Chuẩn bị bài 'Các thành phần biệt lập' - Soạn văn 9 Tập 2 bài 19 (trang 18)

Để giúp học sinh chuẩn bị bài một cách hiệu quả, Mytour đưa ra tài liệu Soạn văn 9: Các thành phần biệt lập, rất hữu ích.

Mời học sinh lớp 9 có thể chuẩn bị bài một cách nhanh chóng và đầy đủ. Nội dung chi tiết dưới đây.

Chuẩn bị bài 'Các thành phần biệt lập' - Mẫu 1

I. Thành phần tình thái

Đọc các câu sau đây (trích từ truyện Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng) và trả lời câu hỏi (trang 18 SGK Ngữ văn 9, tập 2):

a. Anh hy vọng rằng con sẽ ôm chặt lấy anh, rơi vào vòng tay của anh.

b. Anh quay lại nhìn con, vừa lắc đầu nhẹ nhàng, vừa cười. Có lẽ vì khó khăn đến mức không thể khóc, nên anh chỉ còn biết cười thôi.

c. Ý nghĩa của các từ in đậm trong các câu trên được thể hiện như thế nào theo quan điểm của người nói về sự việc đó?

d. Nếu loại bỏ các từ in đậm trong các câu trên, ý nghĩa của câu chứa chúng có thay đổi không? Tại sao?

Gợi ý:

1. Các từ in đậm trong các câu trên phản ánh quan điểm của người nói về sự việc đó như thế nào:

• chắc: thể hiện mức độ tin tưởng cao.
• Có lẽ: biểu thị sự suy đoán, không chắc chắn như từ “chắc”.

2. Trong trường hợp không có các từ in đậm như đã nêu, ý nghĩa của câu không thay đổi. Bởi vì những từ in đậm không ảnh hưởng đến nội dung của câu.

II. Phần cảm thán

Đọc các câu sau đây và tập trung vào các từ in đậm, sau đó trả lời câu hỏi:

a. Ồ, thật là vui biết bao.

(Kim Lân, Làng)

b. - Ôi trời ơi, chỉ còn năm phút thôi!

(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

1. Các từ in đậm trong những câu trên có chỉ đối tượng hoặc tình huống gì không?

2. Nhờ những từ ngữ nào trong câu mà chúng ta hiểu được lý do người nói kêu ồ hoặc kêu trời ơi?

3. Các từ in đậm được sử dụng để thể hiện cảm xúc hoặc sự ngạc nhiên.

Gợi ý:

1. Các từ ngữ in đậm trong những câu trên không chỉ đề cập đến sự vật hoặc sự việc gì cụ thể.

2. Các từ ngữ giúp hiểu được tâm trạng của người nói khi họ kêu ồ (vui) hoặc trời ơi (khi chỉ còn có năm phút).

3. Các từ ngữ in đậm ồ và trời ơi thể hiện sự bộc lộ cảm xúc.

III. Bài tập thực hành

Bài 1. Tìm các yếu tố tình thái, cảm thán trong các câu của SGK:

• Các yếu tố tình thái: có lẽ (câu a), hình như (câu c), chả nhẽ (câu d).
• Các yếu tố cảm thán: chao ôi (câu b).

Bài 2. Xếp các từ sau theo thứ tự tăng dần độ tin cậy (độ chắc chắn): chắc là, dường như, chắc chắn, có lẽ, chắc hẳn, hình như, có vẻ như.

Gợi ý: dường như/hình như/có vẻ như - có lẽ - chắc là - chắc hẳn - chắc chắn

Bài 3.

• Độ tin cậy cao nhất: chắc chắn
• Độ tin cậy thấp nhất: hình như

=> Tác giả sử dụng từ “chắc” (mức độ trung tính) để chỉ ra người kể chuyện chỉ dự đoán theo logic mà chưa chắc chắn hoàn toàn sự việc xảy ra.

Bài 4. Viết một đoạn văn tả cảm xúc của bạn khi thưởng thức một tác phẩm văn học (truyện, thơ, phim, ảnh, tượng…) mà trong đó có câu chứa thành phần tình thái hoặc cảm thán.

