Buzz
Mytour sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 12: Bắt sấu rừng U Minh Hạ, kính mời các bạn học sinh tham khảo để chuẩn bị bài học hiệu quả.
Tác phẩm Bắt sấu rừng U Minh Hạ sẽ được tìm hiểu kỹ lưỡng.
Nghe đọc truyện Bắt sấu rừng U Minh Hạ tại đường link sau:
(Tóm tắt ban đầu: Ở khu vực U Minh Hạ, cá sấu thường đi ngược dòng sông vào trung tâm rừng tràm để sinh sống. Một người đi rừng để hái mật ong đã phát hiện ra rằng ở ngọn rạch Cái Tàu có một cái ao sấu 'nhiều như trái mù u chín rụng').
Người ta phát hiện ra rằng có cái ao sấu ở ngọn rạch Cái Tàu. Tin tức này lan truyền rộng rãi và cuối cùng đã đến tai ông Năm Hên, một thợ săn già lành nghề từ Kiên Giang, tức là khu vực Rạch Giá ngày nay. Ông bơi trên chiếc xuồng ba lá nhỏ đến khu vực làng Khánh Lâm, ngọn rạch Cái Tàu. Trên xuồng, chỉ có một đốt nhang và một hũ rượu.
Từ sáng sớm đến chiều tối, ông đi xuồng ra vào theo con rạch và hát:
Hồn đâu lạc lõng?
Hồn ơi! Hồn à!
Xa cây, xa cối,
Xa cội, xa nhánh,
Nơi đầu bãi, cuối gành,
Cần tha, sấu bắt,
Vì trắng thắt ngặt,
Chén cơm, áo manh,
U Minh đỏ rực,
Rừng tràm xanh bát...
Ta thương, ta tiếc,
Lập đàn phong ba...
Giọng hát kỳ quặc, đầy ám ảnh. Người dân trong làng thấy điều lạ lùng và tập trung xuống bên bờ để quan sát. Họ cho rằng ông lão kia là người có khả năng siêu phàm, và họ mời ông lên nhà, chuẩn bị gà nướng, mua rượu để tiếp đãi.
Sau khi tự giới thiệu, ông nói:
- Nghe đồn có ao sấu ở đây, tôi không ngần ngại đi từ xa để đến vùng đất Khánh Lâm này...
- Hóa ra ông là thợ săn sấu!
Ông Năm Hên gật đầu:
- Thợ săn sấu chứ không phải thợ câu. Hai nghề đó khác nhau. Câu sẽ dùng lưỡi sắt, câu mồi bằng con vịt sống. Thường là dưới nước. Còn tôi chuyên săn sấu trên cạn, không cần dùng lưỡi.
- Vậy ông dùng gì để bắt?
- Tôi dùng... hai bàn tay trần.
Mọi người đều ngạc nhiên. Ông Năm Hên cười tươi:
- Các bà các cậu không tin à?
Mọi người một phần tin, một phần nghi. Họ cố nhớ lại cách mà những thợ săn khác đã sử dụng để bắt sấu. Bắt sấu bằng hai bàn tay trần thật là điều kỳ diệu, là điều hiếm có trên thế gian này. Liệu ông Năm Hên có phải đang nói dối để lừa gạt, có phải ông ấy đã mở miệng xin tiền bạc, gạo, cơm của làng xóm không? Mọi người đều lo lắng, mong muốn ông ta ra tận mắt thấy cách làm của ông ta ngay lập tức.
- Thưa ông, khi nào ông bắt sấu để làng chúng tôi được mừng? Nếu cần sự giúp đỡ gì, chúng tôi sẽ sẵn lòng. Ở xóm này, không thiếu trai trẻ từng tham gia săn bắt cọp, heo rừng.
