Buzz
Chuẩn bị bài Các nguyên tắc hội thoại (phần tiếp theo) ngắn nhất
A. Chuẩn bị bài Các nguyên tắc hội thoại (phần tiếp theo) (ngắn nhất)
Câu 1 (trang 21 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
- Cách diễn đạt phức tạp, không rõ ràng, không mạch lạc.
- Cách diễn đạt đó khiến cho người nghe khó hiểu hoặc hiểu sai nội dung truyền đạt, gây ra tình trạng giao tiếp không hiệu quả.
- Trong giao tiếp, cần phải diễn đạt một cách rành mạch, rõ ràng, và ngắn gọn.
Câu 2 (trang 22 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
- Để tránh sự hiểu lầm của người nghe, cách diễn đạt phải cụ thể như:
+ Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ngắn mà ông ấy đã viết.
+ Tôi đồng ý với những nhận định về sự sâu sắc của truyện ngắn mà ông ấy đã viết.
⇒ Trong giao tiếp, hãy tránh việc diễn đạt mơ hồ.
Nguyên tắc lịch sự
Câu 1 (trang 22 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
- Đó là tình cảm giữa hai người, đặc biệt là tình cảm của cậu bé dành cho ông lão ăn xin (người trong hoàn cảnh khó khăn như vậy). Cậu bé không phô trương xa lánh mà luôn thể hiện sự chân thành và tôn trọng đối với người khác.
- Trong giao tiếp, cần biết tế nhị và tôn trọng người khác.
Thực hành
Câu 1 (trang 23 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
a. Lời chào quan trọng hơn mâm cỗ: thái độ lịch sự và tôn trọng người khác quan trọng hơn giá trị vật chất của mâm cỗ.
b. Những lời nói quý báu không tốn kém tiền của
Chọn từ ngữ để nói một cách hài hòa
⇒ Lời nói cần được diễn đạt nhẹ nhàng, lịch thiệp và khéo léo.
c.
Kim vàng không ai dám uốn câu
Người thông minh không ai dám nói lời khó nghe
⇒ Không nên sử dụng lời lẽ khó nghe khi trò chuyện với nhau.
Tất cả các câu tục ngữ trên đều khuyên mọi người khi giao tiếp cần lịch sự, nhã nhặn, ôn hòa, không sử dụng lời lẽ khó nghe khi trò chuyện.
- Dưới đây là một số câu tục ngữ, ca dao để tham khảo:
+ Chim thông minh hót vang vọng,
Người thông minh nói lời ôn hòa, dễ nghe.
+ Một thương tóc mái lợp mái gà
Hai thương ăn nói êm đềm, có duyên
+ Đất tốt trồng cây đều đặn
Những người tao nhã nói lời nhẹ nhàng, dịu dàng
+ Nói lời phải giữ lấy lời
Đừng như con bướm đậu rồi lại bay
+Một câu nhịn chín câu lành.
Câu 2 (trang 23 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
- Các biện pháp liên quan trực tiếp đến phương châm lịch sự trong hội thoại là: nói giảm, nói tránh.
Ví dụ: Khi muốn nhận xét về cách nói chuyện của một người một cách ôn hòa, chúng ta có thể nói: “Cô ấy nói chuyện không hay lắm”.
Câu 3 (trang 23 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
a. Nói mát
b. Nói hớt
c. Nói móc
d. Nói leo
e. Nói ra đầu ra đũa
Tất cả các từ ngữ này đều chỉ những cách nói liên quan đến phương châm lịch sự (a,b,c,d) và phương châm cách thức (e).
Câu 4 (trang 23 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
a. Cách diễn đạt “nhân tiện đây xin hỏi “ khi người nói muốn hỏi về một vấn đề không đúng đề tài đang trao đổi, tránh người nghe hiểu là mình không tuân thủ phương châm quan hệ. Cách diễn đạt này cũng thể hiện phương châm lịch sự.
b. Khi người nói phải nói một điều đụng chạm đến thể diện người đối thoại. Dùng những cách diễn đạt như: cực chẳng đã tôi phải nói, tôi nói điều này có gì không phải mong anh bỏ qua; biết là làm anh không vui, nhưng… ; xin lỗi, có thể anh không hài lòng nhưng tôi cũng phải thành thực mà nói… để giảm nhẹ sự khó chịu, tuân thủ phương châm lịch sự.
c. Những cách nói: đừng nói leo, đừng ngắt lời như thế, đừng nói cái giọng đó với tôi… báo hiệu cho người đối thoại biết là họ không tuân thủ phương châm lịch sự, buộc phải chấm dứt sự không tuân thủ đó.
Câu 5 (trang 24 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
- Nói băm nói bổ : nói thô bạo, thiếu nhã nhặn, bộp chát. (phương châm lịch sự).
- Nói như đấm vào tai : nói mạnh, thô lỗ, ngang ngạnh, trái ý người khác (phương châm lịch sự).
- Điều nặng tiếng nhẹ : nói trách móc, chì chiết (phương châm lịch sự).
- Nửa úp nửa mở : thái độ nói mơ hồ, mập mờ (phương châm cách thức).
- Mồm loa mép giải : lắm lời, đanh đá, nói át người khác (phương châm lịch sự). - Đánh trống lảng: lảng ra, né tránh, không muốn vào tham dự một việc nào đó, không muốn đề cập đến một vấn đề nào đó mà người đối thoại đang trao đổi (phương châm quan hệ).
- Nói như dùi đục chấm mấm cáy: nói thô kệch, vụng về, thiếu tế nhị (phương châm lịch sự).
B. Kiến thức cơ bản
- Phương châm hội thoại về lượng: khi giao tiếp cần nói cho có nội dung, nội dung của lời nói phải đáp ứng đúng yêu cầu của cuộc giao tiếp, không thừa, không thiếu
- Phương châm về chất: Khi giao tiếp, đừng nói những điều mình không tin là đúng hay không có bằng chứng xác thực
- Phương châm quan hệ: Cần nói đúng vào đề tài giao tiếp, tránh nói lạc đề
- Nguyên tắc lịch sự: Trong giao tiếp, cần kính trọng người khác
- Phương châm về cách thức: Chú ý diễn đạt ngắn gọn, rõ ràng, tránh sự mơ hồ
