Với việc chuẩn bị bài Các nguyên tắc giao tiếp (phần tiếp theo) trang 21, 22, 23, 24 môn Ngữ văn lớp 9, học sinh sẽ dễ dàng trả lời các câu hỏi và soạn văn 9.
Chuẩn bị bài Các nguyên tắc giao tiếp (phần tiếp theo) - trang 21
I. Nguyên tắc quan hệ
Thành ngữ “Ông nói gà, bà nói vịt” mô tả hiện tượng không hiểu biết hoặc không đồng tình với ý kiến của người khác, gây ra sự không đồng nhất trong giao tiếp.
- Tránh hiện tượng này, trong giao tiếp cần nắm vững đề tài, và tập trung vào vấn đề được bàn luận.
- Đó chính là nguyên tắc quan hệ trong giao tiếp.
II. Cách thức giao tiếp
a, - Nói lan man, dài dòng, không tập trung vào trọng tâm chính của vấn đề
- Nói mập mờ, không rõ ràng, thiếu sự rành mạch trong diễn đạt
- Cách nói như vậy không mang lại hiệu quả giao tiếp: không thể truyền đạt thông điệp một cách rõ ràng, gây khó khăn cho người nghe hiểu
→ Trong hội thoại, cần nhấn mạnh vào sự ngắn gọn, rõ ràng và rành mạch
b, Tôi đồng ý với nhận định về truyện ngắn của ông ấy.
- Trong câu này, cụm từ “ông ấy” có thể hiểu theo hai cách: nhận định của người khác về truyện ngắn, hoặc truyện ngắn mà người đó viết. Vì vậy, nội dung câu nói trở nên mơ hồ, làm cho người nghe khó hiểu được ý muốn truyền đạt
- Để tránh hiểu nhầm, cần bổ sung từ ngữ để diễn đạt rõ ràng hơn
Ví dụ:
+ Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ngắn mà ông ấy vừa sáng tác
+ Tôi đồng ý với những nhận định sâu sắc về truyện ngắn của ông ấy
→ Do đó, khi giao tiếp, cần tránh những lời nói mập mờ, không rõ ràng, dễ gây hiểu nhầm
III. Tôn trọng và lịch sự
a, Trong truyện Người Ăn Xin, cả hai nhân vật, người ăn xin và cậu bé, đều cảm thấy họ đã nhận được điều gì đó từ đối phương.
Nhân vật 'tôi' không coi thường những người khổ cực, gặp gian nan mặc dù không sở hữu gì
Người lão ăn xin cảm thấy được kính trọng, chia sẻ, cả hai đều cảm thấy vui vẻ
Có thể học được điều quý giá từ câu chuyện: trong giao tiếp, cần biết lắng nghe, tôn trọng đối phương
IV. Bài Tập
Bài 1 (trang 23 sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 1)
a, Câu tục ngữ thể hiện thái độ lịch sự, quý mến cách ứng xử đẹp có giá trị hơn vật chất
b, Lời nói lịch sự, nhã nhặn mang lại hiệu quả lớn
c, Đồ quý giá (như chiếc kim vàng) không ai dám biến thành vật bình thường (như uốn nó thành lưỡi câu). Ý muốn nói những người lịch thiệp cần biết cách nói sao cho phù hợp với giá trị của bản thân
→ Tóm lại, các câu tục ngữ khuyên mọi người nên lịch sự, nhã nhặn khi giao tiếp
- Một số câu tục ngữ có nội dung chung:
- Chim thông minh kêu thanh thoát
Người khôn nói lời êm ái dễ nghe
- Vàng thì thử bằng lửa, thử bằng than
Chuông thì thử tiếng, người hiền thì thử lời
Bài 2 (trang 23 sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 1)
Các biện pháp liên quan trực tiếp đến nguyên tắc lịch sự, trong trò chuyện: nói ít, tránh né
Bài 3 (trang 23 sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 1)
a, Nói nhẹ nhàng
b, Nói thoải mái
c, Nói mỉa mai
d, Nói thông minh
e, Đưa ra ý kiến một cách nhẹ nhàng
Tất cả các từ ngữ đều liên quan đến nguyên tắc lịch sự và cách thức trong giao tiếp
Bài 4 (trang 23 sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 1)
a, Lúc này muốn hỏi: khi muốn đặt một câu hỏi không liên quan đến chủ đề đang thảo luận, tránh làm người nghe hiểu rằng mình không tôn trọng nguyên tắc giao tiếp
b, Thật sự tôi phải nói, tôi nói điều này không phải là mong anh bỏ qua, biết rằng làm anh không vui, nhưng…; xin lỗi anh có thể không hài lòng nhưng tôi nói thật… để giảm bớt xung đột, tuân theo nguyên tắc lịch sự
c, Đừng nói dối, đừng làm gián đoạn, đừng nói như thế, cho đối thoại biết rằng họ không tuân theo nguyên tắc lịch sự
Câu 5:
- Giải thích ý nghĩa của những thành ngữ sau:
+ Nói bậy, nói tục: nói lời thô tục, không lịch sự
+ Nói ác, nói cay nghiệt: nói mạnh mẽ, làm tổn thương người khác
+ Nói phũ phàng, nói khinh bỉ: nói lời làm tổn thương người khác
+ Nửa nói, nửa giấu: không nói hết ý, giữ nguyên ý trong lòng
+ Nói nhảm, nói phét: nói nhiều không có ý nghĩa, làm mất thời gian người khác
+ Tránh né, trốn tránh: không muốn nói về một vấn đề nào đó
- Những nguyên tắc liên quan:
+ Nguyên tắc lịch sự: nói bậy, nói tục, nói ác, nói cay nghiệt, nói phũ phàng, nói khinh bỉ
+ Nguyên tắc cách thức: nửa nói, nửa giấu
+ Nguyên tắc quan hệ: tránh né, trốn tránh