Ông Năm Hên trả lời:
- Sáng mai sớm, cứ đi không lo. Tôi cần một người chỉ đường đến ao cá sấu đó. Có điều kiện đó thôi! Chỉ mất khoảng một giờ đồng hồ là xong! Sấu ở ao giữa rừng, tôi đã bắt nhiều lần rồi. Mọi người cứ tin tôi. Chưa từng có ai bị sấu bắt giữa rừng để làm thịt? Tôi không có kỹ năng gì đặc biệt, chỉ biết một ít mưu mẹo, nhưng mọi người nói đó là bùa phép để kiếm tiền. Nghề bắt sấu có thể làm giàu, nhưng tôi không mang vận may đó. Cha mẹ tôi chỉ sinh ra hai anh em. Anh tôi xuống miền Gò Quao phá rừng cách đây mười hai năm. Tôi thề sẽ trả thù cho anh. Tôi cảm thấy đau lòng khi nghe nói về miền Rạch Giá, Cà Mau này, nơi có nhiều con rạch, ngã ba, như Đầu Sấu, Lưng Sấu, Bàu Sấu. Rạch Cà Bơ He, là nơi sấu thường lội nước, người Miên sợ sấu nên đặt tên như vậy. Cũng như phá Tam Giang, truồng Nhà Hồ ngoài Huế.
Sáng hôm sau, ông Năm Hên lên đường đến ao sấu, có Tư Hoạch - một người rất quen thuộc với địa thế ở vùng Cái Tàu dẫn đường. Nhiều người xin đi theo nhưng ông Năm Hên từ chối:
- Đi đông quá rồi. Tôi không giấu nghề với mọi người. Chỉ có Tư Hoạch đi cùng xem.
Đã quá giờ ngọ.
Nhìn về phía ao sấu U Minh Hạ, mọi người đều thấy một đám khói đen bốc lên. Ban đầu họ nghĩ rằng có rừng cháy, nhưng sau đó khói bắt đầu lả tảng. Trong lúc đó, bà con ở xóm Cái Tàu chuẩn bị nấu cơm, mua rượu để chờ chiều làm tiệc ăn mừng. Nhưng mọi người đều ngạc nhiên khi trời vẫn chưa tối, và khi họ đang nghỉ ngơi trên mái nhà, bỗng dưng nghe thấy tiếng kêu rên từ xa:
- Bà con ơi! Hãy ra xem sấu... Có bốn mươi lăm con còn sống đấy.
Dường như đó là giọng của Tư Hoạch.
- Kỳ diệu! Kỳ diệu! Tôi là Tư Hoạch, đã đi bắt sấu và mang về đây. Bà con hãy xem sấu lội nước dưới sông đây! Một lần trong đời mới thấy.
Dưới sông, Tư Hoạch ngồi trên xuồng, bơi nhẹ nhàng như đi dạo.
Tiếp theo người lái xuồng là một đàn sấu, mỗi con đều buộc dây nối với con khác, màu đen như cây khô dài. Mỗi con sấu đều đặt hai chân sau lên lưng, hai chân trước tự do, như đang giúp Tư Hoạch đẩy chiếc bè lạ lùng kia đi nhẹ nhàng. Đây là thực tế hay là giấc mơ? Một số người đứng nhìn mắt trợn trừng rồi chạy vào nhà trốn. Người khác khấn vái, lo sợ xóm làng này sẽ bị trừng phạt bởi quỷ thần. Một số dũng cảm hơn bơi ra giữa sông, quan sát đàn sấu rõ hơn rồi đưa Tư Hoạch vào bờ để thảo luận.
Tư Hoạch giải thích:
- Khi đến ao sấu, ông Năm Hên đã đi vòng quanh để khám phá môi trường và sau đó ngồi xuống uống rượu cùng tôi. Sau đó, ông ấy và tôi đã dùng xuồng để đào một con đường nhỏ từ bờ ao lên rừng, khoảng mười thước. Khi hoàn thành, ông ấy đã đưa cho tôi một nắm dây cóc kèn. Phần của ông ấy là loại cây mốp tươi, được chia ra thành khúc khoảng ba tấc.
