Chùa Nhất Trụ – Kết nối với phồn thịnh kinh thành Hoa Lư xưa

Chùa Nhất Trụ là điểm đặc biệt trong danh sách di tích ở Hoa Lư, nơi lưu giữ nhiều bảo vật có liên quan đến quá khứ lịch sử, đặc biệt là cột kinh Phật chế tác từ đá quý độc đáo.

Chùa Nhất Trụ – Khoảnh khắc gắn bó với kinh thành Hoa Lư xưa

“Tràng An – Vẻ đẹp ngoạn ngục của thắng cảnh hoàng đô thủy

Nhất Trụ – Danh thắng huyền bí kể về Phật tích linh”.

Chùa Nhất Trụ, thuộc xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, là ngôi đền cổ với kiến trúc độc đáo, cách đền vua Lê Đại Hành khoảng 100m. Với giá trị lịch sử và văn hóa đặc sắc, chùa được xác nhận là di tích quốc gia.

Năm 995, vua Lê Đại Hành khởi công xây dựng chùa theo phong cách chữ Đinh, bao gồm cột kinh, chính điện, nhà tổ, phòng khách, nhà ăn, và tháp. Đặt tên là 'Nhất Trụ' do trước đó chùa có cột đá cao 3m, khắc lạc khoản, kệ, kinh, với các chữ 'Đệ tử Thăng Bình Hoàng đế tả đạo' (tức vua Lê Hoàn).

Chùa Nhất Trụ là không gian tu hành và họp bàn của các nhà sư như Pháp Thuận, Khuông Việt, Vạn Hạnh. Vượt qua thách thức của thiên nhiên, bom đạn chiến tranh, chùa vẫn tồn tại vững bền qua thời gian.

Trong thời kỳ chống Pháp, chùa trở thành nơi bảo vệ cán bộ, cất giấu tài liệu, vũ khí của quân đội. Đồng thời là trụ sở hành chính của UBND xã Gia Tường (trước đây là xã Trường Yên) và nơi lưu trữ lương thực, địa điểm hội họp trong thời kỳ chống Mỹ.

Chùa chiếm diện tích hơn 3000 mét vuông. Sau quá trình trùng tu và tôn tạo, chùa Nhất Trụ nổi bật với không gian nghệ thuật độc đáo, kiến trúc gỗ. Bên trong có đền thờ Mẫu, Thánh Hiền, Đức Ông, và 3 pho tượng Tam Thế, tượng A Di Đà...

Với hơn nghìn năm lịch sử, cột kinh Phật trước chùa vẫn giữ nguyên vẹn. Cột đá cao 4,16m, nặng 4,5 tấn, thân bát giác với hình búp sen chớm nở, 8 mặt thân cột như cuốn kinh. Cột kinh được lắp ghép từ 6 bộ phận: tảng đá vuông, đế tròn, thân bát giác, thớt bát giác, đấu 8 cánh và đỉnh hồ lô 6 bộ phận.

Không chỉ có giá trị về kiến trúc, cột kinh Phật còn là hiện vật độc bản với giá trị văn hóa, lịch sử to lớn. Khoảng 2.500 chữ Hán trên cột. Hiện nay những chữ Hán trên nửa thân dưới của cột không còn nguyên vẹn, phần chữ phía trên cũng không đầy đủ, có chỗ rõ chỗ mờ.

Năm 973, Đinh Liễn, Vương con của Đinh Tiên Hoàng, đã xây 100 cột kinh Phật bằng đá và khắc kinh Đà-la-ni ở Hoa Lư. Hình thành một truyền thống dựng cột kinh trước đền thờ Phật trong văn hóa Việt Nam. Kinh tràng Hoa Lư trở thành biểu tượng của Phật giáo trong tam bảo nhà Phật. Từ đó, truyền thống này đã được duy trì qua nhiều thế hệ người Việt Nam.

Mỗi năm, vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch, chùa tổ chức lễ khao tống thuyền rồng, lễ cúng Phật để cầu mong quốc thái dân an. Ngày 8 tháng 4 âm lịch, lễ lập hạ diễn ra tại chùa, cầu mong thời tiết thuận lợi, mùa màng tốt tươi.

Ngày nay, chùa trở thành địa điểm sinh hoạt văn hóa, tinh thần, và tín ngưỡng cho du khách quốc tế. Năm 1992, di tích đã nhận đầu tư kinh phí để trùng tu và quy hoạch toàn bộ, nhằm bảo vệ và gìn giữ cho thế hệ sau.

Theo Mytour.com

***

Tham khảo: Cẩm nang du lịch Mytour.com