Buzz
Đoạn văn súc tích và đầy chất thơ về sông Hương của Hoàng Phủ Ngọc Tường là nội dung chính của bài Ai đã đặt tên cho dòng sông?. Mytour giới thiệu về tài liệu Soạn văn 11: Ai đã đặt tên cho dòng sông?, trong sách Kết nối tri thức với cuộc sống, tập 2.
Bài hướng dẫn chuẩn bị nhanh chóng và đầy đủ bài Ai đã đặt tên cho dòng sông? cho học sinh lớp 11. Tham khảo chi tiết dưới đây.
Chuẩn bị bài Ai đã đặt tên cho dòng sông?
Trước khi bắt đầu đọc
Câu 1. Bạn có kỷ niệm gì về dòng sông mà bạn đã từng trải qua?
Gợi ý:
Hãy chia sẻ về những kỷ niệm của bạn, có thể là trải nghiệm đi thuyền trên dòng sông, tắm sông,...
Câu 2. Hãy chia sẻ cảm nhận của bạn về hình ảnh một dòng sông được mô tả trong văn học hoặc các loại nghệ thuật khác (âm nhạc, hội họa, điện ảnh,...).
Gợi ý:
Hình ảnh của người lái đò trên sông Đà (trong tác phẩm của Nguyễn Tuân) đã tường minh hóa vẻ đẹp mê hoặc và uy nghi của dòng sông Đà,...
Sau khi hoàn thành việc đọc
Câu 1. Những đặc điểm tự nhiên của sông Hương mà tác giả nhấn mạnh trong văn bản là gì? Hãy chỉ ra các đoạn văn nêu bật về từng đặc điểm của sông Hương.
- Tác giả đã tập trung nhấn mạnh vào các đặc điểm tự nhiên của sông Hương trong văn bản:
- Ở phía nguồn, sông Hương chảy mạnh mẽ, quyến rũ, hòa quyện giữa vẻ đẹp hùng vĩ của rừng già Trường Sơn như một thế giới huyền bí.
- Rời khỏi núi, sông Hương thay đổi dòng chảy liên tục, trôi qua những dãy đồi kiên cố, tạo nên vẻ đẹp u buồn, cổ kính.
- Trong các làng quê xô bồ, phồn thịnh và giữa trung tâm thành phố Huế, sông Hương chảy êm đềm, như một tấm gương yên bình.
- Các đoạn văn đặc sắc về từng đặc điểm của sông Hương:
- Trong dòng sông đẹp của các quốc gia… dưới chân núi Kim Phụng.
- Phải trải qua hàng thế kỷ... vang lên tiếng gà rộn ràng
Câu 2. Trong Ai đã đặt tên cho dòng sông?, tác giả đã trình bày sông Hương như một con người có tâm trạng, tính cách riêng. Hãy tìm trong đoạn văn một số chi tiết minh họa điều này và phân tích sự độc đáo của kỹ thuật so sánh, nhân hoá được sử dụng bởi nhà văn.
Một số chi tiết:
- Giữa lòng Trường Sơn, sông Hương đã trải qua nửa cuộc đời của mình như một cô gái tự do và mê hoặc.
- Rừng già đã tạo ra cho sông Hương sự dũng mãnh, tinh thần tự do và trong trắng.
- Suốt hàng thế kỷ trôi qua, người yêu chờ đợi mới đến, đánh thức cô gái đẹp ngủ say giữa đồng Châu Hoá rực rỡ hoa dại.
- Từ đây, như đã tìm được con đường về, sông Hương tỏa sáng hạnh phúc…
- Trong những khoảnh khắc yên bình của dòng nước ấy, sông Hương đã biến thành một người phụ nữ tài năng đánh đàn dưới ánh trăng.
- Giống như nàng Kiều trong đêm tối tăm, tại thời điểm quan trọng này, sông Hương đã quyết tâm quay về tìm lại Kim Trọng của mình, để thề một lời tình yêu trước khi hướng về biển cả...
=> Để thấy sông Hương như một con người có tính cách riêng, tác giả đã dùng các biện pháp tu từ so sánh và nhân hóa. Điều này giúp người đọc cảm nhận được sự phong phú, đa chiều của dòng sông, vừa mạnh mẽ phóng khoáng, vừa dịu dàng, đằm thắm, vừa trí tuệ mà đầy tình cảm, vừa phong tình mà đầy trung thành,...
Câu 3. Tác giả cảm nhận sông Hương liên kết với thành phố Huế như thế nào? Phân tích một số hình ảnh, chi tiết làm rõ mối quan hệ đặc biệt này.