Sau khi châm lửa vào đám sậy đế, dây cóc kèn đã bắt đầu cháy. Chưa đến lúc đó, khói đã bao phủ mọi nơi, làm cho mọi người khó chịu và khó thở. Nước sôi nóng cũng làm cho tình hình trở nên khó khăn hơn, khiến cho sấu bò lên rừng theo con đường đã được đào từ trước. Khi đó, ông Năm Hên đã chạy lại gần. Sấu đã cố gắng tấn công ông. Ông đã đẩy vào miệng của sấu một khúc mốp, làm cho sấu bị kẹt hai hàm răng lại với nhau. Sấu bị kẹt và không thể mở miệng ra được. Sau đó, ông Năm Hên đã sử dụng cây mác để cắt gân ở đuôi sấu. Đuôi của sấu bị tê liệt. Khi đó, ông đã sử dụng dây cóc kèn để trói chặt hai chân sau của sấu lại với nhau, để lại hai chân trước tự do để sấu tiếp tục bơi theo ông.
Xứ này thật là có những người tài trí! Mưu kế như vậy thực sự là rất thông minh. Ông ấy ở đâu vậy? Tại sao không thấy ông trở về? Dân làng chúng tôi nhất định sẽ đền ơn cho ông bằng một số tiền lớn và sẽ nuôi ông đến già, ở lại xóm này. Các bạn nghĩ sao?
Tư Hoạch nói:
- Quên mất! Ông ta đi trước để bà con nhà chúng tôi xem thử. Phần ông ấy sẽ ở lại để làm lễ cúng dường cho 'đất đai vương trạch' và sau đó đi bộ về sau.
Chưa kịp kết thúc câu nói, từ bên sông vang lên tiếng hát của ông Năm Hên, ngày một rõ ràng hơn:
Hồn ở đâu đây?
Hồn ơi! Hồn hỡi!
Xa cây xa cối,
Xa cột xa nhành,
Đầu bãi cuối gành,
Hùm tha, sấu bắt,
Bởi vì thắt ngặt,
Manh áo chén cơm,
U Minh đỏ ngòm,
Rừng tràm xanh biếc!
Ta thương ta tiếc,
Lập đàn giải oan...
Âm thanh giống như tiếng khóc lóc, tiếng nài nỉ. Tiếng giống như phẫn nộ, đau buồn. Đáng sợ nhất là khi thấy ông đi ra khỏi rừng, áo rách vai, tóc rối nùi, mắt đỏ ngầu, bó nhang cháy đỏ lung lay trên tay.
- Nhìn tướng của ông mà kinh ngạc như tướng thầy pháp! - Một người thốt lên như vậy.
Nhưng vẫn có tiếng khóc sụt sùi nơi đâu đó. Đó là vài cụ già, bà lão chạnh lòng nhớ về tổ tiên, nhớ về bạn bè của mình, có lẽ trên con đường đi qua chốn nước đỏ rừng xanh, đã từng có người thân của họ hy sinh vì đàn sấu này. Liệu bó nhang đang cháy kia có thể giải oan cho cái chết của họ không chứ?
Viết văn Bắt sấu rừng U Minh Hạ chi tiết
I. Tác giả
- Sơn Nam (1926 - 2008) còn được biết đến với bút danh Phạm Đông Thới, tên gốc là Phạm Minh Tài.
- Ông ra đời tại làng Đông Thới, huyện An Biên, tỉnh Kiên Giang…
- Ông tham gia vào phong trào cách mạng từ năm 1945 và hoạt động văn nghệ trong cuộc kháng chiến chống Pháp ở khu IX.
- Từ năm 1954 đến năm 1975, ông hoạt động báo chí và văn học tại Sài Gòn.
- Sau năm 1975, ông trở thành hội viên của Hội Nhà văn Việt Nam, và là Ủy viên Ban Chấp hành Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Thành phố Hồ Chí Minh.
- Danh sách một số tác phẩm: Tây đầu đỏ, Bên rừng cù lao Dung, Hương rừng Cà Mau, Người Sài Gòn…
II. Các tác phẩm
1. Nguồn gốc
“Bắt sấu rừng U Minh Hạ” là một trong những truyện ngắn trong tập sách “Hương rừng Cà Mau”.