Gợi ý:

Trong kho tàng văn học vĩ đại, “Thép đã tôi thế đấy” của Nikolai A. Ostrovsky là một cuốn tiểu thuyết đáng để đọc. Tôi đã đọc cuốn sách này rất nhiều lần. Nhưng mỗi lần đọc, tôi luôn cảm thấy sâu sắc ngưỡng mộ nhân vật Pavel - một chàng trai với sức mạnh phi thường, nhiệt huyết tuổi trẻ và lòng yêu nước sâu sắc. Anh ta là biểu tượng bất tử trong lòng thế hệ trẻ ở nước Nga. Tác phẩm kể về cuộc đời của Pavel Korchagin (hay còn được gọi là Pavlusha, Pavka) - một thanh niên trưởng thành trong bối cảnh đất nước đang gặp nhiều khó khăn. Anh ta yêu thương một cô gái tên là Tonya, một người phụ nữ xinh đẹp, yêu Pavel bằng một tình cảm ngây thơ và trong sáng của tuổi trẻ. Tình yêu của họ sẽ thật đẹp đẽ nếu không có lời mời của lý tưởng giai cấp lúc đó. Ý tưởng về việc hi sinh tuổi trẻ của mình cho Tổ quốc, cho cách mạng làm Pavel quyết định. Tonya yêu Pavel nhưng không thể đợi anh, không thể yêu một lý tưởng. Điều đặc biệt là gia đình cô ấy là gia đình của tầng lớp tư sản. Pavel đã nói với cô rằng: “Anh là người của Đảng trước tiên - sau đó mới là của em và của những người thân khác. Em có dũng khí để yêu một công nhân, nhưng không đủ dũng khí để yêu một lý tưởng”. Cuối cùng, Pavel đã chia tay Tonya để theo đuổi lý tưởng của mình. Chắc hẳn, khi đọc đến câu này, người đọc sẽ cảm thấy ngưỡng mộ nhân vật này.

Thành phần tình thái: chắc chắn

Soạn bài Các thành phần biệt lập - Mẫu 2

I. Thành phần tình thái

1. Các từ ngữ in đậm trong những câu trên biểu hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc nêu ở trong câu:

• chắc: thể hiện độ tin cậy cao
• có lẽ: thể hiện độ tin cậy, nhưng thấp hơn so với “chắc”

2. Nếu không có những từ ngữ in đậm nói trên thì ý nghĩa của câu không thay đổi. Vì các từ in đậm trên không thể hiện nội dung của câu.

II. Thành phần cảm thán

1. Từ ngữ in đậm không chỉ đề cập đến sự vật hay sự việc.

2. Từ ngữ giúp hiểu được người nói kêu ồ là “vui”, còn trời ơi là “hỉ còn có năm phút”.

3. Các từ ngữ in đậm nhằm thể hiện cảm xúc.

III. Bài tập luyện tập

Câu 1. Tìm các thành phần tình thái, cảm thán trong các câu trong sách giáo khoa:

• Các thành phần tình thái: có lẽ (câu a), hình như (câu c), chả nhẽ (câu d).
• Các thành phần cảm thán: chao ôi (câu b).

Câu 2. Sắp xếp các từ ngữ sau đây theo thứ tự tăng dần độ tin cậy (hay độ chắc chắn): chắc là, dường như, chắc chắn, có lẽ, chắc hẳn, hình như, có vẻ như.

Gợi ý: dường như/hình như/có vẻ như - có lẽ - chắc là - chắc hẳn - chắc chắn

Câu 3.

• Độ tin cậy cao nhất: chắc chắn
• Độ tin cậy thấp nhất: hình như

=> Tác giả sử dụng từ “chắc” (tính từ trung tính) để chỉ ra người kể chỉ dự đoán theo lý trí mà chưa hoàn toàn chắc chắn về sự việc.

Câu 4. Viết một đoạn văn ngắn miêu tả cảm xúc của bạn khi thưởng thức một tác phẩm văn nghệ (truyện, thơ, phim, ảnh, tượng…) có câu chứa thành phần tình thái hoặc cảm thán.

Gợi ý:

Cuốn sách mà tôi yêu thích nhất là “Chuyện con mèo dạy hải âu bay” của tác giả Lu-i Xe-pun-ve-da. Tác phẩm này gồm mười một chương và kể về việc chú mèo mun Gióc-ba nuôi dưỡng Lắc-ki, một con hải âu mồ côi. Mẹ Lắc-ki qua đời vì ngộ độc váng dầu sau khi ấp trứng. Khi chứng kiến cái chết của mẹ Lắc-ki, Gióc-ba đã hứa ba điều: ấp trứng, bảo vệ và dạy Lắc-ki bay. Với sự giúp đỡ của các bạn mèo và tình yêu thương dành cho Lắc-ki, Gióc-ba đã hoàn thành hứa của mình. “Chuyện con mèo dạy hải âu bay” của Lu-i Xe-pun-ve-da đã cho chúng ta thấy tình thương và sự chấp nhận sự khác biệt là những điều quan trọng để cuộc sống thêm ý nghĩa. Cuốn sách để lại cho người đọc nhiều cảm xúc đẹp và nhận thức về giá trị cuộc sống.