Sông Hương và thành phố Huế gắn bó một cách sâu sắc, thân thiết. Tác giả đã dùng các hình ảnh so sánh để mô tả mối quan hệ giữa sông Hương và thành phố Huế như một cặp đôi tình nhân: với sự xa cách, nhớ mong; vượt qua khó khăn để gặp gỡ; gắn bó nhưng vẫn riêng biệt; chia tay nhưng vẫn lưu luyến...
Câu 4. Trong văn bản, có hai khía cạnh đáng chú ý: thông tin khách quan về sông Hương và cảm xúc của tác giả. Theo bạn, nội dung nào là quan trọng hơn? Điều gì đã giúp bạn xác định điều này?
- Quan trọng hơn: cảm xúc của tác giả về dòng sông này.
- Điều kiện: đối tượng trong văn bản được thể hiện qua quan sát, cảm nhận và tình cảm của tác giả.
Câu 5. Trong việc viết bài tùy bút về sông Hương, tác giả đã sử dụng kiến thức văn hóa như thế nào? Mục đích của việc này là gì?
- Tác giả đã tích hợp kiến thức văn hóa từ lịch sử, địa lý, triết học, âm nhạc và văn học một cách toàn diện.
- Mục tiêu: cung cấp thông tin chính xác về sông Hương, thể hiện góc nhìn đa chiều của tác giả để khám phá vẻ đẹp đa dạng và phong phú của dòng sông.
Câu 6. Đánh giá của bạn về ý nghĩa của tiêu đề bài tùy bút. Cách tác giả đặt tiêu đề có điều gì đáng chú ý không?
Xét về loại câu hỏi, “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” thực sự là một câu hỏi độc đáo. Ít khi thấy một câu hỏi được chọn làm tiêu đề của một tác phẩm. Điều này phản ánh sự độc đáo của nhà văn. Đồng thời, thông qua câu hỏi này, Hoàng Phủ Ngọc Tường muốn khuyến khích người đọc tìm hiểu về nguồn gốc của dòng sông. Cụ thể hơn, đó là sông Hương ở Huế thơ mộng. Con sông này đã liên kết với vùng đất này từ thời xa xưa. Người dân làng Thành Chung kể lại rằng vì yêu quý dòng sông xinh đẹp, họ đã làm cho nước sông ngát hương hoa mãi mãi bằng cách đun sôi nước chứa trăm loại hoa. Tên “sông Hương” đơn giản nhưng chứa đựng ý nghĩa sâu sắc. Thông qua tiêu đề này, Hoàng Phủ Ngọc Tường cũng thể hiện niềm tự hào về văn hóa truyền thống và lòng biết ơn với thế hệ tiền bối đã khai phá vùng đất này. Đó là niềm tự hào sâu sắc đối với quê hương và đất nước. “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” thực sự là một tiêu đề độc đáo, chứa đựng nội dung tư tưởng mà Hoàng Phủ Ngọc Tường muốn truyền đạt.
Câu 7. Phân tích một số yếu tố nghệ thuật bạn cho là nổi bật trong đoạn trích Ai đã đặt tên cho dòng sông?
- Sự pha trộn giữa thông tin chính xác về dòng sông và cảm xúc của tác giả.
- Sự kết hợp giữa kiến thức về khoa học, văn hóa - nghệ thuật để làm nổi bật vẻ đẹp của sông Hương qua nhiều khía cạnh.
- Cách diễn đạt tài tình, ngôn ngữ phong phú hình ảnh,...
Liên kết đọc - viết
Viết một đoạn văn (khoảng 150 từ) phân tích một hình ảnh độc đáo mà tác giả sử dụng để làm nổi bật đặc điểm riêng của sông Hương.
Gợi ý:
Hành trình của sông Hương cũng tương tự như các dòng sông khác - bắt đầu từ nguồn cao, nơi mà trong mắt của nhà văn, như là một 'bản trường ca của rừng già'. Quả thực, con sông ở đây đã kết nối mạnh mẽ với dãy núi Trường Sơn hùng vĩ. Nó mang trong mình sức mạnh mạnh mẽ, nguyên bản: 'rầm rộ giữa bóng cây rừng sâu, mãnh liệt qua những thác đá, cuộn xoáy như những cơn lốc vào những vực sâu kín'. Sự kết hợp giữa phép so sánh tinh tế, từ ngữ mạnh mẽ và cấu trúc câu đã tạo nên hình ảnh của một bản nhạc tuyệt vời của thiên nhiên. Nhưng bản trường ca ấy không chỉ đầy hùng vĩ, mà còn mang một nét trữ tình sâu sắc. Sau những âm thanh mạnh mẽ, con sông dần trở nên 'dịu dàng' hơn, êm đềm hơn để khiến bất kỳ ai nhìn thấy vẻ đẹp của nó 'say mê' giữa những hàng cây đỏ rực của hoa đỗ quyên rừng sâu.