2. Cấu trúc
Phân thành 2 phần:
- Phần 1. Từ đầu đến “của riêng mình ngoài Huế”: Ông Năm Hên lái thuyền xuống làng Khánh Lâm để bắt sấu
- Phần 2. Phần còn lại. Câu chuyện bắt sấu của ông Năm Hên qua lời kể của Tư Hoạch.
3. Tóm tắt
Nghe đồn có cá sấu ở ngọn rạch Cái Tàu đã khiến ông Năm Hên – một thợ săn già lành nghề ở Kiên Giang quan tâm. Ông bơi xuống đến làng Khánh Lâm, ngọn rạch Cái Tàu. Ông bắt cá sấu không vì tiền bạc, mà để giúp dân và trả thù cho người anh trai bị cá sấu bắt trước đó. Buổi sáng hôm sau, Tư Hoạch - một người dân địa phương - dẫn ông tới ao cá sấu. Buổi chiều, ông trở về cùng với 45 con cá sấu nối đuôi nhau trên thuyền. Tư Hoạch kể lại cách ông Năm Hên bắt sấu phi thường, khiến mọi người đều kính phục và coi ông là “bậc thánh của vùng này”.
III. Hiểu - Đọc văn bản
1. Vẻ đẹp tự nhiên của U Minh Hạ
- Rộng lớn, kỳ thú nhưng cũng hoang sơ, đầy nguy hiểm.
- Sông nước trải dài vô tận, kênh rạch mênh mông, rừng tràm phủ mặt đất…
- Nơi đây sinh sống nhiều loài thú dữ như heo rừng, cọp, cá sấu… Đặc biệt, cá sấu được coi là động vật nguy hiểm nhất với số lượng “Cá sấu lội từng bầy” và “nhiều như quả mù u chín rụng”...
2. Nhân vật ông Năm Hên
a. Tính cách
- Một cá nhân tự do, giản dị, chân thành: “như chiếc xuồng ba lá, chỉ có một ít nhang và một hũ rượu”
- Ông cũng vô cùng khiêm nhường: “Tôi không có tài năng đặc biệt gì, chỉ là biết chút mưu mẹo”.
- Một con người sống đầy lòng nhân ái, tôn trọng tình đoàn kết: “nghề bắt sấu có thể làm giàu, nhưng tôi không vì vậy mà khao khát” - ông bắt cá sấu để báo ân cho người anh và giúp đỡ cộng đồng, không vì tiền bạc hay vật chất.
- Một người dũng cảm, tài ba: bắt cả đàn cá sấu trong một lần.
b. Kỹ thuật bắt cá sấu của ông
- Phương pháp thông minh, tài năng: dùng lửa châm để ép sấu lên bờ, dùng con đường đã đào sẵn để dẫn sấu, dùng khúc mốp để khóa miệng sấu, cắt gân đuôi để ngăn sấu tấn công, dùng dây cóc kèn trói hai chân sau của sấu, để hai chân trước tự do để sấu bơi theo xuồng về
=> Ông được người dân tôn vinh và kính trọng: “Phép thuật! Phép thuật, Thực là vị thánh tại vùng này rồi”.
c. Ý nghĩa của tiếng hát của ông
- Sự chân thành, lòng biết ơn, cảm thông trước những đau khổ, hy sinh của người lao động.
- Giải thoát cho những linh hồn đau khổ, những người hi sinh vì “mảnh cơm manh áo” giữa rừng xanh nước đỏ.
Viết tóm tắt văn Bắt sấu rừng U Minh Hạ ngắn gọn
Hướng dẫn trả lời câu hỏi:
Câu 1. Qua tác phẩm trên, thiên nhiên và con người vùng U Minh Hạ thể hiện những đặc điểm nào?
- Thiên nhiên ở vùng U Minh Hạ: hoang sơ, phong phú nhưng đầy nguy hiểm, với nhiều khó khăn:
- Có nhiều kênh rạch, sông nước bát ngát, rừng tràm mênh mông.
