâm linh vừa thiêng vừa huyền bí.
Giới thiệu sơ lược về chùa Monivongsa Bopharam
1.1 Chùa Monivongsa Bopharam nằm ở đâu?
Nằm tại khu phố 1 giữa trung tâm Cà Mau là chùa Monivongsa Bopharam - Một ngôi chùa Khmer Nam Bộ với kiến trúc đặc trưng và độc đáo của Phật giáo Nam Tông. Được đặt tên theo tiếng Pali và ý nghĩa từ kinh điển Phật giáo, Monivongsa Bopharam có thể hiểu là Liên Hoa Tự (chùa Liên Hoa). Đây là một quần thể kiến trúc kết hợp văn hóa và tâm linh của người Khmer tại Cà Mau. Chùa Monivongsa Bopharam được xây dựng vào năm 1964 dưới sự dẫn dắt của hòa thượng Thạch Kên, với diện tích khoảng 230m2, bao gồm Chánh điện, Sala, khu ở cho sư, am thờ, tháp chứa cốt, ao sen... Hiện nay, chùa Monivongsa Bopharam là một trong những điểm tham quan nổi tiếng ở Cà Mau, thu hút hàng nghìn lượt khách mỗi năm.
Chùa Monivongsa Bopharam - Nơi tụ hội văn hóa và tín ngưỡng của người Khmer
Tháng 12 - tháng 4 là thời điểm hoàn hảo để ghé thăm chùa Monivongsa Bopharam. Ảnh: Trần Quang Duy
Chùa Monivongsa Bopharam có điều gì đặc biệt?
2.1 Khám phá kiến trúc độc đáo của đền chùa Phật giáo Nam Tông
Khuôn viên
Chùa Monivongsa Bopharam sử dụng hai gam màu đỏ và vàng làm chủ đạo, tượng trưng cho sự phát triển và may mắn. Hai màu này kết hợp hài hòa trong kiến trúc của chùa, tạo ra vẻ đẹp thu hút mọi ánh nhìn. Trên khắp ngôi chùa, các hình tượng nổi bật luân phiên xuất hiện, tạo nên một diện mạo độc đáo cho mỗi phần kiến trúc. Cổng chính của chùa Monivongsa Bopharam hướng về phía Đông, được trang trí hoa văn tinh tế và phía trên có ba tháp tượng trưng cho Tam giới (hay Tam bảo). Một đặc điểm của các ngôi chùa Khmer Nam Bộ là sự hiện diện của cổng chính và nhiều cổng phụ, tượng trưng cho sự mở cửa rộng lớn chào đón mọi du khách đến thăm và tìm hiểu.
Khi bước vào khuôn viên cách cổng khoảng 100m, bạn sẽ thấy bức tượng Phật lớn nằm ngang giữa sân chùa, vô cùng uy nghi và trang nghiêm. Tư thế nằm của Đức Phật Thích Ca được tái hiện rất tinh tế, tay phải nằm bên đầu một cách nhẹ nhàng, khuôn mặt hiền hậu và thanh thoát, tỏa ra vẻ thanh tịnh tự tại. Chủ thể chính được thờ trong chùa Monivongsa Bopharam là Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, với nhiều hình dạng và thần thái khác nhau như tượng Phật sinh ra, tượng Phật tu hành, tượng Đức Phật giảng dạy cho 5 anh em Kiều Trần Như, tượng Phật nhập niết bàn… Trong đó, công trình nổi bật nhất là cụm tượng miêu tả cuộc đời của Phật Thích Ca từ khi mới sinh ra cho đến khi trưởng thành và giác ngộ, với những hình ảnh về cuộc đời như sinh, lão, bệnh, tử được tái hiện một cách đặc biệt, nằm ở vị trí nổi bật ngay bên cạnh Chánh điện.
Ngoài ra, khuôn viên chùa Monivongsa Bopharam được bao phủ bởi rất nhiều cây xanh và ao sen, tạo nên một không gian thơ mộng đầy ấn tượng. Đặc biệt, một cảnh tượng khó quên là hàng trăm con chim bồ câu bay lượn, đậu trên những mái chùa cong cong, làm cho không gian trở nên gần gũi và thanh bình hơn. Đứng giữa chùa, bạn sẽ cảm thấy như được giải thoát khỏi mọi lo toan của cuộc sống, tạo ra một cảm giác an yên khó tả.
