Chùa Từ Đàm - Địa điểm tâm linh nổi bật

Chùa Từ Đàm là ngôi chùa cổ kính nổi tiếng tại Huế, hiện nằm ở số 1 đường Sư Liễu Quán, phường Trường An, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế, Việt Nam.

Giai thoại

Chùa được Thiền sư Minh Hoằng - Tử Dung xây dựng vào cuối thế kỉ XVII và được gọi là chùa Ấn Tôn (印宗寺), với ý nghĩa 'truyền tâm làm cốt lõi'.

Vào năm 1702, nhà sư Liễu Quán, sau này trở thành một vị cao tăng, đã đến chùa để xin học hỏi từ Thiền sư Minh Hoằng - Tử Dung.

Năm 1703, Thiền sư Minh Hoằng - Tử Dung đã chỉ đạo việc trùng tu chùa. Cũng trong năm đó, chúa Nguyễn Phúc Chu đã tặng cho chùa một tấm biển Sắc Tứ Ấn Tôn Tự. Sau khi Sư qua đời, theo di nguyện, Thiền sư Thiệt Vinh - Bửu Hạnh trở thành Trụ trì chùa.

Năm 1802, khi triều Tây Sơn sụp đổ, chùa Ấn Tôn bị hư hại nặng nề do chiến tranh và thời gian. Đến năm Gia Long thứ 12 (1813), Thiền sư Đạo Trung - Trọng Nghĩa mới có thể tổ chức trùng tu chùa.

Năm 1841, vua Thiệu Trị đã đổi tên chùa Ấn Tôn thành Từ Đàm - 慈曇寺 (để tránh kỵ húy vua Miên Tông), với ý nghĩa là 'đám mây lành của Phật pháp'.

Vào năm Thành Thái thứ 9 (1897), nhà vua ra lệnh mở đường lên đàn Nam Giao, đi xuyên qua khuôn viên chùa Từ Đàm. Vì vậy, vua đã yêu cầu Trụ trì Thiền sư Thanh Hiệp - Tường Vân di dời 5 bảo tháp chứa di cốt của các chư Tổ sang chùa Báo Quốc gần đó, và có thể nhân dịp này, chùa cũng được trùng tu.

Kể từ những năm 1920, phong trào chấn hưng Phật giáo đã lan rộng ra toàn quốc. Trong thời gian này, chùa Từ Đàm nổi bật như trung tâm của phong trào chấn hưng Phật giáo tại Trung Kỳ.

Vào năm 1932, An Nam Phật học hội được thành lập tại Huế (sau đổi tên thành Hội Phật học Trung Việt). Đến năm 1936, các sơn môn phái Lâm Tế đã đồng ý giao chùa Từ Đàm cho hội này, biến nơi đây thành trung tâm thờ phụng và trụ sở của hội.

Ngày 18 tháng 12 năm 1938, Tỉnh hội Phật học Thừa Thiên thực hiện đại trùng tu chùa Từ Đàm, đồng thời đúc tượng Phật Thích Ca và các pháp khí để đặt trong chánh điện. Công trình hoàn tất vào năm 1940, cùng lúc với việc xây dựng giảng đường, nhà tăng và một số công trình khác của Tỉnh hội.

Năm 1943, Gia đình Phật Hóa Phổ được thành lập; đến năm 1951, tổ chức này đổi tên thành Gia đình Phật tử và chọn chùa Từ Đàm làm trụ sở chính.

Năm 1951, chùa Từ Đàm là nơi diễn ra Đại hội thành lập Tổng Hội Phật giáo Việt Nam.

Năm 1951, Hội nghị thành lập Hội Phật giáo Việt Nam đã được tổ chức tại chùa, với sự tham gia của 51 đại biểu từ 6 tập đoàn Tăng già và cư sĩ từ ba miền. Tại hội nghị, Hội đã thông qua việc Hòa thượng Tố Liên đại diện ký kết gia nhập Hội Phật giáo thế giới.

Trong những năm 1960, chùa Từ Đàm trở thành trung tâm của phong trào đấu tranh chống lại các chính sách tôn giáo của Tổng thống Ngô Đình Diệm.

Hiện tại, chùa Từ Đàm là nơi đặt Văn phòng Ban Trị sự Phật giáo tỉnh Thừa Thiên Huế.

Công trình kiến trúc

Ban đầu, chùa Từ Đàm chỉ là một tịnh thất nhỏ làm từ cây và lá. Sau nhiều lần cải tạo, chùa đã có diện mạo như hiện nay.

Cổng tam quan được xây dựng vào năm 1965. Bên phải sân (từ cổng nhìn vào) là cội bồ đề có nguồn gốc từ cây bồ đề ở Bồ Đề Đạo Tràng tại Ấn Độ, nơi Phật Thích Ca đạt được giác ngộ.

Ngôi chính điện cũ của chùa có ba gian, lợp ngói, rộng 7,4 m và dài 18 m, hướng về phía Đông Nam. Vào ngày 4 tháng 7 năm 2006, chùa đã tiến hành tái thiết chính điện, và hoàn thành vào ngày 30 tháng 3 năm 2010. Công trình mới dài 42 m và rộng 35,9 m, gồm hai phần: tầng hầm làm hội trường và trên là chánh điện. Kiến trúc mới theo mô hình trùng thiềm điệp ốc với ba gian hai chái, cùng hai bện có lầu chuông và lầu trống, thể hiện phong cách kiến trúc truyền thống của chùa Huế. Đại lễ An vị Phật được tổ chức trọng thể vào ngày 24 tháng 12 năm 2007 (rằm tháng 11 năm Đinh Hợi).

Bên phải chánh điện là nhà khách và phòng Tăng. Trước nhà khách có một vườn hoa nhỏ với tượng bán thân bằng thạch cao trắng của cư sĩ Tâm Minh, người đã đóng góp nhiều cho chùa và phong trào phục hưng Phật giáo Trung Việt.

Vào ngày 6 tháng 1 năm Mậu Tý (12 tháng 2 năm 2008), tháp Ấn Tôn 7 tầng (mỗi tầng thờ một tượng Phật đồng) cao 27 m (xem hình 3) đã được khởi công xây dựng tại sân chùa (bên trái khi nhìn từ cổng). Công trình được hoàn thành vào ngày rằm tháng 2 năm Canh Dần (30 tháng 3 năm 2010).

Phía bên phải sân chùa (khi nhìn từ cổng) là một Hội quán rộng lớn, có 10 gian phòng và cao 2 tầng. Hiện tại, tầng dưới của Hội quán được sử dụng làm Văn phòng Ban Trị sự Phật giáo tỉnh Thừa Thiên Huế.

Trang trí

Chính điện được trang trí trang nghiêm nhưng không cầu kỳ. Ở trung tâm chỉ có một tượng Phật Thích Ca, hai bên là các phù điêu của Bồ tát Văn Thù và Phổ Hiền. Trên chính điện treo tấm biển sơn son thiếp vàng với ba chữ Hán: 'Ấn Tông Tự'. Cặp câu đối hai bên tấm biển cũng được sơn son thiếp vàng. Bên ngoài hiên chùa còn có cặp đối của nhà yêu nước Phan Bội Châu và cư sĩ Tâm Minh (bác sĩ Lê Đình Thám).

• Minh Hoằng - Tử Dung

Chú giải

Các liên kết ngoài

• 'Chùa Từ Đàm' của tác giả Cao Huy Thuần
• 'Ấn Tôn Từ Đàm Tự' trên trang web của chùa Từ Đàm