- Nhiều loài thú dữ như cọp, heo rừng, cá sấu… Đặc biệt là “cá sấu thường đi lên ngược dòng vào khu rừng tràm sinh sống”, có người phát hiện “ao sấu lớn tại ngọn rạch Cái Tàu”, sấu “nhiều như trái mù u chín rụng”.
- Con người ở vùng U Minh Hạ:
- Sức mạnh sống mãnh liệt: bám đất và gắn bó lâu dài với vùng đất đầy nguy hiểm, thách thức như rừng U Minh Hạ.
- Giàu lòng từ bi, tình thương: ông Năm Hên vì anh trai bị sấu bắt mà quyết định trả thù sau thành chuyên nghiệp bắt sấu; những người già nhớ về tổ tiên, bạn bè từng hy sinh trong rừng sâu nước độc vì miếng cơm manh áo…
- Trí dũng, gan góc, quyết đoán: “xóm này, không thiếu trai lực mạnh mẽ từng sáng tạo bẫy cọp, săn heo rừng”; ông Năm Hên bắt sấu…
Câu 2. Phân tích tính cách và kỹ năng của nhân vật Năm Hên. Bài hát của Năm Hên gợi lên trong anh chị cảm xúc như thế nào?
* Tính cách:
- Một cá nhân hào hiệp, giản dị, mộc mạc: “một chiếc xuồng ba lá, chỉ có một ít nhang trầm và một hũ rượu”
- Ông cũng rất khiêm nhường: “Tôi không giỏi gì cả, chỉ là biết một chút mưu mẹo thôi”.
- Một con người sống rất trung thành, lòng nghĩa hiệp: “nghề bắt sấu có thể kiếm tiền, nhưng tôi không hề quan tâm đến vật chất ấy” - bắt cá sấu để báo thù cho anh trai và giúp đỡ dân làng, không vì tiền bạc, danh vọng.
- Một con người can đảm, tài năng: bắt một lúc hàng chục con cá sấu.
* Kỹ thuật bắt sấu của ông:
- Chiến thuật bắt sấu thông minh, dũng cảm: đẩy sấu lên bờ bằng cách châm lửa ở ao, dồn sấu vào con đường đã đào sẵn, bịt miệng sấu bằng mảnh gỗ, cắt đứt gân đuôi để sấu không thể tấn công, dùng dây để buộc chặt hai chân sau, để hai chân trước để sấu bơi theo xuồng về
=> Ông được mọi người ghi nhận công lao và kính phục: “Chiến thuật tuyệt vời! Tuyệt vời, Ông là người thánh của chúng tôi đấy”.
* Ý nghĩa của bài hát:
- Thể hiện tình cảm nhân ái, biểu lộ sự tiếc nuối, đồng cảm trước những hy sinh, tổn thất của người lao động.
- Hóa giải những linh hồn không bình an, những người hi sinh vì “miếng cơm manh áo” trong rừng xanh nước đỏ.
Câu 3. Đề cập đến những đặc trưng trong nghệ thuật kể chuyện, việc sử dụng ngôn từ của Sơn Nam trong tác phẩm.
- Nghệ thuật kể chuyện thu hút với cách diễn đạt tự nhiên, sống động.
- Ngôn từ phản ánh rõ nét văn hóa Nam Bộ.
- Miêu tả về thiên nhiên chân thực và sinh động.
Câu 4. Ấn tượng của anh chị về đất đai và con người ở miền cực nam của Tổ quốc thông qua truyện ngắn Bắt sấu rừng U Minh Hạ.
- Truyện mang đến cho độc giả những khám phá thú vị về vùng đất và con người miền cực nam của Tổ quốc.
- Tự nhiên ở đây rộng lớn, hoang sơ, cùng với những người dân gan dạ, kiên cường, tạo nên tình cảm sâu sắc của độc giả, đầy lòng yêu mến và ngưỡng mộ.