Cổng chính của chùa với hình ảnh ba tháp tượng trưng cho Tam bảo
Bức tượng Phật khổng lồ tạo nên một không gian vô cùng uy nghi
Cụm tượng miêu tả cuộc đời của Đức Phật Thích Ca
Chánh điện và các khu vực khác
Chánh điện của chùa Monivongsa Bopharam cao 32m, nằm ở trung tâm khuôn viên với mặt tiền hướng về phía Đông, có bậc tam cấp cao 1.5m dẫn lên nền nhà. Xung quanh Chánh điện là hành lang dài cùng hai hàng cột to nâng đỡ mái chùa, hình thành nên một đỉnh nhọn tượng trưng cho ngọn núi Tudi của Phật giáo. Trên hàng cột được trang trí phù điêu với tiên nữ và quái vật. Theo triết lý của dân tộc Khmer, hình ảnh đó là những thách thức đối với các Phật tử trên con đường tu hành. Bên trong Chánh điện, các mặt tường được vẽ kín những bức bích họa về cuộc đời của Phật Thích Ca Mâu Ni từ lúc sinh ra cho đến khi giác ngộ, hoặc những câu chuyện nhằm răn đe con người tránh xa điều ác. Giữa Chánh điện đặt một bàn thờ với bức tượng Phật Thích Ca tuyệt đẹp ngồi giữa hai tượng rắn Naga bảo vệ Đức Phật. Bên dưới bàn thờ là những tượng Phật với nhiều tư thế khác nhau tượng trưng cho các hóa thân của Đức Phật. Trong các lễ Phật, bạn phải để lại đồ dùng cá nhân bên ngoài và đi chân trần vào Chánh điện để thể hiện lòng tôn kính với Đức Phật.
Các công trình nổi bật khác tại chùa Monivongsa Bopharam là khu Sala và tháp để cốt. Tháp để cốt được xây dựng trong khuôn viên chùa, là nơi thờ cúng rất thiêng liêng. Sala (hay Phước Xá) là nhà hội của các sư sãi và tín đồ Phật giáo Khmer, với bàn thờ Phật và ghế ngồi cho Phật tử bàn bạc trước khi lên Chánh điện. Vách và trần của Sala được trang trí với hoa văn và bích họa tinh xảo.
Chánh điện được xây dựng với vẻ uy nghi và lộng lẫy không giới hạn
Hoa văn chạm khắc công phu mang đậm đặc điểm của Phật giáo Nam Tông
Tượng Phật Thích Ca được thờ trong Chánh điện
Tháp để cốt - Nơi thờ cúng linh thiêng của các Phật tử
2.2 Văn hóa và lễ hội tại chùa Monivongsa Bopharam
Mỗi năm vào các ngày lễ tắm Phật (30/08 và 01/09 âm lịch) hoặc các dịp lễ hội lớn của người Khmer như Tết Chôl Chnăm Thmây, Ok Om Bok, Sene Dolta… người dân địa phương thường đến chùa Monivongsa Bopharam để tham dự lễ cúng và tổ chức các hoạt động văn học nghệ thuật. Trong số đó, lễ dâng y Kathina tại chùa Monivongsa từ ngày 16/09 đến 15/10 âm lịch là một trong những sự kiện nổi bật nhất. Các lễ hội như vậy thường kéo dài nhiều ngày và diễn ra suốt đêm với nhiều hoạt động sôi động như đá cầu, nhảy lầu, ném trái bóng, chơi trò giấu khăn, thả đèn lồng… Đến tham dự các lễ hội này, bạn không chỉ được trải nghiệm văn hóa truyền thống của người Khmer mà còn có cơ hội thưởng thức các món ăn dân dã mà người dân mang đến để cúng chùa.
Lễ Sớt bát tại chùa Monivongsa Bopharam. Ảnh: Lâm Văn Đời
Thiếu nữ Khmer biểu diễn những điệu nhảy dân gian trong ngày lễ hội. Ảnh: Đặng Quang Minh
Chùa Monivongsa Bopharam đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển văn hóa và tín ngưỡng tâm linh đặc trưng của người Khmer tại Cà Mau. Nếu bạn có cơ hội đến vùng Đất Mũi, hãy ghé thăm ngôi chùa này ít nhất một lần. Điều này sẽ làm cho chuyến du lịch của bạn thêm phần thú vị với sự hiện diện của ngôi chùa nổi tiếng này.
Uyên Nhi
Nguồn: Tổng hợp